مخدوش بودن "حجت شرعي" آوردن ليست‌ها در بيانات امام و رهبر انقلاب
در چند روز گذشته برخی افراد حمایت موجهین و بزرگان از فهرست های انتخاباتی را حجت شرعی دانسته و به تبلیغ تئوری رأی تکلیفی به فهرست های انتخاباتی پرداختند. این در حالی است که از نگاه بنیانگذار انقلاب اسلامی حضرت امام خمینی و رهبر معظم انقلاب حضرت آيت‌الله خامنه‌اي، ارائه فرهست های انتخاباتی و حجیت معرفی بزرگان به گونه ای دیگر است.
شاید مولفه های نحوه تصمیم گیری مردم در انتخابات از نگاه امام خمینی را بتوان این گونه برشمرد:
1- آزادی و عدم احتیاج مردم به قیم در انتخابت، انتخابات آزاد بدون هیچ اعمال قدرت و نفوذ هیچ طبقه، عدم امکان تحمیل رای در نظام اسلامی، عدم حق تحمیل افراد به مردم از جانب هیچ فرد و دسته و گروه.
2- امکان معرفی کاندیدا از افراد و روحانیون در حد تذکرات قبلی در حوزه‌ی خودشان، عدم معرفی کاندیدا برای حوزه های دیگر، عدم حجت بودن لیست حوزه‌ی قم، انتخاب علما الزام نیست و پیش نهاد است.
3- آزادی هر گونه اجتماعات و احزاب از طرف مردم در صورت به خطر نینداختن مصالح مردم، عدم اشکال داشتن تمایز وقتی در تفکرشان اصل خدمت به اسلام و محرومین باشد.
4- مشورت در کارها با متعهدین و معتمدین (از دستورات اسلامی)، مشورت ملت با طبقهی تحصیل کردهی متعهد و روشن فکر با اطلاع از مجاری امور و غیر وابسته به کشورهای قدرتمند استثمارگر و اشتهار به تقوا و تعهد به اسلام و جمهوری اسلامی، رأی مستقل در صورت وجود قدرت تشخیص و رجوع به افراد متدین در صورت عدم وجود.
5- سه گونه راه شناخت: اعمال و رفتار از زمان طاغوت تا کنون، معرفی روحانیون متعهد در شهرستان ها یا اشخاص متدین موجه که گرایش به چپ و راست یا دسته ای نداشته باشند.
6- عدم رأی دادن کورکورانه و الزام به لیست ها، نفی رأی دادن به پیشنهاد دیگران مگر صد درصد مورد اعتماد بودن، عدم تقلید در رأی، جایز نبودن تبعیت از لیست در صورت شناخت غلط بودن شناخت از فرد.
7- توانایی مردم در شناخت صالح و ناصالح، عدم تحت تأثیر تبلیغات واقع شدن و انتخاب شخصی افراد با موازین اسلامی.
8- کاندید کردن کسانی که در غیر گروهند اما لایق ترند.
9- نفی تک گروه و صنف بودن مجلس.
اما برخی فرمایشات امام خمیني درباره مجالس را می توان این گونه دسته‌بندي كرد:
عدم حجت بودن لیست حوزه‌ی قم
اين طور نباشد كه آقايان، ديگران كنارهگيرى كنند، سستى كنند؛ ملت را دعوت كنند، خودشان تشريف ببرند به پاى صندوق رأى، رأى بدهند، ملت را دعوت كنند به رأى. منتها ملت و شما و هر كس آزاد است هميشه و به هر كس كه مىخواهد رأى مىدهد، و لو آنكه آقايان و - فرض كنيد كه- علماى حوزه علميه تهران يا قم آنها را معرفى نكرده باشند. شما الزامى نداريد به اينكه هر چه آنها معرفى كردند، شما هم همان را معرفى كنيد. البته آنها بررسى كردهاند، تخصص در اين امر دارند، بررسى از امور كردهاند و با بررسى، اين كار را انجام دادهاند، لكن اين اسباب اين نمىشود كه كسى الزام كند كسى را كه تو بايد به فلان رأى بدهى. آزاد هستيد و رضاى خدا را در نظر بگيريد، و توجه به خدا داشته باشيد و پاى صندوقها بعد از اينكه اعلام كردند، تشريف ببريد و رأى خودتان را بدهيد.
