روزشمار انقلاب اسلامی

با وجود این‎که طی چند دهه گذشته، آثار گوناگونی درباره تاریخ معاصر و به‎ویژه حرکت‎هایی که به انقلاب اسلامی در ایران منجر شد، منتشر شده، همچنان ناگفته‎هایی از این تاریخ بر جای مانده است که برای نسل‎های کنونی و همچنین آینده راه‎گشا خواهد بود. بنابراین، ضرورت یک حرکت پژوهشی که متکی بر برنامه‎ریزی‎های بنیادین و اساسی در این راستا باشد، احساس می‎شود، خاصه در زمینه تاریخ شفاهی این دوران از زبان آدم‎هایی که خوشبختانه هنوز در میان ما هستند و خود از نزدیک دستی در کار مبارزه داشته‎اند. واحد تاریخ شفاهی وابسته به دفتر ادبیات اسلامی حوزه هنری سازمان تبلیغات اسلامی یکی از مراکزی است که به‎صورت متمرکز در این زمینه فعالیت‎ داشته و اهتمام و تمرکز خاصی روی حوادث تاریخی انقلاب در پانزده خرداد 42 و بعد از آن داشته است. میرزا باقر علیان‎نژاد یکی از محققان جوانی است که در سال‎های اخیر فعالیت‎های درخور اعتنایی در این حوزه داشته است و هم‎اکنون نیز مسئولیت واحد تاریخ شفاهی پانزده خرداد حوزه هنری را برعهده دارد. به همین جهت پای صحبت‎های او نشستیم تا از چندوچون فعالیت‎های این واحد که در سال‎های اخیر بسیار فعال بوده است، جویا شویم.

● به‎عنوان اولین سؤال از شما می‎خواهم درباره موضوع فعالیت،اهداف و زمان شروع به‎کار واحد صحبت کنید؟
تاریخ هر ملتی با فراز و نشیب فراوان همراه است. آگاهی و فهم عمیق با تحلیل علت‎ و معلول‎های تاریخی به‎دست می‎آید. از این راه است که حقیقت‎های تاریخی از میان واقعیت‎های روی داده خودنمایی می‎کنند. در کشور ایران، مراکز متعددی به تولید منابع تاریخ معاصر ایران، به‎ویژه تاریخ دوران مبارزه مشغولند. یکی از آن‎ها، واحد تدوین تاریخ انقلاب اسلامی در این دفتر است. این واحد در نیمه اول 1371 در یکی از اتاق‎های ساختمان مرکزی حوزه هنری تشکیل شد و در اواخر همان سال با تشکیل دفتر ادبیات انقلاب اسلامی زیرمجموعه آن قرار گرفت.
اهتمام واحد تدوین تاریخ انقلاب اسلامی آن است که در کنار منابع دیگر، منبعی جدید و خواندنی ارایه نمایند. برای رسیدن به این مطلوب، قرار است تا موارد زیر نیز انجام می‎گیرد:
1- تشکیل بانک اطلاعات رایانه‎ای برای سال‎های 1357 – 1356 و 1343 – 1340؛
2- نگارش «روزشمار انقلاب اسلامی در دو مقطع 1357 – 1356 و 1343 – 1340؛
3- نگارش دایره‎المعارف انقلاب اسلامی (ویژه نوجوانان و جوانان)؛
4- فراهم آوردن امکانات لازم برای خدمت‎دهی به مراکز دانشگاهی و افرادی که به پژوهش و تحقیق در این زمینه می‎پردازند.

● در صورت امکان درباره هریک از زیرمجموعه‎های واحد تدوین توضیحات بیشتری بفرمایید؟
واحد تدوین تاریخ انقلاب اسلامی از دو گروه تشکیل شده است:
1- گروه تدوین تاریخ انقلاب اسلامی: فعالیت‎های این گروه برای نگارش تاریخ دو ساله 57 – 1356 در 1371 شروع شد. در 1376 نیز «طرح تحقیقاتی 15 خرداد 1342»، جهت نگارش تاریخ چهارساله 1343 – 1340، در دستور کار این واحد قرار گرفت و بدین ترتیب، مطالعات و تحقیقات دو مقطع حساس از تاریخ معاصر ایران آغاز شد. نتیجه این تحقیقات، تهیه حدود 400 هزار فیش تحقیقاتی از نشریات، کتاب‎ها، خاطرات، اسناد، منابع خارجی، بولتن‎های محرمانه، اینترنت و... بود. در حال حاضر، حدود 300 هزار فیش در رایانه، با قابلیت جست‎وجوی کلیدواژه‎ای، ثبت شده است و کار ثبت اطلاعات دیگر همچنان ادامه دارد.
