آیت الله قاضی طباطبایی و همراهی با نهضت حضرت امام

آیت الله قاضی طباطبایی، اولین شهید محراب بعد از ادای فریضه نماز مغرب و عشا و در حال مراجعت از مسجد به منزل مورد هجوم عوامل سرسپرده استکبار تحت نام گروه فرقان قرار گرفت و شربت شهادت نوشید.

به گزارش پایگاه اطلاع رسانی و خبری جماران، سید محمد علی قاضی، فرزند حاج میرزا باقر، در سال ۱۲۹۳ شمسی، در تبریز متولد شد. تحصیلات مقدماتی علوم دینی را از والد ماجد خود و عموی گرامیش، میرزا اسدالله، در مدرسه طالبیه تبریز فرا گرفت. در سال ۱۳۱۶ شمسی، هنگام قیام مردم تبریز به اتفاق پدرش، به خاطر مبارزه، به تهران تبعید گردید و پس از چند ماه توقف اجباری در تهران و ری، به تبریز بازگشت.

در سال ۱۳۱۸ شمسی، برای ادامه تحصیل به قم مشرف شد و از محضر آیات عظام، گلپایگانی، حجت، صدر، بروجردی و امام خمینی کسب فیض کرد. در سال ۱۳۲۸ شمسی، راهی نجف شد و در درس مدرسین بزرگی چون حکیم، عبدالحسین رشتی، میرزا باقر زنجانی، بجنوردی و کاشف الغطاء شرکت کرد و بهره های شایانی برد و در سال ۱۳۳۱ شمسی، به تبریز مراجعت کرد. آیت الله قاضی در دوران مرجعیت و زعامت حضرت امام نماینده ی تام الاختیار معظم له بودند، از این رو مسئولیت سنگینی را بر عهده داشتند.

با شروع نهضت اسلامی در سال ۱۳۴۱ شمسی، مبارزات او علیه رژیم پهلوی اوج گرفت رژیم، شهید قاضی را در قزل قلعه زندانی کرد و سپس به شهرهای بافت و کرمان و زنجان تبعید نمود و هم چنین مدت سه ماه به سبب فشارها و ضربات روحی و جسمی، در یکی از بیمارستان های تهران بستری شد. بعد از خارج شدن از بیمارستان به عراق تبعید و یک سال در آن جا به سر برد، بعد از یک سال به ایران بازگشت و به هدایت مردم، روشنگری و تبلیغ اسلام پرداخت.

ایشان با حضرت امام رابطه نزدیکی داشت که از نامه های محبت آمیز حضرت امام مشخص است. 9 تیر 1343 پس از آزادی آقای قاضی طباطبایی حضرت امام در نامه ای به ایشان می نویسد:
بسمه تعالى‏
خدمت ذى شرافت حضرت مستطاب حجت‏الاسلام و المسلمین آقاى سید محمدعلى قاضى- دامت برکاته‏
به عرض عالى می ‏رساند، مرقومه شریفه که حاکى از صحت مزاج شریف و حاوى تفقد آن جناب بود، موجب تشکر گردید. از آزادى جنابعالى کمال خرسندى حاصل گردید. از خداوند متعال دوام توفیقات آن جناب را در اعلاى کلمه طیبه اسلام خواستارم. مرجوّ آنکه در مظان استجابت دعوات حقیر را از دعاى خیر فراموش نفرمایید. والسلام علیکم و رحمةالله و برکاته.
به تاریخ 19 شهر صفر الخیر 84- روح ‏الله الموسوى الخمینى‏ (صحیفه امام، ج‏21، ص: 524)

 8 شهریور 1343 نیز حضرت امام در تلگرافی به مناسبت بسترى شدن آقاى قاضى طباطبایى‏ می نویسد:
حضرت حجت الاسلام و المسلمین آقاى قاضى تبریزى- دامت برکاته‏
از تجدید بى‏ عدالتى متأثر. اصلاح امور مسلمین را از خداوند تعالى خواستار و رفع نقاهت جنابعالى را خواهانم.

خمینى‏ (صحیفه امام، ج‏1، ص 369)
حضرت امام حوالى 19 مرداد 1343 در تلگراف دیگری ورود آقاى قاضى طباطبایى به تبریز را این گونه تبریک می گویند:

حضرت حجت‏ الاسلام والمسلمین آقاى حاج سید محمدعلى قاضى- دامت برکاته‏
پس از تبریک ورود جنابعالى، دوام برکات و موفقیت سرکار را در اعلاى کلمه حق و ازهاق باطل از خداوند تعالى خواستار است.

خمینى‏( صحیفه امام، ج‏21، ص 528)

13 آبان 1344 حضرت امام در پیامی از تبریک تشرف به عتبات مقدسه و اقامت در نجف اشرف‏ تشکر کرده و نوشته اند:
بسمه تعالى‏
خدمت ذى شرافت حضرت مستطاب حجت‏ الاسلام و المسلمین آقاى حاج سید محمدعلى قاضى طباطبایى- دامت برکاته‏
به عرض عالى مى ‏رساند، مرقوم شریف که حاوى تبریک تشرف حقیر به عتبات مقدسه بود، موجب تشکر گردید. از خداى تعالى ادامه فیوضات حضرتعالى را در اعلاى کلمه طیبه اسلام مسئلت مى نمایم. حضرت حجت‏ الاسلام آقاى خلخالى و مصطفى سلام مى ‏رسانند. مرجوّ آنکه در مظان استجابت دعوات، حقیر را فراموش نفرمایید. والسلام علیکم و رحمةالله و برکاته.