(صحيفه امام، ج17، ص: 120، سخنرانى [در جمع ائمه جمعه استان همدان و ... (تحول روحى- مقابله با مشكلات)]زمان: صبح 11 آذر 1361/ 16 صفر 1403)
توطئه بودن محدودیت نظر دادن به حوزه ی علمیه‌ی قم
انتخابات در انحصار هيچ كس نيست، نه در انحصار روحانيين است، نه در انحصار احزاب است، نه در انحصار گروه‌هاست. انتخابات مال همه مردم است. مردم سرنوشت خودشان دست خودشان است. و انتخابات براى تأثير سرنوشت شما ملت است. از قرارى كه من شنيدهام در دانشگاه بعض از اشخاص رفتهاند گفتهاند كه دخالت در انتخابات، دخالت در سياست است و اين حق مجتهدين است. تا حالا مىگفتند كه مجتهدين در سياست نبايد دخالت بكنند، اين منافى با حق مجتهدين است، آنجا شكست خوردهاند حالا عكسش را دارند مىگويند. اين هم روى همين زمينه است، اينكه مىگويند انتخابات از امور سياسى است و امور سياسى هم حق مجتهدين است هر دويش غلط است.
انتخابات سرنوشت يك ملت را دارد تعيين مىكند. انتخابات بر فرض اينكه سياسى باشد و هست هم، اين دارد سرنوشت همه ملت را تعيين مىكند، يعنى آحاد ملت سرنوشت زندگيشان در دنيا و آخرت منوط به اين انتخابات است. اين اين طور نيست كه انتخابات را بايد چند تا مجتهد عمل كنند. اين معنى دارد كه مثلًا يك دويست تا مجتهد در قم داشتيم و يك صد تا مجتهد در جاهاى ديگر داشتيم، اينها همه بيايند انتخاب كنند، ديگر مردم بروند كنار؟! اين يك توطئهاى است كه مىخواهند همان طورى كه در صدها سال توطئهشان اين بود كه بايد روحانيون و مذهب از سياست جدا باشد و استفادههاى زياد كردند و ما ضررهاى زياد از اين برديم، الآن هم گرفتار ضررهاى او هستيم. حالا ديدند آن شكست خورد، يك نقشه ديگر كشيدند، و آن اين است كه انتخابات حق مجتهدين است، انتخابات يا دخالت در سياست حق مجتهدين است. دانشگاهيها بدانند اين را كه همان طورى كه يك مجتهد در سرنوشت خودش بايد دخالت كند، يك دانشجوى جوان هم بايد در سرنوشت خودش دخالت كند. فرق ما بين دانشگاهى و دانشجو و مثلا مدرسهاى و اينها نيست، همهشان با هم هستند. اينكه در دانشگاه رفتند و يك همچو مطلبى را گفتند، اين يك توطئهاى است براى اينكه شما جوانها را مأيوس كنند.
ترفند جديد دشمن در جهت مأيوس كردن ملت
بيدار باشيد! توجه كنيد! اينها با توطئههايشان مىخواهند كار را انجام بدهند، نمىتوانند با دخالت نظامى كار بكنند، اينها مىخواهند با شيطنت‌هاي‌شان كار خودشان را انجام بدهند. آن وقت شيطنت اين بود كه سياست از مذهب خارج است و بسيار ضرر به ما زدند و ما بسيار ضرر خورديم و آنها هم بسيار نفع بردند. اين مطلب شكست خورده. حالا مىگويند كه سياست حق مجتهدين است يعنى، در امور سياسى در ايران پانصد نفر دخالت كنند، باقيشان بروند سراغ كارشان. يعنى مردم بروند سراغ كارشان، هيچ كار به مسائل اجتماعى نداشته باشند، و چند نفر پيرمرد ملّا بيايند دخالت بكنند.
اين از آن توطئه سابق بدتر است براى ايران. براى اينكه، آن يك عده از علما را كنار مىگذاشت، منتها به واسطه آنها هم يك قشر زيادى كنار گذاشته مىشوند، اين تمام ملت را مىخواهد كنار بگذارد. يعنى نه اينكه اين مىخواهد مجتهد را داخل كند، اين مىخواهد مجتهد را با دست همين ملت از بين ببرد. بايد دانشگاهيها متوجه باشند كه اگر چنانچه افرادى در دانشگاه هستند كه شيطنت دارند مىكنند، اينها را بايد توجه كنند كه گول اينها را نخورند. خودشان دخالت در امور انتخابات بكنند. انتخابات سرنوشت حتى شمايى كه در آنجا هستيد را تعيين مىكند. يك امرى كه سرنوشت آحاد ملت در دست اوست، وظيفه آحاد ملت است كه در آن دخالت كند، مربوط به يك قشرى، دون قشرى نيست، همه بايد در اين دخالت بكنند. و اين شيطنتهايى كه الآن دارند مىكنند، به طورى كه به من گفتهاند براى مأيوس كردن بعضى از جوانهاى ماست. اين شيطنت را خنثى كنيد و فعال وارد بشويد در انتخابات. مىخواهيد خودتان كسانى را تعيين كنيد و انتخاب بكنيد، مىخواهيد ببينيد هر قشرى كه مىپسنديد حرفهاى آنها را و كانديداى آنها را. شما هم با آنها باشيد. در هر صورت ما بايد از كيد اين خائنين هيچ وقت غافل نشويم.