از کتاب‎های منتشر شده در این گروه، می‎توان به انتشار ده جلد کتاب «روزشمار انقلاب اسلامی» (از 1/1/1356 تا 22/10/1357) و «کتاب‎شناسی انقلاب اسلامی» و دو جلد کتاب «روزشمار 15 خرداد» (1/1/1340 – 31/6/1340) اشاره کرد. در حال حاضر، نگارش مجلدات بعدی کتاب‎های «روزشمار انقلاب اسلامی» و «روزشمار 15 خرداد» ادامه دارد. منابع و اطلاعات جمع‎آوری شده در این گروه، در زمینه تاریخ انقلاب اسلامی با توجه به شناسایی منابع در داخل و خارج کشور و گستردگی منابع فیش‎برداری شده (حدود 2000 عنوان کتاب داخلی و خارجی، 200 عنوان نشریه داخلی و خارجی، بولتن‎های محرمانه خبرگزاری پارس، بولتن‎های محرمانه رادیو و تلویزیون ملی ایران، اسناد ساواک، خاطرات واحد تاریخ شفاهی، اینترنت و...) در ایران منحصر به‎فرد است.
از منابع مذکور در هشت موضوع سیاسی، اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی، خارجی، تظاهرات، نظامی و احزاب و نیز از منابع جدیدی هم که در حال حاضر درباره تاریخ انقلاب اسلامی در مراکز مختلف منتشر می‎شود، فیش‎برداری شده است که در بانک اطلاعات رایانه‎ای این واحد ذخیره می‎شود.
2- گروه دایره‎المعارف انقلاب اسلامی (ویژه نوجوانان و جوانان): در 1379 با تشکیل گروه دایره‎المعارف اسلامی برای آشنایی گروه سنی دوره دبیرستان با مفاهیم، شخصیت‎ها و حوادث انقلاب اسلامی، شورای عالی دایره‎المعارف انقلاب اسلامی تشکیل و حدود 870 مدخل جدید انتخاب شد. مداخل انتخابی در دوره زمانی 1340 تا 1380 قرار دارند و علاوه بر این، تعدادی مدخل نیز در ارتباط با دفاع هشت ساله مردم ایران به‎دلیل مقارنت با مفاهیم انقلاب اسلامی به مجموعه افزوده شد. همچنین مدخلی که به ایران ربط دارد، ولی در محدوده زمانی 1340 تا 1380 قرار ندارد، مانند: حافظ، سعدی، امیرکبیر، انقلاب مشروطه و... نیز انتخاب شد. اسامی مهم جهان اسلام نیز مانند نام امامان و شهرهای مقدس اسلامی نیز از مداخل انتخابی این دایره‎المعارف است. شیوه نگارش مقالات به نوعی است که خواندن متن آن‎ها برای نوجوانان جذاب باشد و آنان با تاریخ معاصر ایران آشنا شوند. جلد اول «دایره‎المعارف انقلاب اسلامی» شامل 260 مقاله (از حرف آ تا ث) در قطع رحلی به‎صورت رنگی به‎چاپ رسید. این کتاب در اولین جشنواره کتاب امام خمینی و انقلاب اسلامی از سوی پژوهشکده امام خمینی و انقلاب اسلامی به‎عنوان کتاب برگزیده در بخش تاریخ انقلاب معرفی و مورد تقدیر قرار گرفت. جلد دوم این کتاب در مرحله نگارش است.

● با توجه به این‎که عمده‎ترین محور مصاحبه ما موضوع 15 خرداد است، استدعا دارم ضمن اشاره به زمینه‎ها، بستر رویدادهای مربوط به قیام 15 خرداد 1342، بفرمایید که واحد تدوین چه پژوهش‎هایی را انجام داده یا در حال انجام آن است؟
برای روشن شدن این زمینه‎ها باید به دوران پس از رحلت آیت ا... بروجردی (1340) پرداخت که شاه در تلاش بود تا مرجعیت شیعه را از ایران خارج کند که در این امر موفق نشد و یا اعتراض‎هایی که به غصب املاک مردم به‎عنوان اصلاحات ارضی شد و همچنین موضع‎گیری حضرت امام در برابر لایه انجمن‎های ولایتی و ایالتی و سخنرانی ایشان که در تأکید بر لزوم لغو این لایحه در جمع طلاب و بازاریان انجام گرفت و پس از ایشان تعداد دیگری از آیات عظام مخالفت خود را با این لایحه اعلام کردند.
