برای انتخابات خوب باید «نقشه راه» داشت
برای انتخابات خوب، مشارکتی و ایدهآل باید «نقشه راه» داشت و یا به عبارت دیگر باید انتخابات را بر پایه «مهندسی»، طراحی و بنیاد گذاشت. در نقش آفرینی این معماری، مؤلفهها و بازیگرانی نقش اصلی دارند که در این نوشته میکوشیم به آنها بپردازیم.
1- نهادهای اجرایی و نظارتی: بیشک وزارت کشور، استانداریها، فرمانداریها و بخشداریها که مسئولیت اجرایی را برعهده دارند و شورای نگهبان قانون اساسی که از احراز صلاحیت نهایی نامزدها تا نظارت مؤثر و کارآمد بر سلامت و صحت انتخابات، مسئولیت دارند، نقش اول را در افزایش مشارکت، رقابتیتر شدن و شکلگیری دولتی کارآمد و مقتدر، بر عهده دارند. آنچه که ملت انتظار دارند، انجام وظیفه بر محور «قانون» و «پاسداشت و صیانت از آرای مردم» توسط این نهادهاست. اظهارنظر، مواضع، سخنان و بیانات مسئولان این دو نهاد باید در راستای تحقق این مطالبات شکل گیرد و نباید احساس ناهماهنگی و اختلاف نظر در میان نهاد مجری و ناظر اول به گونهای در افکار عمومی بازتاب یابد که نگران کننده باشد. تا در نهایت هیچکس نسبت به سلامت انتخابات، کوچکترین شایبهای به خود راه ندهد.
2- احزاب و تشکلهای سیاسی: واقعیت آن است که ما در آرایش سیاسی کشور از «فقدان نظام حزبی» و نیز «عدم وجود دو یا سه حزب مقتدر، کارآمد و فراگیر» و از همه مهمتر «ضعف فرهنگ تحزب و کار جمعی در جامعه» رنج می بریم. لذا می بینیم که احزاب در ایام تبلیغات انتخاباتی با شعارهای متنوع و فراوان وارد صحنه می شوند و اگر با توفیقی هم روبهرو شوند به دلیل عدم سازوکارهای قانونی در راستای نظام حزبی به هیچ کس پاسخگو نیستند و یا براساس تازه ترین آمار منتشره از کمیسیون ماده 10 قانون احزاب در وزارت کشور هم اکنون بالغ بر 230 حزب و تشکل سیاسی شناسنامهدار در کشور وجود دارد که تشتت، ناهماهنگی و بعضا کارکردهای متناقض آنان در برخی عرصهها، به جای آن که موجب افزایش مشارکت باشد، خود از عوامل کاهنده مشارکت مردم در انتخابات محسوب میگردد، اما این مطالب به معنای نادیده انگاشتن اهمیت، تاثیرگذاری و جایگاه احزاب و تشکلهای سیاسی نیست. امروزه این تشکلهای سیاسی هستند که به مثابه چرخدنده دموکراسی و موتور محرکه جامعه در رقابت و مشارکت سیاسی تلقی میشوند. احزاب و تشکلهای سیاسی، جریانات و جناحهای مختلف در ایران باید تلاش نمایند تا در راستای طراحی مهندسی انتخابات و شکلگیری دولتی کارآمد، مردمی و مقتدر، همه عوامل و زمینههای تحقق، فراهم باشد، رعایت اخلاق انتخاباتی، پرهیز از تخریب یکدیگر، گزینش گفتمان مطلوب انتخاباتی، تدوین برنامه برای دولت دهم به ترتیب اولویتهای آن، رعایت و احترام به قانون و از همه مهمتر تمکین به انتخاب مردم را سرلوحه خود قرار دهند.
3- رسانهها و مطبوعات: رسانهها و مطبوعات در تنویر افکار عمومی، اطلاع رسانی، افزایش مشارکت جویی مردم و بسترسازی برای انتخاباتی آگاهانهتر و شفافتر برای مردم، نقش بسیار مهمی دارند. در این میان رسانه ملی که از ماهها قبل، ستاد انتخاب را در بالاترین سطح در سازمان و مراکز استانها تشکیل داده و برنامهریزی گستردهای را به عمل آورده است، همچون گذشته در رأس دیگر امور قرار دارد. رسانه ملی تلاش بایستهای دارد که انتخابات را بر پایه تدبیر رهبر معظم انقلاب اسلامی به «نماد ملی» مبدل کند و گرایشها و سلیقههای مختلف سیاسی دارای شناسنامه، درون خانواده نظام بتوانند در رسانه به طرح دیدگاهها و برنامههای خود بپردازند و با تضارب آرا و جدال احسن، سازوکارهای انتخاب اصلح را برای مردم عزیز فراهم سازند که در این میان «حفظ بیطرفی» یک راهبرد اساسی چون گذشته برای رسانه محسوب میگردد.
