آشنایی با دبیران جشنواره سینمایی ایران از اول انقلاب تا امروز

اگر به تاريخ مراجعه كنيم؛ مي‌توان از حسين وخشوري، سيدمحمد بهشتي ، مهدي فريدزاده ، عزت‌الله ضرغامي ، سيف‌الله داد ، محمدمهدي عسگرپور، عليرضا رضاداد ، مجيد شاه‌حسيني ، مهدي مسعودشاهي و محمد خزاعي به عنوان دبيران 30 دوره جشنواره فيلم فجر نام ببريم.

31 سال پیش در چنین روزهایی ایده برگزاری جشنواره ای رقابتی برای فیلم های ایرانی مطرح شد. ایامی که مصادف بود با فضای پس از انقلاب 57 و شروع جنگ تحمیلی. از این رو تقریبا تمام فیلم ها در این دوره حال و هوای انقلابی داشت.

مدیریت اولین دوره جشنواره فیلم فجر را حسین وخشوری به عهده داشت که در کارنامه خود مدیر مسئولی و صاحب امتیازی هفته نامه سینما و هفته نامه رویداد هفته را دارد.

شنیده ها حاکی از آن است که وی این روزها به عنوان تصویر بردار برنامه 90 فعالیت دارد.
 

آن روزها جشنواره فقط شامل مسابقه سینمای آماتور بود و بخش سینمای حرفه‌ای، به صورت غیر رقابتی برگزار شد. حاجی واشنگتن، خط قرمز، مرگ یزدگرد، اشباح و سفیر، بچه‌های دیار صفا، علمدار، خرمشهر ۶۱، با هم برای ایثار، یا زهرا، کدام مکتب است این، خرمشهر شهر عشق شهر خون، آمریکا نابود است و بر بال ملائک از دسته فیلم‌هایی بودند که در بخش آماتور این دوره شرکت کردند و با دیپلم افتخار از آنها تقدیر شد.
________________________________________

سری دوم جشنواره فیلم فجر در بهمن ۱۳۶۲ برگزار شد. اما در سوابق این جشنواره نامی از دبیر برگزار کننده به چشم نمی خورد. گویا سری دوم فستیوال فجر بی نظم ترین و سر سری ترین دوره بوده چرا که در سال 62 رای هیئت دوران قبل از اعلام رسمی لو رفت و همه از آن با خبر شدند. ضمن این که در مراسم اختتامیه، برق سالن قطع شد تا بی نظمی ها کامل شود.

هیولای درون، مرگ سفید، دیار عاشقان، جایزه و... از جمله فیلم های به نمایش در آمده در جشنواره سال 62 بودند.
________________________________________

در ميان دبيران دوره‌هاي مختلف جشنواره فيلم فجر، سيد محمد بهشتي با 10 دوره ركورددار است. اين مدير سينمايي از جشنواره سوم تا دوازدهم دبير اين رويداد سينمايي بوده است.
 

بهشتی مدتی رییس سازمان میراث فرهنگی و مدیر عامل بنیاد سینمایی فارابی بوده‌ است. در کارنامهٔ فعالیت‌های اجرایی او معاونت فرهنگ و ارشاد اسلامی نیز قرار دارد. وی دارای کارشناسی ارشد مهندسی معماری از دانشکده معماری وشهرسازی دانشگاه شهید بهشتی می‌باشد و عضو پیوسته فرهنگستان هنر است.
جشنواره سوم: مترسک، مردی که زیادی می دانست، گل های داوودی، تاتوره و کمال الملک.
جشنواره چهارم: اولی ها، بهار، جاده های سرد، پدر بزرگ و اتوبوس.
جشنواره پنجم: پرواز در شب، خانه دوست کجاست، گزارش یک قتل و شیر سنگی.
جشنواره ششم: پرنده کوچک خوشبخیت، آن سوی خوشبختی، کانی مانگا، ترن و سرزمین آرزو ها.
جشنواره هفتم: بایسیکل ران، در مسیر تند باد، دیده بان و سرب.
جشنواره هشتم: مادر، هامون، مهاجر، جستجوگر و آخرین پرواز.
جشنواره نهم: آپارتمان شماره 13، دو فیلم با یک بلیط، عروس و پرده آخر.
جشنواره دهم: نیاز، مسافران، خانه خلوت، نرگس و ناصرالدین شاه اکتور سینما.
جشنواره یازدهم: از کرخه تا راین، یک بار برای همیشه، بند مه الود و سارا
جشنواره دوازدهم: حماسه مجنون، تیک تاک، اخرین شناسایی و جنگ نفت کش ها
________________________________________
کارگردان گمنام و گزیده کار سینمای ایران، مهدي فريدزاده نیز در سیزدهمین دوره از جشنواره بین المللی فیلم فجر در سمت دبیر برگزار کننده حضور داشت. فرید زاده را بیشتر به عنوان سازنده فیلم های کوتاه می شناسند.
وی همچنین مدتی به عناون مدیر شبکه اول سیما فعالیت کرده و در حال حاضر سمت اجرایی خاصی را بر عهده ندارد.
 

گفتنی است که در این جشنواره، فیلم های روسری آبی، کیمیا و اثر تحسین شده "روز واقعه" به اکران در آمدند.
________________________________________

سید عزت‌الله ضرغامی که در حال حاضر ریاست صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران را بر عهده دارد، در دوره های چهاردهم و پانزدهم به صورت پیاپی، سکان هدایت کشتی فیلم فجر را بر عهده داشت.
 