اينها دائماً مشغول نقشهكشى هستند و دائماً مشغول توطئه هستند براى اينكه، آن سيلىاى كه از اسلام خوردهاند اينها، به اين زودى جبرانپذير نيست. اينها مىخواهند و مىدانند كه با زور نمىشود اين كار را انجام داد. اگر هم يك وقتى مىگويند كه ما با زور و نظامى مىكنيم، اين بيخود مىگويند. خودشان هم مىفهمند كه بيخود مىگويند. آنها اگر بخواهند كارى بكنند همين از ناحيه خود مردم، از ناحيه دانشگاه، از ناحيه بازار، از ناحيه كارگرها، از ناحيه كارخانهها، از اين جاها مىخواهند صدمه بزنند. و شما اگر بخواهيد براى خدا باشد يا براى ملتتان باشد يا براى زندگى خودتان باشد، بخواهيد كه اسير نباشيد بايد همه توجه كنيد و گول اين حرفها را نخوريد و در انتخابات به طور فعال همه دخالت بكنيد. و من اميدوارم كه ان شاء اللَّه همه موفق بشويد. و اميدوارم كه با سلامت و سعادت به كار خودتان ادامه بدهيد كه كار بسيار عظيمى است و كار بسيار پر اهميتى است.
(صحيفه امام، ج18، ص: 367-369 سخنرانى [در جمع مديران و كاركنان صدا و سيما (رسالت و نقش صدا و سيما)]زمان: صبح 9 اسفند 1362/ 25 جمادى الاول 1404)
عدم رای دادن کورکورانه
احدى شرعاً نمىتواند به كسى كوركورانه و بدون تحقيق رأى بدهد. و اگر در صلاحيت شخص يا اشخاصى تمام افراد و گروهها نظر موافق داشتند ولى رأى دهنده تشخيصش بر خلاف همه آنها بود، تبعيت از آنها صحيح نيست، و نزد خداوند مسئوليت دارد. و اگر گروه يا اشخاص صلاحيت فرد يا افرادى را تشخيص دادند و از اين تأييد براى رأى دهنده اطمينان حاصل شد، مىتواند به آنها رأى دهد.
(صحيفه امام، ج18، ص: 337 پيام [به ملت ايران در پنجمين سالگرد پيروزى انقلاب (ارزيابى شرايط ايران)] زمان: 22 بهمن 1362/ 8 جمادى الاول 1404)
عدم الزام به لیست ضمن امکان لیست دادن
ان شاء اللَّه ما اميدواريم كه ديگر ليستى در كار نباشد كه يكى ليستى بدهد و شما هم مُلْزَم باشيد. بله، ليست بدهد كه هدايت كند ملت را به اينكه اينها افراد خوبى هستند، اما الزام كند ملت را كه اينها را تعيين كنيد يا اصلًا به ملت كارى نداشته باشد خودش تعيين كند و ببرد مجلس، چنانچه خيلى وقتها اين طور بود، اينها ديگر پيش نمىآيد.
(صحيفه امام، ج9، ص: 54 سخنرانى [در جمع كاركنان روزنامه جمهورى اسلامى (اهميت مجلس خبرگان)] زمان: 21 تير 1358/ 17 شعبان 1399)
نفی رای دادن به پیشنهاد دیگران مگر صد درصد مورد اعتماد بودن
در تشخيص خوب و بد، اتكال به قول غير نكنيد مگر اشخاصى باشند كه مورد اعتماد خودتان باشد صد در صد.
(صحيفه امام، ج18، ص: 283 سخنرانى [در جمع فرمانداران، بخشداران و اعضاى شوراهاى روستايى] زمان: صبح 13 دى 1362/ 29 ربيع الاول 1404)
نفی رای دادن به امر
مردم مختارند. فرض بكنيد كه اگر همه كسانى كه در رأس [هستند] بروند پيشنهاد بكنند كه فلان آدم را شما وكيل كنيد لكن شما به نظرتان درست نباشد جايز نيست بر شما تبعيت كنيد. بايد خودتان تشخيص بدهيد كه آدم صحيحى است تا اينكه بتوانيد رأى بدهيد.
