جمهوری اسلامی ایران از نگاه شهید دکتر بهشتی

عاقبت و فرجام صرفا از آن متقین ازآن خداترسان از آن کسانی است که پروای خدا پروای حق دارند. ملاحظه کنید مبانی اسلام به طور کلی تفوق طلبی و امتیاز طلبی را محکوم می کند. می گوید هیچ کس نمی تواند رابطه خودش را با دیگران بر مبنای تفوق طلبی و امتیاز طلبی قرار دهد. سلطنت چیست؟ سلطنت این بود که یک شخص می گفت من فرمانروای شما هستم. چرا؟ چون زور دارم یا چون پدر من زور داشته و من وارث این مقام از او هستم و زمانی که پدر می خواست او را به عنوان ولیعهد و جانشینی خودش بر مردم تحمیل کند لابد مدعی بود که ولیعهد و آن هم پسر بزرگ من دارای امتیازات و ویژگی های خاص است که حتما بهتر از دیگران می تواند ملت و کشور را اداره کند.
طبیعی است که اینگونه تفوق طلبی چه برای فرد و چه برای گروه مطرود است. خوب چه می ماند ؟ فقط یک چیز و آن نوع حکومتی است که زمامداری اش را بر مردم تحمیل نکند. اگر نخواهد تحمیل کند باید از چه راه به دست بیاورد؟ از راه حمایت مردم ، پذیرش مردم و انتخاب مردم .
می دانید که ما در تاریخ شیعه به خصوص همواره رهبران مذهبیمان را مردم خودشان می پذیرفتند. یا با رای و انتخاب مستقیم و یا با انتخاب غیر مستقیم . یا خودشان شناسایی داشتند که این فرد شایسته آن است که به عنوان عالم و رهبر دینی روستا ، رهبر دینی محل ، رهبر دینی در مسجد محله ، رهبر دینی در شهر یا رهبر دینی در کشور یا رهبر دینی در جامعه بزرگ اسلامی شایسته آن است که مورد قبول قرار بگیرد و وقتی اکثریت مردم کسی را به این عنوان قبول می کردند این می شد رهبر بزرگ ، رهبر درجه اول و مرجع اعلی و هیچ گاه هیچ مرجعی به عنوان وراثت ، به عنوان اینکه پدر من مرجع بوده ، به عنوان تحمیل که من مرجع شما هستیم چه بخواهید چه نخواهید مرجعیت و رهبری اش را بر مردم تحمیل نکرده است.
حالا که باید در جامعه ما بر این اساس حکومتی سر کار آید ، این حکومت باید شکلی داشته باشد که در آن شکل عامل تحمیل عامل اینکه این سمت را من بر شما تحمیل می کنم وجود نداشته باشد. این شکل بر اساس تعریف هایی که ما بر انواع سه گانه حکومت کردیم چه شکلی می تواند باشد؟ جمهوری. بنابراین یک پایه از جمهوری اسلامی این است . جمهوری اسلامی نوع حکومتی است که با پذیرش و انتخاب آزادانه اکثریت ملت به قدرت می رسد . این یکی از اساسی ترین پایه های جمهوری اسلامی است. ملت ایران! برادران! خواهران ! عزیز بیدار باشید ای زنان و مردان پرخروش انقلابی کشور ما هشیار باشید از هم اکنون باید حکومتی را انتخاب کنید که در آن حکومت عامل زور و عامل تحمیل به هیچ عنوان برای رسیدن به هیچ سمتی از سمت های اجتماعی مورد بهره برداری احدی قرار نگیرد.
این پایه اساسی است. به نظر ما همه مسائل دیگر و همه مصالح دیگر باید از اینجا مایه بگیرد و از این طریق تامین شود . از طریق دخالت آگاهانه زن و مرد مسلمان متعهد در تعیین سرنوشت خویش و در تعیین فرد یا گروهی به عنوان زمامدار امت. این یک پایه اساسی است. هر حکومتی که بر اساس رای آزاد مردم سر کار بیاید آیا می تواند جمهوری اسلامی باشد ؟ نه این شرط لازم است ولی شرط کافی نیست. یک شرط دوم هم دارد و آن این است وقتی اکثریت مردم یک کشور مسلمان هستند ، این مسلمان ها اگر فردی یا گروهی را با رای آزاد برای زمامداری انتخاب کردند خودبخود از این زمامدار می خواهند که این زمامدار و این حکومت ، این نظام ، این رژیم خودش را در اداره مملکت نسبت به مقررات و تعالیم اسلامی ملتزم و متعهد بداند . متعهد باشد که جامعه و کشور را بر مبنای تعالیم سعادت بخش اسلام اداره کند . به این ترتیب ملاحظه می کنید که یک اصل دوم نیز در حکومت اسلامی هست که آن اصل تعهد به تعالیم اسلام است. در دنباله این بحث دوستانی که این بحث را برای شما بینندگان عزیز ادامه می دهند تفصیل بیشتری درباره این پایه دوم بیان خواهند کرد و سلام و درود فراوان بر همه شما.