سياستهاى عراق پس از پاكسازى در قدرت در سال 1979 از منظر وزارت خارجه آمريكا
اول اوت 79 ـ 10 مرداد ماه 1358 خيلى محرمانه
از: دفتر حفاظت منافع آمريكا در بغدادبه: وزارت امورخارجه در واشنگتن دى ـ سى
موضوع: سياستهاى عراق پس از پاكسازى
1ـ (تمام متن خيلى محرمانه است)
2ـ قبل از رويداد نهايى، همه مىپنداشتند كه ترك صحنه توسط بكر در كوتاه مدت در سياستهاى
عراق تغييرى پديد نخواهد آورد. اين ارزيابى ناشى از اين واقعيت كه صدام از قدرت كافى در تعيين خط
مشىها برخوردار است، و نيز از ظهور توافق در ميان ردههاى رهبريت در مورد نحوه اداره امور بود.
همچنين اين باور پيدا شده بود كه فرضيه رهبرى متحد و متفقالقول فرماندهى صدام تغييراتى را پديد
خواهد آورد، ليكن در مورد ماهيت و مسير تغييرات اختلاف نظر بسيار وجود داشت.
3ـ بخش اعظم ابهام منعكسشده در بالا از عدم آگاهى صدام بهعنوان يك فرد، و امكان هميشه
موجود رويارويى وى با مخالفتهاى جزيى (كه هميشه در عراق وجود دارد) ناشى شده است. ما در مورد
صدام ارزيابى جداگانهاى را در دست تهيه داريم، ليكن معتقديم كه رويدادهاى اخير حداقل مقدارى از
تغييرات ناشناخته را در راهى كه عراق علنا انتخاب كرده ايجاب نموده است.
4ـ مشكلات مربوط به برآورد در عراق، شايد مانند ديگر كشورها، ناشى از نحوه تحقق رويدادها در
دو هفته اخير باشد. بازنشسته شدن بكر مستقيما آنچه را كه انتظار مىرفت پيش آورد، يعنى نوعى انتقال
آرام قدرت پديد آمد كه مخالفت را برانگيخت و بروز موجى از دستگيريها را سبب گرديد. ناظران ناگهان
متوجه شدند كه صدام به خاطر مسائلى كه از نظر وى با اهميت تلقى شده يا مورد رويارويى و يا مورد انتقاد
قرار گرفته است (ما در مورد اين موضوع كلى در پيام جداگانهاى بحث خواهيم كرد). بعث برخلاف تصور
يك دست نبود.
5 ـ در مورد پيدايش «جنايات» حوزه واقعى عملكرد توطئهگران، هدف آنها و تأثير آن بر رهبريت
صدام، سؤالات بسيارى بدون پاسخ مانده است. ليكن وى علنا اعلام كرده است كه خود او كلاملاً مسئول
است و در مورد اين واقعيت هيچگونه انتقادى را نمىپذيرد. به همين دليل معتقديم كه جنبههاى مهم زيرين
سياستهاى گذشته عراق بازهم مصداق خواهد يافت.
6ـ امتناع گرايى، بهعنوان فردى كه معتقد به اين ستون از ايدئولوژى بعثى است، مشكلات داخلى
نخواهد توانست مانع از آن شود كه صدام حتى به تنهايى پرچم امتناعگرايى (جبهه پايدارى) را در اهتراز
نگاه دارد. (امكان دارد كه صدام از طرف كسانى كه هماكنون در زندان بسر مىبرند در اين زمينه مورد انتقاد
قرار گرفته باشد. در بيانيه عمومى شوراى فرماندهى انقلاب همين موضوع بهطور ضمنى مطرح شده
است.) ممكن است عراق مجبور به كاهش نقش فعالانه افراطى خود در زمينه اعراب و اسرائيل گشته و موضع انزواطلبانهاى را اتخاذ نمايد. ولى مىتوان روى آن بهعنوان مخالف سر سخت حل مسالمتآميز
مسئله حساب كرد البته گذشته از بعيد بودن ديگر روشهاى ممكن موجود.
7ـ روابط منطقهاى. در چند سال گذشته عراق تلاشهاى موفقيتآميز و مهمى را در بهبود روابط
منطقهاى و بخصوص با همسايگان خود انجام داده است. اين انعكاس نفعطلبى و به رسميت شناختن توأم
با بىميلى مفيد بودن وضعيت موجود است، و امروزه بيش از گذشته مشهود خواهد بود. تلاشهاى جدى
كه بكر با آنها دست به گريبان بود، ظاهرا روابط اين كشور را با ايران بهبود بخشيده، و تصميم مبنى بر عدم
تبليغ پيرامون درگيرى سوريه در توطئه نشانگر تمايل دو كشور به از بين رفتن مشكلات دوجانبه است.
(احتمالاً در اين تصميم سوريه نيز نقش بهسزايى داشته است.) ممكن است دستگيرىها موقعيت داخلى
صدام را نابود نساخته باشد، ولى حتما تا حدودى آن را تضعيف كرده است. بنابراين او سعى نخواهد كرد
در رابطه با كشورهاى هم مرز عراق مشكلاتى را پديد آورد، گرچه وى تصميم گرفته بود تا يك دشمن
خارجى (سوريه) بتراشد تا توجه تودههاى مردم را از تأثير داخلى توطئه منحرف سازد.
8ـ نيروى داخلى؛ زمانى كه صدام به مقام رياست جمهورى رسيد با مسائل داخلى مهمى دست به
گريبان بود و قبل از كشف اين حقيقت كه بسيارى مشاورين نزديكش عليه وى دست به توطئه زدهاند نيز
همين وضع را داشت. به مشكلات حساس و پيچيده اكراد، شيعيان و كمونيستها اكنون بايد مسئله نسبتا
وسيع پاكسازى ارتش و شوراى فرماندهى انقلاب نيز افزوده شود. ممكن است اقدامات سريع و
سرسختانه صدام مشكلات را تا حدودى مرتفع ساخته باشد، ليكن برخورد با اين مشكلات توجه عراق را
از نقش منطقهاى و بينالمللى خود منحرف مىسازد. لازم است صدام مطمئن شود كه نظم داخلى به قوت
خود باقى است.
9ـ اظهارنظر: قبل از وقوع هرگونه تغيير عراق در ابهام و مرموزى خاصى فرو مىرود. اين وضع هنوز
به خاطر وقوع مسائل بسيارى كه به خوبى درك نشده بهبود چندانى نيافته است. اصل موانعى كه بر سر راه
ناظران قرار دارد به طرز مشهودى در اعلاميه 25 تير ماه در بغداد كه موجب پيدايش رويدادهاى مهمى
گرديد، تجلى يافته است: در سبك زندگى در پايتخت تغيير محسوسى رخ نداده است. معذالك، ما معتقديم
كه آنچه كه تا به حال رخ داده زمينه واقعى نمايش را تشكيل مىدهد. پك