در کنار این رخ‎دادها باید به رفراندوم برای انقلاب سفید و شاه و ملت و همچنین لایحه کاپیتولاسیون اشاره داشت که همگی با اعتراض شدید امام(ره) همراه بود و به مبارزات ایشان شکل بارز و جهت‎داری بخشید.
پس از شروع نگارش مجموعه روزشمار انقلاب اسلامی، در 1376 به فکر تهیه منابع برای نگارش روزشمار 15 خرداد 1342 افتادیم. در مرحله اول ما باید یک مقطع زمانی مناسب را برای این طرح پژوهشی انتخاب می‎کردیم. با مراجعه به کتاب‎ها و منابع و گفت‎وگو با اشخاصی که متخصص دوره تاریخی دهه 40 بودند، مقطع زمانی 1340 تا 1343 را انتخاب کردیم تا به عوامل و زمینه‎های قیام 15 خرداد، خود واقعه 15 خرداد و پیامدهای آن بپردازیم.

● جناب آقای علیان‎نژاد لطفا درباره «روزشمار 15 خرداد» که در مجموعه شما در حال تدوین است، توضیح دهید؟
ما پس از انتخاب مقطع زمانی 1340 تا 1343 به شناسایی منابع برای فیش‎برداری پرداختیم و در کتابخانه‎های تهران بیش از 2000 عنوان کتاب و 2000 عنوان نشریه شناسایی کردیم. سپس با به‎کارگیری گروهی پژوهشگر از این منابع در موضوعات سیاسی، اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی، نظامی و... کار فیش‎برداری انجام دادیم. حاصل کار، حدود 250 هزار فیش تحقیقاتی شد. علاوه‎بر منابع داخلی از منابع خارجی نیز استفاده کردیم و مواردی که ضروری به نظر می‎رسید، پس از ترجمه، فیش‎برداری و به بانک اطلاعات افزودیم. همچنین از خاطرات جمع‎آوری شده در واحد تاریخ شفاهی دفتر ادبیات انقلاب اسلامی نیز بهره بردیم.
تمامی فیش‎های تهیه شده کدگذاری رایانه‎ای شد و هم‎اکنون حدود 150 هزار فیش مربوط به‎طرح پژوهش 15 خرداد 1342 با قابلیت جست‎و‎جوی رایانه‎ای وارد شبکه واحد تدوین شده است و هم‎اکنون ورود باقی‎مانده فیش‎ها (حدود 100 هزار فیش) ادامه دارد. پس از آن‎که از اکثر منابع شناسایی شد، فیش‎برداری صورت گرفت، از سال 1382 نگارش «روزشمار 15 خرداد» آغاز شد و تاکنون دو جلد از این روزشمار (جلد اول: 1/1/1340 – 31/3/1340، جلد دوم: 3/4/1340 – 31/6/1340) به چاپ رسیده است و مجلدات 3، 4 و 5 در مرحله نگارش قرار دارد.
البته همزمان، منابع جدید که توسط مراکز تاریخ‎نگاری و پژوهشی درباره حوادث این دوران به چاپ می‎رسد، نیز شناسایی و فیش‎برداری شده است و به بانک اطلاعات افزوده می‎شود. علاوه‎بر این فعالیت‎ها، عکس‎های تاریخی مربوط به این دوران (اشخاص، تظاهرات، ...) نیز برای استفاده در کتاب‎های منتشره، جمع‎آوری شده و در بانک تصاویر موجود است.
پیش‎بینی می‎شود که نگارش روزشمار 15 خرداد (1340 – 1343) در 16 جلد کتاب به پایان برسد. همچنین پس از ورود کامل فیش‎ها به رایانه امکان پژوهش‎های موضوعی نیز فراهم خواهد شد.

● از توضیحات شما سپاس‎گذاریم.