(صحيفه امام، ج18، ص: 284 سخنرانى [در جمع فرمانداران، بخشداران و اعضاى شوراهاى روستايى] زمان: صبح 13 دى 1362/ 29 ربيع الاول 1404)
همه باید خودشان تشخیص دهند
بازار بايد خودش تشخيص بدهد. كارخانهها بايد خودشان تشخيص بدهند، هيچ كس تحت تأثير ديگرى نيست. بله اگر چنانچه اشخاص مطمئنى باشند كه آنها تشخيص بدهند، شهادت بدهند كه فلان آدم جهات مختلفش همه خوب است، آن وقت مانعى ندارد كه كسى به واسطه تشخيص آنها و اطمينان به اينكه اين صحيح است رأى هم به آنها بدهد. اما اين طور نيست كه كوركورانه انسان دنبال اين باشد كه ببيند كيك چه گفته، اين صحيح نيست، اين در اسلام نيست و در جمهورى اسلامى هم نبايد باشد.
(صحيفه امام، ج18، ص: 285 سخنرانى [در جمع فرمانداران، بخشداران و اعضاى شوراهاى روستايى] زمان: صبح 13 دى 1362/ 29 ربيع الاول 1404 )
همه چیزها دست خودتان است
بايد خود شما- بايد- وكيل تعيين كنيد، و بعد هم وكلاى مجلس شورا را خودتان تعيين مىكنيد. همه چيزها دست خودتان است. خودتان بايد بگرديد يك وكيل خوب تعيين كنيد، كه مقدرات مملكتتان دست مجلستان باشد.
(صحيفه امام، ج7، ص: 297 سخنرانى [در جمع دانشجويان اصفهان (عدم طرح مسائل فرعى)] زمان: 25 ارديبهشت 1358/ 18 جمادى الثانى 1399)
مردم توانایی شناخت صالح و ناصالح را دارند
ملت مىشناسند افراد صالح را. لازم نيست كه حالا يك چند سال هم ما درسشان بدهيم. نخير، خودشان مىفهمند. اين ملت چيز مىفهمد، مىفهمد كى آدم صالح است كى آدم ناصالح. البته گاهى هم يك كسى خودش را جا مىزند، اما اين گاهى است. هر كسى در هر شهرى كه هست، طول اين بيست، سى سالى كه همراه با اين مردم بوده مىداند كه اينها كدام يكىشان از ريشههاى آنهاست. كدامشان نيستند.
(صحيفه امام، ج10، ص: 524 سخنرانى [در جمع دانشجويان دانشكده اقتصاد اصفهان (توطئههاى امريكا)] زمان: 16 آبان 1358/ 16 ذى الحجه 1399)
موافقت در انتخاب اشخاص حتی الامکان
من متواضعانه از شما مىخواهم كه حتى الامكان در انتخاب اشخاص با هم موافقت نماييد.
(صحيفه امام، ج12، ص: 149 پيام [به ملت ايران (انتخابات مجلس شوراى اسلامى)] زمان: 23 بهمن 1358/ 25 ربيع الاول 1400)
از کی بپرسیم؟
1- كسانى را انتخاب كنند كه صد در صد مسلمان و معتقد به احكام اسلام و متعهد به اجراى احكام اسلام و مخالف با مكتبهاى انحرافى و معتقد به جمهورى اسلامى باشند.
2- شناخت اين اشخاص يا با آشنايى به اعمال و رفتار آنان از زمان رژيم طاغوت تاكنون است و يا به معرفى روحانيون متعهد در شهرستانها يا اشخاص متدين موجه كه گرايش به چپ و راست يا دستهاى نداشته باشند.
(صحيفه امام، ج12، ص: 278و277 پيام [به ملت ايران (شرايط نمايندگان مجلس شوراى اسلامى)] زمان: 17 ارديبهشت 1359/ 21 جمادى الثانى 1400)
عدم تحت تاثیر تبلیغات واقع شدن و انتخاب شخصی افراد با موازین اسلامی
تحت تأثير تبليغات واقع نشوند و خودشان با موازين اسلامى، اشخاص صحيح را انتخاب كنند.