آثار شهید
از جمله کتاب های تحقیقی و عالمانه ای که از ایشان به چاپ رسیده است:
تحقیق روز اربعین
تعلیقات بر انوار النعمانیه ( ۴ جلد)
اضافات و تعلیقات بر کتاب انیس الموحدین نراقی
هم چنین ایشان تفسیر طبرسی را تصحیح و برایش مقدمه و شرح نوشته است.

همکاری با شهید محراب آیت الله مدنی
در اوایل پیروزی انقلاب، در آذربایجان، به ویژه تبریز، تراکم کار و فعالیت زیاد بود و گروه های منحرف سعی در ایجاد تفرقه بین مردم غیور آذربایجان داشتند. از این رو امام خمینی آیت الله شهید مدنی را به عنوان همکار و کمک به آیت الله قاضی به تبریز فرستادند. شهید قاضی قبل از آن که شهید مدنی وارد این شهر بشوند، اعلامیه داد که برادرم آیت الله مدنی وارد منزل این جانب می گردد.
پس از حضور آیت الله مدنی در تبریز اشخاص مغرض شب و روز فعالیت می کردند تا بین آن دو بزرگوار فاصله بیندازند، ولی آن دو شهید آن قدر باهم خوب و صمیمی بودند و در خط امام(س) حرکت می کردند که دشمنان از فعالیت های خود طرفی نبستند و سرانجام مأیوس و ناامید شدند.

نحوه شهادت
شهادت آیت الله قاضی طباطبایی در دهم آبان ۱۳۵۸ مصادف با عید سعید قربان است، وقتی نماز عید را اقامه می کرد. وی در خطبة نماز گفت: «مرا تهدید به قتل می کنند، من از شهادت نمی ترسم و آماده ام. از خدا می خواهم.»
در همان روز، مجاهد عظیم الشان آیت الله قاضی طباطبایی بعد از ادای فریضه نماز مغرب و عشاء و در حال مراجعت از مسجد به منزل مورد هجوم عوامل گروه فرقان قرار گرفته و شربت شهادت نوشید و نامش به عنوان اولین شهید محراب در کنار نام شهدای انقلاب اسلامی به ثبت رسید و گروهک فرقان مسئولیت این ترور را بر عهده گرفت.
آیت الله قاضی پس از شهادت استاد مطهری بارها گفته بودند: ای کاش من هم مثل استاد مطهری، روزی شربت شهادت بنوشم.

11 آبان 1358 در پی شهادت آیت الله سید محمد على قاضى طباطبایى حضرت امام  در پیامی خطاب به ملت مسلمان ایران‏ می نویسند:
بسم الله الرحمن الرحیم‏
إنا لله و إنا إلیه راجعون‏
با کمال تأسف ضایعه ناگوار شهادت عالِم مجاهد، حجت الاسلام و المسلمین، آقاى حاج سید محمد على قاضى طباطبایى- رحمة الله علیه- را به عموم مسلمانان متعهد و علماى اعلام مجاهد و مردم غیور مجاهد آذربایجان و خصوص بازماندگان این شهید سعید تسلیت عرض، و از خداوند متعال صبر انقلابى براى مجاهدین راه حق و اسلام خواستارم.
ملت عزیز برومند ایران و آذربایجانیان غیرتمند عزیز باید در این مصیبتهاى بزرگ، که نشانه شکست حتمى دشمنان اسلام و کشور و عجز و ناتوانى و خودباختگى آنان است، هر چه بیشتر مصمم، و در راه هدف اعلاى اسلام و قرآن مجید بر مجاهدات خود افزوده و از پاى ننشینید، تا احقاق حق مستضعفین را از جباران زمان بنمایند.
عزیزان من، در انقلابى که ابرقدرت ها را به عقب رانده و راه چپاولگرى آنان را از کشور بزرگ بسته است این ضایعات و ضایعات بالاتر، اجتناب ناپذیر است.
ما باید از کنار این وقایع با تصمیم و عزم و خونسردى بگذریم؛ و به راه خود- که راه جهاد فى سبیل الله است- ادامه دهیم.
شهادت در راه خداوند زندگى افتخارآمیز ابدى و چراغ هدایت براى ملتهاست. ملتهاى مسلمان باید از فداکارى مجاهدین ما در راه استقلال و آزادى و اهداف مقدسه اسلام بزرگ الگو بگیرند؛ و با پیوستن به هم سد استعمار و استثمار را بشکنند، و به پیش‏ به سوى آزادگى و زندگى انسانى بروند. از خداوند متعال عظمت اسلام و مسلمین و رحمت و مغفرت براى شهداى راه حق و شهیدِ سعید طباطبایى خواستارم.
 روح الله الموسوی الخمینى‏