 تاریخ انتشار در سایت: ۲۴ شهریور ۱۳۸۸
 منبع: / هفته نامه / پنجره / 1388 / شماره 4 ۱۳۸۸/۰۰/۰۰
 نقش ها
 گفت و گو کننده : مهدی رحیمی
 گفت و گو شونده : میرزا باقر علیان‎نژاد
 عناوین
 / مطالعات اجتماعی / انقلاب / انقلاب های جهان / انقلاب اسلامی ایران
روزشمار انقلاب اسلامی
با وجود این‎که طی چند دهه گذشته، آثار گوناگونی درباره تاریخ معاصر و به‎ویژه حرکت‎هایی که به انقلاب اسلامی در ایران منجر شد، منتشر شده، همچنان ناگفته‎هایی از این تاریخ بر جای مانده است که برای نسل‎های کنونی و همچنین آینده راه‎گشا خواهد بود. بنابراین، ضرورت یک حرکت پژوهشی که متکی بر برنامه‎ریزی‎های بنیادین و اساسی در این راستا باشد، احساس می‎شود، خاصه در زمینه تاریخ شفاهی این دوران از زبان آدم‎هایی که خوشبختانه هنوز در میان ما هستند و خود از نزدیک دستی در کار مبارزه داشته‎اند. واحد تاریخ شفاهی وابسته به دفتر ادبیات اسلامی حوزه هنری سازمان تبلیغات اسلامی یکی از مراکزی است که به‎صورت متمرکز در این زمینه فعالیت‎ داشته و اهتمام و تمرکز خاصی روی حوادث تاریخی انقلاب در پانزده خرداد 42 و بعد از آن داشته است. میرزا باقر علیان‎نژاد یکی از محققان جوانی است که در سال‎های اخیر فعالیت‎های درخور اعتنایی در این حوزه داشته است و هم‎اکنون نیز مسئولیت واحد تاریخ شفاهی پانزده خرداد حوزه هنری را برعهده دارد. به همین جهت پای صحبت‎های او نشستیم تا از چندوچون فعالیت‎های این واحد که در سال‎های اخیر بسیار فعال بوده است، جویا شویم.
● به‎عنوان اولین سؤال از شما می‎خواهم درباره موضوع فعالیت،اهداف و زمان شروع به‎کار واحد صحبت کنید؟
تاریخ هر ملتی با فراز و نشیب فراوان همراه است. آگاهی و فهم عمیق با تحلیل علت‎ و معلول‎های تاریخی به‎دست می‎آید. از این راه است که حقیقت‎های تاریخی از میان واقعیت‎های روی داده خودنمایی می‎کنند. در کشور ایران، مراکز متعددی به تولید منابع تاریخ معاصر ایران، به‎ویژه تاریخ دوران مبارزه مشغولند. یکی از آن‎ها، واحد تدوین تاریخ انقلاب اسلامی در این دفتر است. این واحد در نیمه اول 1371 در یکی از اتاق‎های ساختمان مرکزی حوزه هنری تشکیل شد و در اواخر همان سال با تشکیل دفتر ادبیات انقلاب اسلامی زیرمجموعه آن قرار گرفت.
اهتمام واحد تدوین تاریخ انقلاب اسلامی آن است که در کنار منابع دیگر، منبعی جدید و خواندنی ارایه نمایند. برای رسیدن به این مطلوب، قرار است تا موارد زیر نیز انجام می‎گیرد:
1- تشکیل بانک اطلاعات رایانه‎ای برای سال‎های 1357 – 1356 و 1343 – 1340؛
2- نگارش «روزشمار انقلاب اسلامی در دو مقطع 1357 – 1356 و 1343 – 1340؛
3- نگارش دایره‎المعارف انقلاب اسلامی (ویژه نوجوانان و جوانان)؛
4- فراهم آوردن امکانات لازم برای خدمت‎دهی به مراکز دانشگاهی و افرادی که به پژوهش و تحقیق در این زمینه می‎پردازند.
● در صورت امکان درباره هریک از زیرمجموعه‎های واحد تدوین توضیحات بیشتری بفرمایید؟
واحد تدوین تاریخ انقلاب اسلامی از دو گروه تشکیل شده است:
1- گروه تدوین تاریخ انقلاب اسلامی: فعالیت‎های این گروه برای نگارش تاریخ دو ساله 57 – 1356 در 1371 شروع شد. در 1376 نیز «طرح تحقیقاتی 15 خرداد 1342»، جهت نگارش تاریخ چهارساله 1343 – 1340، در دستور کار این واحد قرار گرفت و بدین ترتیب، مطالعات و تحقیقات دو مقطع حساس از تاریخ معاصر ایران آغاز شد. نتیجه این تحقیقات، تهیه حدود 400 هزار فیش تحقیقاتی از نشریات، کتاب‎ها، خاطرات، اسناد، منابع خارجی، بولتن‎های محرمانه، اینترنت و... بود. در حال حاضر، حدود 300 هزار فیش در رایانه، با قابلیت جست‎وجوی کلیدواژه‎ای، ثبت شده است و کار ثبت اطلاعات دیگر همچنان ادامه دارد.
