عراق، شيعيان و مشروبخوارى از منظر وزارت خارجه آمريكا
3 مرداد 58 ـ 25 ژوئيه 1979 خيلى محرمانه
از: دفتر حفاظت منافع آمريكا در بغداد ـ 1590 به: وزارت امورخارجه واشنگتن دى ـ سى
گزارشگر: ادوارد ال. پك
موضوع: (طبقهبندى نشده) عراق، شيعيان و مشروبخوارى
1ـ تمام متن خيلى محرمانه است.
2ـ گزارشگر پربار سفر پلترپو درباره عكسالعمل حكومت بغداد عليه فشارهاى شيعهاش نشاندهنده
يك وجه از نظرات عراقيهاست كه از زمان ( امام ) خمينى حداقل مقدارى از توجهات را به خود جلب كرده است و بنا به گفته سفارت در جده ترس خدا را در دل كشورهاى همسايه ايران انداخته است. با وجود تأكيدهاى بسيار بر اينكه هيچ مبنايى براى مخالفت شيعيان وجود ندارد و بنابراين لازم نيست كارى عليه آن انجام شود. عراقىها ظاهرا درباره علايق سنتى مذهبى تا آنجا كه مربوط به مشروب و مشروبخوارى است
بىتفاوت باقى ماندهاند.
3ـ با وجود اينكه بغداد بيشتر از ديگر شهرهاى عراق جمعيت دارد، ولى با استاندارد غربى كمتر
مىتوان از آن بهعنوان يك مركز گناه نام برد. با اين وصف مشروبات گرچه گران است، ولى در انواع
گوناگون به آسانى بدست مىآيد. در نتيجه غيرعادى نيست اگر مردان دايمالخمر در پيادهروها و معبدهاى
زيرزمينى پائين شهر بغداد مشاهده كنيم، چند كاباره نيز وجود دارد كه در آن رقاصههاى نيمه لخت
خارجى و مشتريان عراقى بسيارى را در خود پذيرايى مىكند.
4ـ بصره به دليل اينكه در آنجا مشروبات الكلى به آسانى يافت مىشود، براى كويتىهايى كه دلشان
مىخواهد از ممنوعيت مشروب در مملكتشان فرار كنند به نوعى قبله آمال تبديل شده است. براى
عراقىها و آنها كه مقيم خارج هستند و كويتىها در اينجا مشروبات الكلى و ديستكوتكت وجود دارد و
گفته مىشود كه بعضى از آنها نيز در نتيجه تفريح شبانه به زندان مىافتند.
5 ـ ولى هرگز واضح نبوده است كه چرا دولت عراق كارى نكرده است كه خمينى فكر كند كارى در
جهت بنيادين اسلام انجام شده است. در سالهاى نه چندان دور در گذشته بود كه مصريها در جواب محافظه كارى شديد مذهبى در آن كشور قانونى وضع كردند (هرگز به اجرا در نيامد) كه فروش مشروبات الكلى به
هتلها و رستورانها را بنا به خواهش جهانگردان محدود مىكرد. با وجود اينكه رژيم بغداد كاملاً دنيوى
است، ولى مىتواند كلاً دلايل قانعكنندهاى بيابد تا آنچه را كه در عراق ممكن است بهانهاى براى ( امام ) خمينى باشد كاهش دهد و در عين حال بهطور ظاهرى نشان ندهد كه در مقابل فشار سر تسليم فرود آورده است. اين موضوع در مقابله با آنچه كه ظاهرا در ساير كشورهايى كه در مورد جمعيت شيعهشان و احياى
بنيادگرايى نگرانى دارند، انجام مىشود و از اهميت قابل ملاحظهاى برخوردار است.
6ـ حتى اگر موضوع ايران و مذهب را نيز ناديده بگيريم، موضع عراق بر سر الكل خيلى سرسرى است.
از يك طرف، به نظر مىرسد كه دولت عراق به مشروبات الكلى و مخدرات بهعنوان يك سوپاپ اطمينان
در جامعهاى نگاه مىكند كه سيستم چند حزبى در آن سركوب است (چون شوروى). علاوه بر اين، مردم
طبقه متوسط عراق كه از كمبود مواد مصرفى (برخلاف كويت و بحرين) رنج مىبرند. بدشان نمىآيد كه
يك بعدازظهرى را با يك بطرى مشروب وارداتى اسكاچ نيز صرف كنند. از طرف ديگر، گسترش الكلسيم
نيز ايجاد نگرانىهاى رو به ازديادى كرده است. مراكز مشروب فروشى صبح زود در بغداد شروع به كار
مىكنند و تا اواسط ظهر شلوغ مىشوند. مشتريها عموما مشروبخوارىهاى قهارى هستند، و عموما
علاقهمندند كه به محض ورود تا جايى كه ممكن است مشروب بنوشند. اثرات بعدى آن در ميزان زياد فرار
و غيبت ديده مىشود و گاه به گاه شايع مىشود كه دولت فروش مشروبات الكلى سنگين را ممنوع اعلام
خواهد كرد و نيز ميزان توليد آبجوسازىها را نيز محدود خواهد نمود تا شهروندان به هوش بيايند. با
وجود اين سيل مشروبات الكلى در جريان است.
7ـ قبلاً گزارش كردهايم (مرجع ب) كه كاملاً امكان دارد كه دولت عراق بهتر از هركس ديگر از وجود
يك مشكل مذهبى شيعى آگاه باشد. اگر نخواهيم مته به خشخاش بگذاريم، بايد بگوييم كه ممكن است
ايدئولوژى بعثى و عدم انعطاف آن رهبريت را از تمركز برآشوبى با اين حوزه وسيع بر حذر داشته است.
پك