آیت الله سید محمد محقق داماد

آیت الله حاج سید محمد محقق داماد به سال ۱۳۲۵ه.ق در خانواده ای روحانی که به تقوا اشتهار داشتند در احمد آباد اردکان به دنیا آمد. وی مانند جد خود پیامبر کرم (ص) قبل از ولادت پدر را از دست داد و در شش سالگی مادرش از دنیا رفت.
پدر بزرگوارش روحانی مخلص به نام سید جعفر موسوی از علاقمندان واقعی خاندان پیامبر (ص) بود. او قبل از تولد فرزند به شوق زیارت عتبات عالیات با پای پیاده از وطن خود خارج شد و در همین سفر روحش به ملکوت اعلی پیوست. حاج سید محمد پس از تحصیل علوم مقدماتی در اردکان راهی شهر یزد شد و از محضر استادان بزرگ آن زمان در یزد کسب فیض نمود.
استادان وی در یزد:
۱ -حجة الاسلام حاج سید یحیی واعظ یزدی
۲ – سید حسین باغِ گندمی.
۳ – سید احمد مدرس
۴ – آیت الله حاج شیخ غلامرضا فقیه یزدی
آقای داماد در سال ۱۳۴۱ه.ق در سن ۱۶ سالگی درست یک سال پس از تأسیس حوزه علمیه قم به دست مبارک آیت الله حائری یزدی، با راهنمایی استاد به قم مهاجرت نمود.
عنایت خاصی که حاج شیخ غلامرضا، موقع بدرقه شاگردش مبذول داشت به اندازه ای جالب بود که نظیرش کمتر دیده شده است. آنگونه که استاد معظم حاج آقا موسی شبیری زنجانی دامةافاضاته نقل می فرمود: آقای داماد وقتی کیفیت آمدن استادش به گاراژ برای بدرقه و کندن لباس و جوراب و پوشاندن آنها بر وی را متذکر می شد اشک در چشمانش حلقه می زد.
آیت الله محقق، در قم نیز از محضر اساتید و آیات عظام کسب فیض نمود که نام تعدادی از آنها از این قرار است:
آیت الله میر سید علی یثربی کاشانی (متوفای ۱۳۸۰ه.ق)
آبت الله سید محمد تقی خوانساری (متوفای ۱۳۷۱)
آیت الله میرزا محمد همدانی (متوفای ۱۳۶۵ه.ق)
آیت الله سید ابولحسن رفیعی قزوینی
آیت الله حاج سید محمد حجّت کوه کمره ای (متوفای ۱۳۷۲)
آیت الله حاج شیخ عبدالکریم حائری یزدی (متوفای ۱۳۵۵)
آیت الله مؤسس به این شاگرد عنایت خاص داشت و با داشتن چنین شاگردانی به آینده حوزه علمیه قم دلگرم و امیدوار بود. همین عنایت استاد و موقعیت ممتاز علمی و تقوایی وی سبب شد که آیت الله حائری وی را به دامادی خود بپذیرد و از آن روز به لقب داماد مشهور و معروف گردید.
او پس از ارتحال استادش آیت الله حائری، رسما تدریس در حوزه علمیه قم را شروع کرد و در مدت کوتاهی محضر درسش محل تجمع فضلای بنام حوزه گردید. وی به قدری به امر تدریس اهمیت می داد که در ایام تعطیل دروس حوزه نیز به تدریس و تربیت طلاب می پرداخت در محضر محقق داماد دانشوران بزرگی تربیت شدند که نام برخی از آنان را زینت بخش این مقاله می آوریم.
شهید حاج شیخ مرتضی مطهری
شهید سید محمد حسین حسینی بهشتی
شهید حاج شیخ عبدالرحیم ربانی شیرازی
امام موسی صدر
شهید دکتر محمد مفتح همدانی
شهید حاج شیخ علی قدوسی
شهید حاج آقا مصطفی خمینی فرزند رهبر کبیر انقلاب اسلامی ایران
حاج شیخ مرتضی حائری یزدی
حاج شیخ احمد پایانی
عبدالله جوادی آملی
حاج آقا موسی زنجانی
میرزا علی احمد میانجی
سید حسن طاهری
حاج شیخ ناصر مکارم شیرازی
حاج شیخ حسین مظاهری اصفهانی
حاج شیخ محمد تقی ستوده ارکی
حاج سید علی محقق( فرزند آن مرحوم)
حاج شیخ حسین نوری همدانی
محمد مؤمن قمی
سید جلال طاهری اصفهانی
این فقیه فرزانه، به تدریس فقه و اصول و پرورش فضلاء، علاقه فراوانی داشت و از برجسته ترین استادان حوزه محسوب می شد.