از کتاب‎های منتشر شده در این گروه، می‎توان به انتشار ده جلد کتاب «روزشمار انقلاب اسلامی» (از 1/1/1356 تا 22/10/1357) و «کتاب‎شناسی انقلاب اسلامی» و دو جلد کتاب «روزشمار 15 خرداد» (1/1/1340 – 31/6/1340) اشاره کرد. در حال حاضر، نگارش مجلدات بعدی کتاب‎های «روزشمار انقلاب اسلامی» و «روزشمار 15 خرداد» ادامه دارد. منابع و اطلاعات جمع‎آوری شده در این گروه، در زمینه تاریخ انقلاب اسلامی با توجه به شناسایی منابع در داخل و خارج کشور و گستردگی منابع فیش‎برداری شده (حدود 2000 عنوان کتاب داخلی و خارجی، 200 عنوان نشریه داخلی و خارجی، بولتن‎های محرمانه خبرگزاری پارس، بولتن‎های محرمانه رادیو و تلویزیون ملی ایران، اسناد ساواک، خاطرات واحد تاریخ شفاهی، اینترنت و...) در ایران منحصر به‎فرد است.
از منابع مذکور در هشت موضوع سیاسی، اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی، خارجی، تظاهرات، نظامی و احزاب و نیز از منابع جدیدی هم که در حال حاضر درباره تاریخ انقلاب اسلامی در مراکز مختلف منتشر می‎شود، فیش‎برداری شده است که در بانک اطلاعات رایانه‎ای این واحد ذخیره می‎شود.
2- گروه دایره‎المعارف انقلاب اسلامی (ویژه نوجوانان و جوانان): در 1379 با تشکیل گروه دایره‎المعارف اسلامی برای آشنایی گروه سنی دوره دبیرستان با مفاهیم، شخصیت‎ها و حوادث انقلاب اسلامی، شورای عالی دایره‎المعارف انقلاب اسلامی تشکیل و حدود 870 مدخل جدید انتخاب شد. مداخل انتخابی در دوره زمانی 1340 تا 1380 قرار دارند و علاوه بر این، تعدادی مدخل نیز در ارتباط با دفاع هشت ساله مردم ایران به‎دلیل مقارنت با مفاهیم انقلاب اسلامی به مجموعه افزوده شد. همچنین مدخلی که به ایران ربط دارد، ولی در محدوده زمانی 1340 تا 1380 قرار ندارد، مانند: حافظ، سعدی، امیرکبیر، انقلاب مشروطه و... نیز انتخاب شد. اسامی مهم جهان اسلام نیز مانند نام امامان و شهرهای مقدس اسلامی نیز از مداخل انتخابی این دایره‎المعارف است. شیوه نگارش مقالات به نوعی است که خواندن متن آن‎ها برای نوجوانان جذاب باشد و آنان با تاریخ معاصر ایران آشنا شوند. جلد اول «دایره‎المعارف انقلاب اسلامی» شامل 260 مقاله (از حرف آ تا ث) در قطع رحلی به‎صورت رنگی به‎چاپ رسید. این کتاب در اولین جشنواره کتاب امام خمینی و انقلاب اسلامی از سوی پژوهشکده امام خمینی و انقلاب اسلامی به‎عنوان کتاب برگزیده در بخش تاریخ انقلاب معرفی و مورد تقدیر قرار گرفت. جلد دوم این کتاب در مرحله نگارش است.
