مشارکت - رفتار و اخلاق انتخاباتی از نگاه رهبر معظم انقلاب

مقدمه
انقلاب اسلامی، انقلابی به نام خدا است که با تکیه بر حضور و مشارکت مردم شکل گرفت و ادامه یافت. امام خمینی رضوان الله تعالی علیه با اتکاء به «خدا و مردم» انقلاب را رهبری و الگوی نوین حکومت دینی را بر پایة نظریة «مردم سالاری دینی» با عنوان «جمهوری اسلامی» به مردم پیشنهاد کرد و با آراء عمومی، نظام جدید مستقر گردید. امروز هم خلف صالح ایشان با همین مبنا راه امام(ره) را ادامه می دهند. بر این اساس حضور چشمگیر و حداکثری مردم در پای صندوق های رأی، مورد تأکید همیشگی رهبر فرزانه انقلاب اسلامی حضرت آیت الله خامنه ای بوده است. نظام جمهوری اسلامی بر مشارکت عمومی شهروندان در تعیین سرنوشت خویش اصرار دارد و رمز اقتدار ملی را در اصول مشارکت عمومی و همبستگی ملی می داند که به عنوان شعارهای محوری سال 1384 اعلام گردید.

مشارکت انتخاباتی به عنوان جلوه ای از مشارکت عمومی تجربه ای است که با برگزاری بیش از بیست انتخابات و همه پرسی و حضور مردم در پای صندوق های رأی عینیت بخشیده شده است. اینک در آستانة برگزاری نهمین دورة انتخابات ریاست جمهوری، نگاهی دیگر به اهمیت مشارکت عمومی در صحنة انتخابات و همبستگی ملی در این عرصه و بازخوانی ابعاد موضوع، اهمیت دو چندان دارد.

آنچه پیش روی خوانندگان عزیز قرار دارد، نکاتی چند از بیانات حضرت آیت الله خامنه ای پیرامون انتخابات ریاستجمهوری است. امید می رود تأمل در آنها موجب شناخت بهتر و بیشتر مقولة انتخابات و اهمیت آن و انجام درست مسئولیت در این ساحت باشد.

مباحث در سه عنوان تنظیم شده است. عنوان نخست، مشارکت انتخاباتی شامل ده بند، عنوان دوّم، رفتار انتخاباتی مشتمل بر پنج بند و عنوان سوم، اخلاق انتخاباتی در برگیرنده شش بند است که عناوین این مباحث عبارتند از:

