زبيگنيو برژينسكي طرفدار«حمام خون»
وي از سال 1977 تا 1981 مشاور امنيت ملي كارتر بود و به عنوان عضو هيات مشاوره اطلاعات خارجي رئيس‌جمهور و عضو شوراي امنيت ملي در كميسيون وزارت دفاع در خصوص تدوين استراتژي بلندمدت، فعاليت داشت. سال 1981 مدال آزادي رياست جمهوري را به لحاظ نقش خود در عادي‌سازي روابط آمريكا با چين و كمك به سياست امنيت ملي آمريكا دريافت كرد. وي از سال 1953 تا 1960 در دانشگاه هاروارد و از 1960 تا 1989 در دانشگاه كلمبيا تدريس مي‌كرد. 1
برژينسكي از موثرترين مهره‌هاي دولت كارتر به شمار مي‌رفت، سياست آمريكا در برابر انقلاب ايران، بيشتر منعكس‌كننده نظريات و روش‌هاي او بود. وي از كساني است كه به اصطلاح سياسي از جمله «عقاب‌ها» محسوب مي‌شود و در سياست خارجي طرفدار اعمال زور و شدت عمل مي‌باشد. اوخود اعتراف مي‌كند كه آمريكا در جريان انقلاب اسلامي ايران و حتي پس از به ثمر رسيدن آن، طرح يك كودتاي نظامي را براي درهم شكستن اين انقلاب دنبال كرده و اختلاف‌نظر بر سرانجام اين كودتا فقط هنگامي بروز يافت كه ونس و همفكران او در امكان موفقيت كودتا در مراحل نهايي انقلاب، اظهار ترديد مي‌نمودند. ولي او تا آخرين لحظه با كمال صراحت و بي‌پروايي ، طرفدار كودتا بود و «حمام خون» را آخرين راه حفظ منافع آمريكا در ايران مي‌دانست:2
«من پيشنهاد خود را براي اقدام به كودتاي نظامي در ايران هنگامي عنوان كردم كه چاره ديگري به نظر نمي‌رسيد و با خودداري از قبول آن، ايران در مسيري پيش رفت كه نتايج مخربي براي ما در منطقه به بار آورد... با استقرار يك حكومت مقتدر مي‌توانستيم اصلاحات ضروري را تحت برنامه منظمي در ايران به موقع به اجرا بگذاريم.»3
وي سياست آمريكا را در قبال ايران اشتباه دانسته و ارتكاب آن را ناشي از توصيه‌هاي متضاد همكاران نزديك كارتر مي‌داند.
مشاراليه در حال حاضر در مركز مطالعات استراتژيك و بين‌المللي فعاليت كرده و استاد سياست خارجي آمريكا در مدرسه مطالعات بين‌المللي پيشرفته پاول نيتز در دانشگاه جان هاپكينز در واشنگتن دي‌سي مي‌باشد.4
برژينسكي كتاب‌هاي متعددي در زمينه امور بين‌الملل نوشته كه از آن جمله است:
«خارج از كنترل: آشوب جهاني در آستانه قرن بيست و يكم» (1993)، «قدرت و اصول» كه در سال 1983 منتشر شده و حاوي خاطرات او در سال‌هاي 81 1977 مي‌باشد و «هلال بحران» كه در برگيرنده نظرات وي درخصوص خاورميانه مي‌باشد.
پی‌نوشت‌ها:
1. فيروزه ميررضوي(گردآورنده) ، دانشنامه نخبگان، تهران: موسسه فرهنگي مطالعات و تحقيقات بين‌المللي ابرار معاصر، تهران، 1383، 1/354 353.
2. محمود مشرقي (گردآورنده و مترجم)، توطئه در ايران: دو برداشت از يك متن، تهران، هفته، 1362، ص 5.
3. همان، ص 164.
4. زبيگنيو برژينسكي، قدرت و اصول: خاطرات برژينسكي مشاور امنيت ملي 1981 1977، ترجمه مرضيه ساقيان، تهران، وزارت امور خارجه، مركز چاپ و انتشارات، 1379، ص يك.