● با توجه به این‎که عمده‎ترین محور مصاحبه ما موضوع 15 خرداد است، استدعا دارم ضمن اشاره به زمینه‎ها، بستر رویدادهای مربوط به قیام 15 خرداد 1342، بفرمایید که واحد تدوین چه پژوهش‎هایی را انجام داده یا در حال انجام آن است؟
برای روشن شدن این زمینه‎ها باید به دوران پس از رحلت آیت ا... بروجردی (1340) پرداخت که شاه در تلاش بود تا مرجعیت شیعه را از ایران خارج کند که در این امر موفق نشد و یا اعتراض‎هایی که به غصب املاک مردم به‎عنوان اصلاحات ارضی شد و همچنین موضع‎گیری حضرت امام در برابر لایه انجمن‎های ولایتی و ایالتی و سخنرانی ایشان که در تأکید بر لزوم لغو این لایحه در جمع طلاب و بازاریان انجام گرفت و پس از ایشان تعداد دیگری از آیات عظام مخالفت خود را با این لایحه اعلام کردند.
در کنار این رخ‎دادها باید به رفراندوم برای انقلاب سفید و شاه و ملت و همچنین لایحه کاپیتولاسیون اشاره داشت که همگی با اعتراض شدید امام(ره) همراه بود و به مبارزات ایشان شکل بارز و جهت‎داری بخشید.
پس از شروع نگارش مجموعه روزشمار انقلاب اسلامی، در 1376 به فکر تهیه منابع برای نگارش روزشمار 15 خرداد 1342 افتادیم. در مرحله اول ما باید یک مقطع زمانی مناسب را برای این طرح پژوهشی انتخاب می‎کردیم. با مراجعه به کتاب‎ها و منابع و گفت‎وگو با اشخاصی که متخصص دوره تاریخی دهه 40 بودند، مقطع زمانی 1340 تا 1343 را انتخاب کردیم تا به عوامل و زمینه‎های قیام 15 خرداد، خود واقعه 15 خرداد و پیامدهای آن بپردازیم.
● جناب آقای علیان‎نژاد لطفا درباره «روزشمار 15 خرداد» که در مجموعه شما در حال تدوین است، توضیح دهید؟
ما پس از انتخاب مقطع زمانی 1340 تا 1343 به شناسایی منابع برای فیش‎برداری پرداختیم و در کتابخانه‎های تهران بیش از 2000 عنوان کتاب و 2000 عنوان نشریه شناسایی کردیم. سپس با به‎کارگیری گروهی پژوهشگر از این منابع در موضوعات سیاسی، اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی، نظامی و... کار فیش‎برداری انجام دادیم. حاصل کار، حدود 250 هزار فیش تحقیقاتی شد. علاوه‎بر منابع داخلی از منابع خارجی نیز استفاده کردیم و مواردی که ضروری به نظر می‎رسید، پس از ترجمه، فیش‎برداری و به بانک اطلاعات افزودیم. همچنین از خاطرات جمع‎آوری شده در واحد تاریخ شفاهی دفتر ادبیات انقلاب اسلامی نیز بهره بردیم.
تمامی فیش‎های تهیه شده کدگذاری رایانه‎ای شد و هم‎اکنون حدود 150 هزار فیش مربوط به‎طرح پژوهش 15 خرداد 1342 با قابلیت جست‎و‎جوی رایانه‎ای وارد شبکه واحد تدوین شده است و هم‎اکنون ورود باقی‎مانده فیش‎ها (حدود 100 هزار فیش) ادامه دارد. پس از آن‎که از اکثر منابع شناسایی شد، فیش‎برداری صورت گرفت، از سال 1382 نگارش «روزشمار 15 خرداد» آغاز شد و تاکنون دو جلد از این روزشمار (جلد اول: 1/1/1340 – 31/3/1340، جلد دوم: 3/4/1340 – 31/6/1340) به چاپ رسیده است و مجلدات 3، 4 و 5 در مرحله نگارش قرار دارد.
البته همزمان، منابع جدید که توسط مراکز تاریخ‎نگاری و پژوهشی درباره حوادث این دوران به چاپ می‎رسد، نیز شناسایی و فیش‎برداری شده است و به بانک اطلاعات افزوده می‎شود. علاوه‎بر این فعالیت‎ها، عکس‎های تاریخی مربوط به این دوران (اشخاص، تظاهرات، ...) نیز برای استفاده در کتاب‎های منتشره، جمع‎آوری شده و در بانک تصاویر موجود است.
پیش‎بینی می‎شود که نگارش روزشمار 15 خرداد (1340 – 1343) در 16 جلد کتاب به پایان برسد. همچنین پس از ورود کامل فیش‎ها به رایانه امکان پژوهش‎های موضوعی نیز فراهم خواهد شد.
● از توضیحات شما سپاس‎گذاریم.