فیلم های پدر، بازمانده، خواهران غریب و لیلی با من است از جمله آثار مطرح در این جشنواره چهاردهم بودند.

دوره پانزدهم را هم به دلیل حضور فیلم های خاصی چون "بچه های آسمان" و "مردی شبیه باران" می توان یکی از مهمترین دوره های جشنواره فجر نامید.

________________________________________

زنده‌ياد سيف الله داد چهار دوره دبير جشنواره فيلم فجر بود.
وی همزمان با دوران معاونت سينمايي‌اش در دوره‌هاي شانزده تا نوزده دبير جشنواره فیلم فجر بود.

 
جشنواره شانزدهم: آژانس شیشیه ای، درخت جان، بانوی اردیبهشت، درخت گلابی و ساحره
جشنواره هفدهم: هیوا، رنگ خدا، مصائب شیرین، قرمز و دو زن
جشنواره هجدهم: بوی کافور عطر یاس، عروس آتش، متولد ماه مهر و دست های آلوده
جشنواره نوزدهم: باران، زیر نور ماه، سگ کشی و اخر بازی
________________________________________
محمدمهدي عسگرپور، نویسنده و کارگردان آثای چون شیدایی، جراحت، هفت و پنج دقیقه، اقلیما و قدمگاه در دوره بيستم و بيست و يكم به صورت پیاپی مسئولیت برگزاری فجر سینمایی را عهده دار بود.
وی همچنین مدتی به عنوان معاون بخش جنگ بنیاد سینمایی فارابی، سرپرست مرکز سینمای تجربی، مدیر گروه کودک و نوجوان شبکه دوم، مدیرعامل بنیاد سینمایی فارابی و مدیرعامل خانه سینما فعالیت داشت.

 

جشنواره بیستم: من ترانه 15 سال دارم، خانه ای روی آب و کاغذ بی خط.
جشنواره بیست و یکم: فرش باد، دیوانه از قفس پرید، اینجا چراغی روشن است و واکنش پنجم.
________________________________________
عليرضا رضاداد که مدتی قبل به عنوان مدير عامل بنياد سينمايي فارابي فعالیت می کرد، دبير دوره بيست و دوم تا بيست و پنجم جشنواره‌ فجر نیز بود.
 
جشنواره بیست و دوم: میهمان مامان، مارمولک، ننه گیلانه و بوتیک
جشنواره بیست و سوم: خیلی دور، خیلی نزدیک، یک تکه نان، بیدار شو آرزو، بید مجنون و ما همه خوبیم
جشنواره بیست و چهارم: به نام پدر، عصر جمعه، چند میگیری گریه کنی و چهارشنبه سوری
جسنواره بیست و پنجم: روز سوم، تهران انار ندارد، ستنوری و اتوبوس شب
________________________________________
مسئولیت برگزاری بيست و ششمین و بيست و هفتمین دوره را مجيد شاه حسيني بر عهده داشت. مردی که در برگزاری بسیاری از برنامه های فرهنگی وهنری نقش اجرایی داشته است. از برگزاری برنامه های تلویزیونی گرفته تا ریاست هیئت هنری ایران در جشنواره های کن و برلین.
 

فرزند خاک، به همین سادگی و باد در علفزار می پیچد از جمله فیلم های مطرح دوره بیست ششم و فیلم های وقتی همه خوابیم، سوپر استار، زادبوم، بی پولی و آتش سبز، فیلم های برتر دوره بیست و هفتم بودند.

________________________________________
جشنواره بیست هشتم و بیست و نهم را به مهدی مسعودشاهی سپردند. وی سومین مدیر مرکز هنرهای نمایشی از سال 71 تا سال 73 بود و در پرونده کاری خود پیش از مدیریت بر مرکز هنرهای نمایشی، مدیریت کل نظارت و نمایش ارشاد، عضویت بنیاد تاریخ، موسس مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی و اولین مدیرعامل بنیاد رودکی را ثبت کرده بود.
 
جشنواره بیست و هشتم: به رنگ ارغوان، طلا و مس، هفت دقیقه تا پاییز و ملک سلیمان.
جشنواره بیست و نهم: جرم، سفر سرخ، آیینه های روبرو و جدایی نادر از سیمین.
________________________________________
محمد خزاعي سال گذشته، عهده دار برگزاری سی امین دوره از فستیوال فجر بود. این فیلمساز، نویسنده و تهیه کننده جوان، برخلاف دبيران قبلي كه مسووليتي در سينما داشته‌اند، اولين دبير غيردولتي محسوب مي‌شد و پيش از اين احتمال مي‌رفت، او به عنوان دبير امسال جشنواره‌ (فجر 31) معرفي شود.
 
در دوره اخیر جشنواره فجر، فیلم های خوابم میاد، تهران 1500، برف روی کاج ها و زندگی خصوصی به اکران در آمدند.
________________________________________

و بلاخره مستند ساز جوان سینما، محمدرضا عباسیان به عنوان دبیر برگزاری سی و یکمین دوره جشنواره فیلم فجر انتخاب شد.
وی پیش از این دبیری جشنواره‌ بین‌المللی فیلم‌های ویدئویی تهران را برعهده داشت و در حال حاضر به عنوان مدیر عامل موسسه رسانه های تصویری فعالیت دارد.
باید منتظر ماند و دید آیا برای سال های بعد نیز در این سمت باقی خواهد ماند یا شخص دیگری جایگزین او می شود.