روزهای آخر عمر از عارضه سکته قلبی رنج می برد از ماه مبارک رمضان به بعد در منزل بستری گردید وقتی همه طبقات مخصوصا شاگردانش به دیدار وی می رفتند، گاهی اوقات که ساعت درسشان فرا می رسید و خود را از شرکت در جلسه درس محروم می دید. اشک می ریخت و این جملات پر ارزش را می فرمود: «من از مرگ نمی ترسم ولی از این می ترسم که وجود عاطل و باطلی باشم و نتوانم انجام وظیفه شرعی کنم»
حضرت آیت الله مؤسس در حق ایشان می فرمود: «آقای داماد از خوش فکرترین شاگردان من است».
او بسیار خوش مجلس، شوخ و شیرین سخن بود، به مقامات ظاهری دنیا اهمیّت نمی داد. بسیار متواضع، بی اعتنا به جاه و جلال ظاهری و با زهد و پارسایی زندگی را سپری کرد. گاهی که به مناسبت خاص در مسند ارشاد و وعظ قرار می گرفت سخنانش در دلهای شنوندگان اثر بسیار عمیقی داشت و به هنگام دعا و مناجات و مراسم سوگواری هر بیننده ای تحت تأثیر حالت روحانی و چشم اشکباری وی قرار می گرفت.
این عارف عظیم الشأن در چهارشنبه ۲ ذی حجه ۱۳۸۸ بر اثر سکته قلبی پس از ۷۵ روز بیماری دار فانی را وداع و به معبود خویش پیوست. اهالی قم بعدازظهر همان روز پیکر پاک ایشان را با اندوه فراوان و چشمان گریان تشییع نموده در مقبره ای از مقابر شرقی صحن مطهر حضرت معصومه (س) مقابل ایوان آینه به خاک سپردند.
از وی فرزندان لایق و شایسته ای باقی مانده است که از میان آنها حضرت حجةالاسلام و المسلمین حاج سید علی محقق، از اساتید محترم حوزه علمیه قم و عضو جامعه مدرسین و از ائمه جماعت مسجد بازار قم می باشند که به جای مرحوم پدر بزرگوارشان اقامه جماعت می نمایند و حضرت حجةالاسلام و المسلمین حاج سید مصطفی محقق که از فضلا و مدرسین حوزه بوده مدت طولانی ریاست سازمان بازرسی کل کشور جمهوری اسلامی ایران را بر عهده داشتند و در موضوعات مختلفی صاحب تألیف می باشند.
آثار علمی چندی از آیت الله محقق داماد باقی مانده است که از جمله حواشی بر عروةالوثقی است که به قلم خود آن مرحوم نگارش یافته است. بعضی از شاگردان آن مرحوم نیز دروس استاد را تقریر و به رشته تحریر در آورده اند که برخی از آنها به زیور طبع آراسته گردیده است.
مقبره ای که مرحوم آیت الله داماد در آن به خک سپرده شده، اتاقی در حدود ۱۲ متر مربع می باشد، که مرقد آن بزرگوار در وسط آن و روی قبر، سنگ برجسته ای قرار دارد که بر روی آن چنین حجّاری شده است:
لقد لبّی ربّه الکریم
مزار عالم ربانی فقیه اهل البیت مرحوم آیت الله حاج سید محمدتقی داماد یزدی قدس سره که مقارن با تأسیس حوزه علمیه قم به این شهر مهاجرت و از محضر آیت الله حائری(قده) استفاده کامل نموده و سپس به ابتکار و تحقیق مخصوص به خویش به تدریس خارج اشتغال، تا به فاصله اندکی فضلاء عظام به محضرش آشنا و تحقیقات علمی و فتاوی عمیق آن فقیه عالیقدر زبانزد مرکز مهم اجتهاد و استنباط شد و با تدریس مداوم فقه و اصول و اهتمام به تعلیم و تربیت فضلاء حوزه مقدسه رسالت علمی و دینی خویش را انجام داد و سرانجام روز چهارشنبه دوم ذی حجه سنه ۱۳۸۸ اختر فروزان آسمان تحقیق در سن شصت و پنج سالگی دعوت حق را لبیک گفته حشره الله مع اجداده و تغمّده بغفرانه».