(صحيفه امام، ج12، ص: 278و پيام [به ملت ايران (شرايط نمايندگان مجلس شوراى اسلامى)] زمان: 17 ارديبهشت 1359/ 21 جمادى الثانى 1400)
عدم تقلید در رأی
بايد قهر نكنيم و كوشش كنيم تا بازار هم خودش براى انتخابات اشخاصى را معرفى كند. ما نبايد مقلد كسى باشيم كه هر چه را عدهاى تشخيص دادند همان را عمل كنيم، بلكه بايد كاملًا توجه كنيم كه مثلًا در تهران چه كسانى لياقت دارند كه هم مسائل روز را بفهمند و هم متدين باشند و هم براى اسلام كار كنند، اشخاصى را انتخاب كنيم كه از هر جهت صالح باشند. اگر كسان ديگرى هم اشخاص صالحى داشتند به آنها رأى دهيد و الّا نه. بازار اختيارش دست خودش است، آنچه بينى و بين اللَّه تشخيص مىدهد آن را انتخاب كند. اگر در انتخابات مسامحه كنيم مطمئن باشيد كه از راه مجلس به ما لطمه مىزنند. بايد دانست مسلمان بودن تنها فايدهاى ندارد، بايد جمهورى اسلامى را قبول داشته باشد و از مسائل روز اطلاع داشته باشد. سعى كنيد مثل مرحوم مدرس را انتخاب كنيد.
(صحيفه امام، ج18، ص: 276 سخنرانى [در جمع گروهى از بازاريان تهران (اتحاد و پايدارى در راه هدف)] زمان: صبح 12 دى 1362/ 28 ربيع الاول 1404 )
جایز نبودن تبعیت از لیست در صورت شناخت غلط بودن فرد
مردم مختارند. فرض بكنيد كه اگر همه كسانى كه در رأس [هستند] بروند پيشنهاد بكنند كه فلان آدم را شما وكيل كنيد لكن شما به نظرتان درست نباشد جايز نيست بر شما تبعيت كنيد. بايد خودتان تشخيص بدهيد كه آدم صحيحى است تا اينكه بتوانيد رأى بدهيد.
(صحيفه امام، ج18، ص: 284، سخنرانى [در جمع فرمانداران، بخشداران و اعضاى شوراهاى روستايى] زمان: صبح 13 دى 1362/ 29 ربيع الاول 1404 )
ممنوعیت گروه گرایی
اگر كسى يا كسانى را در غير گروه يا صنف خود يافتند كه از افراد گروهشان لايقتر است او را كانديدا كنند.مسأله انتخابات يك امتحان الهى است كه گروه گرايان را از ضوابط گرايان ممتاز مىكند، و مؤمنين و متعهدين را از مدعيان جدا مىنمايد. و كسانى كه خود را كانديدا مىكنند، يا كانديدا گروههايى هستند، اگر خود را صالح براى وكالت در يك چنين مجلسى نمىدانند و وجود آنها در اين مكان نفعى براى كشورشان ندارد، خداى متعال را در نظر بگيرند و رضاى او را بر رضاى خود مقدم دارند، و چنين خلاف ناشايستهاى را مرتكب نشوند.
(صحيفه امام، ج18، ص: 336، پيام [به ملت ايران در پنجمين سالگرد پيروزى انقلاب (ارزيابى شرايط ايران)] زمان: 22 بهمن 1362/ 8 جمادى الاول 1404)
ضرورت عدم تحمیل و آزاد گذاری مردم
بايد مردم را براى انتخابات آزاد گذاريم، و نبايد كارى بكنيم كه فردى بر مردم تحميل شود. بحمد اللَّه مردم ما داراى رشد دينى و سياسى مطلوب مىباشند، و خودْ افراد متدين و درد مستضعفان چشيده و آگاه به مسائل دينى- سياسى و همگام با محرومين را انتخاب خواهند كرد. و در چنين اوضاعى هيچ فرد و گروهى و هيچ نهاد و سازمان و حزب و دفتر و تجمعى نمىتواند در حوزه انتخابات ديگران دخالت نمايد، و براى غير حوزه خودْ فرد يا افرادى را كانديدا نموده و از آنان تبليغ نمايد.
(صحيفه امام، ج20، ص: 294 و 295 نامه [به تعدادى از نمايندگان مجلس در مورد انتخابات مجلس] زمان: 10 تير 1366/ 4 ذى القعدة 1407 «1» مكان: تهران، جماران)
نفی تک گروه و صنف بودن مجلس
در شرايط كنونى نبايد كسى انتظار داشته باشد كه حتماً نمايندگان بايد از گروه و صنف خاصى باشند.
(صحيفه امام، ج21، ص: 11 پيام [به ملت ايران (حفظ شئونات اسلامى و اخلاقى در تبليغات كانديداها)] زمان: 11 فروردين 1367/ 12 شعبان 1408)