راهپيمايي ميليوني وحدت و خميني7 آبان 1358
محرمانه 29 اكتبر 1979 ـ 7 آبان 1358
از: سفارت آمريكا، تهران ـ 11405 به: وزارت امور خارجه، واشنگتندي. سي
موضوع: راهپيماييميليوني وحدت و خميني
1- (محرمانه ـ تمام متن)
2-ميليونهاايراني در راهپيمايي روز 26 اكتبر در تهران و ساير استانها براي ابراز حمايت از رهبريآيت‌‌الله خميني و وحدت امام (خميني) و امت (مردم) شركتكردند. راهپيمايي به درخواست حزب جمهورياسلامي به رهبريآيت‌اللهبهشتي برگزار گرديد. در تهرانجمعيتي بالغ بر بيش از يكميليون نفر از راههاي مختلف در دانشگاه تهران تجمع كرده به سخنراني گوش دادند و پس از شعار دادن نماز جمعه را برپا داشتند.
3-راهپيمايي و گردهمايي با نظم همراه بود. در تهرانجمعيت شامل بسياري از زنان و كودكان و پرسنل ارتش با لباس غيرنظامي بود. شرايطي مانند يك روز تعطيلهمگاني به وجود آمده بود و افسران عاليرتبهكه خسته به نظر مي‌رسيدندوظيفه خود را در برقراري نظم و ايجادروحيه خوب بسيارعالي انجام دادند. جمعيتتماميخيابانهاي اطراف دانشگاه تهران و همچنين محوطه داخل آن را پر كرده بود. در داخل دانشگاه بسياري از افراد به دليل تجمع زياد مردم نتوانستند نماز بخوانند.
4- بنا به پيشنهادوزير امور خارجه ايران، پرشتكارمند وزارت خارجه آمريكاكه در ايران به سر مي‌برد به همراه كارمندسياسي سفارت و يك فرد نگران از اداره پروتكل وزارت خارجه ايران در راهپيمايي و نماز شركتكردند. براي عبور از محافظين دربها مأمور سريع‌الانتقال وزارت خارجه ايرانبازديدكنندگانآمريكايي را از «سفارت سنگال» معرفيكرد. خوشبختانه تمامي افراد حاضر در آنجا چيزي در مورد سنگالنمي‌دانستند. تنها خارجيانديگريكه در آنجا حضور داشتند سفير (واقعي) سنگال و چند خبرنگار بودند. مردم نسبت به ميهمانانخارجيخوش‌رفتار و قدريكنجكاو بودند. به هر حال هيچخصومتي در كار نبود.
5-سخنراني‌ها توسط آيت‌اللهبهشتيدبيركل حزب جمهورياسلامي و محمدعليرجاييكفيلوزير آموزش و پرورش صورت گرفت. بهشتي تمام طرفداران انقلاب را به اتحاد فراخواند و درخواست قبليخميني را مبني بر اتحاد بينروحانيت و دانشگاهها تكراركرد. در ادامه اينسخنرانيهاخطبه‌هاي نماز جمعه توسط آيت‌اللهمنتظري امام جمعه تهران خوانده شد. به نظر مي‌رسدآيت‌اللهمنتظري از محبوبيت قابل ملاحظه‌اي در بينايرانيانمعموليكه از سادگي سخنان و رفتار ساده وي لذت مي‌برند برخوردار باشد. نكاتاصليخطبه‌هايمنتظري عبارتند از:
الف- مردم بايد قدر اينآزادي را بدانند و از كمبود پودر و صابون و گوشت شكايت نداشته باشند. وياينشكايتها را با يك داستان قرآني در مورد شكايتهايبني‌اسرائيلعليهموسي پس از اينكه آنها را به آزادي رهنمون شد مقايسهكرد.
ب- اشخاص داراي مناصب عالي از جمله روحانيونبايستي از الگوهاي حضرت رسول تبعيتكنند و خود را در حلقه‌اي از خدمتكاران و محافظين قرار نداده و از مردم فاصله نگيرند.
ج-كارمندانضدانقلاب را نبايدزندانيكردبلكهبايستيسريعاً بازنشسته شده و توسط افراد جوان و متعهد جايگزين شوند. منتظريشكايتكردكه «حداقل در دوران گذشته ترس از ساواكبعضي از مقامات را مجبور مي‌كردگاه‌گاهيكاريبراي مردم انجام دهند، حال ساواك از بين رفته و آنها هرگز به فكرآسايش مردم نيستند.
د- در يكسخنراني 5 دقيقه‌اي به زبان عربي به اعراب توصيه نمود كه شرق و غرب را ترك نموده و از خط مستقيم اسلام پيرويكنند.
6- مسئول شعارها پس از خاتمه نمازها حدود 20 دقيقهشعارهايانقلابي سر داد. تنها شعار ضدآمريكايي عبارت بود از: «مرگ بر سه مفسدين، كارتر و سادات و بگين.» سپس مردم با رعايت نظم متفرق شدند.
7-راهپيمايي و مراسم نماز جمعه در چندين شهر ديگرايران برگزار گرديد. خلخالي در اصفهان به مردم گفت كه ژنرال هايزر به همراهي دو استوار گردن‌كلفت، شاه را مجبور كردند تا ايران را تركنمايد. نماز جمعه كه در آن شهر براي چند هفته‌اي متوقف شده بود بنا به درخواست مستقيمخميني و به امامتآيت‌اللهطاهري برگزار گرديد. راديوتلويزيونايران پوشش قابل‌ملاحظه‌اي به اخبار راهپيمايي در مكه اختصاص داد و ادعا كردكهپاكستانيها، كويتي‌‌ها و كاناداييها در اينراهپيماييشركتكردند.
8-بعضي از ناظرين از اين نگران بودند كه حمله اخيرخميني به مخالفينولايتفقيه (به تلگرام تهران 11319 رجوع كنيد) به بروز خشونت در گردهمايي حزب جمهوري خلق مسلمانكه قرار است در عصر همان روز برگزار گردد منتهي شود. براي ممانعت از بروز چنينحادثه‌اي پاسداران انقلاب مسلح از تبريز و قم (ظاهراً نيروهاي طرفدار شريعتمداري) امنيتگردهمايي را به عهده گرفته بودند تا مانع از حمله حزب‌اللهي‌ها گردند. اينگردهمايي بدون هيچحادثه‌اي به پايانرسيد.
9-نظريه: راهپيمايي‌ها و تظاهرات روز وحدت كاملاً نشان مي‌دادكه هنوز آيت‌اللهخمينيدارايبيشترين هوادار در بين عامه مردم ايران است. هيچنشانهاي از اجبار يادولتي بودن راهپيمايي در بينتظاهركنندگانديدهنمي‌شد. ميليونها نفر به طور داوطلبانه برايحمايت از خميني به خيابانهاريخته‌‌اند.
با اين حال اينحمايتشديداًشخصيمي‌باشد و به سهولت به حمايت از برنامه‌هايسياسي و ياحمايت از سايرشخصيتهاييكه با امام رابطه دارند تبديل نخواهد شد. گرچه رژيمفعلي با مشكلاتعديدهسياسي و اقتصادي مواجه مي‌باشدولي اگر اين تظاهرات مفهومي داشته باشد اين است كهاينمشكلات از جاذبه روحانيخميني در بيناكثريت مردم كشورش به هيچ‌وجهنكاسته است.لينگن