4- کاندیداهای انتخابات: نامزدهای انتخاباتی بازیگران اصلی عرصه انتخابات هستند. آنان باید اخلاق انتخاباتی را به نمایش بگذارند؛ بایدها و نبایدهایی را در نظر داشته باشند که از پیوند کانونهای ثروت یا قدرت به شدت اجتناب کنند؛ شعارهای غیرعملی و وعدههای دست نیافتنی ندهند؛ گذشته را تیره و تار تصویر ننمایند و آینده را نیز یک مدینه فاضله دست نیافتنی ترسیم نکنند؛ قانون را مبنای عمل خود و ستادها و هواداران قرار دهند و خود را برای انجام تکلیف الهی و خدمت بیمنت به مردم و اعتلای نظام اسلامی آماده کنند؛ برنامه محوری را سرلوحه امور سازند و تمام امکانات و نیروهای در اختیار را جهت یک انتخابات سالم، رقابتی و آزاد برای شکلگیری دولتی کارآمد، مقتدر و مردمی، به کار گیرند.
5- حفظ وحدت: حفظ وحدت بزرگترین انتظار همگانی از جریان اصولگرا است، اصول مشترک، باورها و اعتقادات این جریان آنقدر فراوان است که حقیقتا جایی برای اختلاف باقی نمیگذارد، آنهم در زمانی که رقیبان حرفهای سیاسی تمام نیروهای خود را فراخواندهاند و از همه امکانات و ظرفیتها برای پیروزی در انتخابات بهره میگیرند. در این زمان رسالت و تکلیف اصولگرایان برای حفظ وحدت بیش از پیش خطیر و حساس مینماید، هر گونه سهمخواهی، خود بزرگبینی، خود شیفتگی، پدرخواندگی، حق «وتو» برای خود قایل بودن و.. موانع مهمی بر سر راه اصولگرایان محسوب میشود. بر این اساس حفظ وحدت یک تکلیف دینی، رسالت انقلابی و مسئولیت تاریخی برای همه اصولگرایان در این شرایط حساس است.
6- توجه به هزینه/فایده کارها: دولت نهم و مجلس هشتم به مجموعه اصولگرایان تعلق دارد، هیچ شخص حقیقی و حقوقی که متعلق به اصولگرایان است، خواهان ناکامی دولت نهم و مجلس هشتم نیست. براین اساس برخی اظهار نظرهای نسجیده مقامات دولتی و نمایندگان، عزل و نصب های بدون منطق، برخی تقابل های دولت با مجلس، بعضی تصمیمات سست و بی پشتوانه علمی، باید یک سره کنار گذاشته شود و هر اقدامی با شاقول هزینه/فایده سنجیده شود. دولت و مجلس باید نماد اصولگرایان تکلیفگرا، خردگرا، جامعگرا، کلاننگر، دارای شرح صدر، پای بند به عقلانیت و خرد جمعی، دارای رفق و مدارا و ... باشد و اینها را در اولویتهای خود قرار دهد.
7- پرهیز از مصادره شدن اصولگرایان: اصولگرایان یک جریان فکری است؛ اصلاح طلبی، عدالت خواهی، کارآمدی، خردگرایی، عقلانیت، اعتقاد و باور به کار جمعی، مبارزه با فساد، ولایت مداری، خدمت بیمنت و صادقانه به مردم، قانون گرایی، شایسته سالاری و ... از مؤلفه های مهم اصولگرایی است. اصولگرایی نه راستگرایی است نه محافظهکاری، نه بنیاد گرایی و نه واپسگرایی و نه تحجر. اصولگرایی قایم به شخص نیست که معیار سنجش و ارزیابی آن اشخاص، افراد و عملکرد آن ها باشد، اتفاقاً بر عکس باید عملکرد اشخاص و احزاب مدعی اصولگرایی را با مؤلفهها و معیارهای اصولگرایی سنجید. اصولگرایی با یکه سالاری، استبداد رای، دیکتاتوری، شخص محوری، هیچ نسبتی ندارد و باید مراقب بود که این خط و طرز تفکر گم نشود.