1. مشارکت انتخاباتی
1-1. حضور مردم در صحنه: هنر بزرگ انقلاب اسلامی

1-2. نقش مردم در نظام اسلامی

1-3. حضور در انتخابات، رأی به جمهوری اسلامی و قانون اساسی آن

1-4. انتخابات؛ حق و تکلیف

1-5. مشارکت انتخاباتی و اقتدار ملی

1-6. رأی بالای رئیس جمهوری پشتوانة مدیریت اجرایی کشور

1-7. حضور حداکثری مردم در انتخابات

1-8. تلاش دشمن برای دلسرد کردن مردم

1-9. انتخابات و کارآمدی نظام

1-10. نقش عملکرد مسئولان در افزایش میزان مشارکت عمومی

2. رفتار انتخاباتی
2-1. جایگاه قوهمجریه و لزوم دقت در انتخاب رئیس جمهور

2-2. قوهمجریه و چشم انداز بیست ساله کشور

2-3. انتخاب برتر

2-4. مسئولیت الهی در برابر انتخاب

2-5. گزینش آگاهانه: وظیفه ای همگانی

3. اخلاق انتخاباتی
3-1. انتخابات، مسابقة خدمت

3-2. فضای سالم

3-3. سلامت انتخابات

3-4. صداقت در تبلیغات

3-5. پرهیز از اسراف در تبلیغات

3-6. در میدان انجام تکلیف بازنده وجود ندارد

1. مشارکت انتخاباتی
1-1. حضور مردم در صحنه: هنر بزرگ انقلاب اسلامی
برادران و خواهران عزیز! ملت بزرگ ایران! شما امتحان های بسیار خوبی را در این دوران طولانی دادید؛ امتحان اتحادتان، امتحان آگاهیتان، امتحان همراهی و همکاری تان با مسئولین، امتحان حضورتان در صحنه های گوناگون، امروز موضوع انتخابات ریاست جمهوری مطرح است. شرکت در انتخابات یک وظیفة عمومی برای آحاد ملت ایران است. شما برای اینکه دریابید چرا این مشارکت وظیفه است، دو راه دارید: یکی اینکه بدانید رأی شما به کسی که توفیق پیدا خواهد کرد از طرف شما منتخب شود، در روحیه او، در عملکرد او، در توانایی های او، در حیثیت جهانی او و در قدرت فعالیت او در داخل، چقدر اثر می گذارد! بدانید که حضور شما بسیار تعیین کننده است. شما کسی را که تشخیص می دهید برای تصدی بالاترین مقام اجرایی کشور و در رأس قوة مجریه کشور مناسب است، انتخاب می کنید. این، همان حضور مردمی است که هنر بزرگ انقلاب اسلامی بوده است و در این کشور تا قبل از انقلاب اسلامی، در طول تاریخ و در طول قرن ها سابقه نداشته است. این، یک راه. راه دوم این است که ببینید دشمنان از دو سه ماه قبل – بلکه بیشتر – تا کنون – هرکدام که بلندگویی و بوقی در دست دارند – شروع به تبلیغات کرده اند تا شاید بتوانند کاری کنند که انتخابات ریاستجمهوری خلوت باشد.[1]

1-2. نقش مردم در نظام اسلامی
وقتی امام بر روی عنصر «مردم» تکیه می کرد، لفاظی نمی کرد؛ به معنای حقیقی کلمه به اصالت عنصر «مردم» در نظام اسلامی معتقد بود و مردم را در چند عرصه مورد توجه دقیق و حقیقی خود قرار داد.

عرصة اول، عرصة تکیة نظام به آرای مردم است. تکیة نظام به آرای مردم، یکی از میدان هایی است که مردم در آن نقش دارند. حضور مردم و اعتقاد به آنها باید در اینجا خود را نشان دهد. در قانون اساسی ما و در تعالیم و راهنمایی های امام، همیشه بر این نکته تأکید شده است که نظام بدون حمایت و رأی و خواست مردم، در حقیقت هیچ است. باید با اتکاء به رأی مردم کسی بر سر کار بیاید. باید با اتکاء به ارادة مردم، نظام حرکت کند. انتخابات ریاستجمهوری، انتخابات خبرگان، انتخابات مجلس شورای اسلامی و انتخابات دیگر، مظاهر حضور رأی و اراده و خواست مردم است. این یکی از عرصه هاست. لذا امام بزرگوار، هم در دوران حیات خود به شدت به این عنصر در این عرصه پایبند باقی ماند و هم در وصیت نامة خود آن را منعکس و به مردم و مسئولان توصیه کرد. در حقیقت انتخابات و حضور مردم در صحنة انتخابات رئیس جمهور، نمایندگان مجلس و یا سایر انتخاب هایی که می کنند، هم حق مردم است، هم تکلیفی بر دوش آنهاست. در نظام اسلامی مردم تعیین کننده اند. این هم از اسلام سرچشمه می گیرد.[2]

1-3. حضور در انتخابات، رأی به جمهوری اسلامی و قانون اساسی
امروز هر برگه رایی که به صندوق ها انداخته می شود، در حقیقت رأی به نظام جمهوری اسلامی و قانون اساسی است و این برای کشور بسیار باارزش و بااهمیت است؛ لذا شما می بینید که بوق های بیگانه همة سعی خودشان را می کنند تا شاید بتوانند انتخابات را کم رونق کنند؛ اما نخواهند توانست؛ چون ملت ما در طول چندین سال گذشته و در انتخاب های متعدد همواره توانسته اند در دنیا رکورد حضور در پای صندوق های رأی را بشکنند و حضورشان در پای صندوق ها و نشان دادن مردم سالاری در این کشور، تقریباً از همه کشورهای غربی و کشورهای لائیک بیشتر بوده این دفعه هم به فضل الهی همین طور خواهد شد.3

1-4. انتخابات؛ حق و تکلیف
انتخابات مظهر حضور مردم است. انتخابات هم حق مردم و هم وظیفة آنهاست. حق مردم است. برای اینکه بیایند و مدیر اجرایی کشور را انتخاب کنند. تکلیف مردم است؛ چون با حضور شما نظام تقویت پیدا می کند؛ اسلام، عزیز می شود؛ حاکمیت اسلام در دنیا سرافراز می گردد و توطئة دشمن - که اسلام را به جدایی از آرای مردم متهم می کند - باطل می شود.4

هم حق و هم تکلیف مردم است که بیایند و سرنوشت کشورشان را به دست خودشان معین کنند. زیرا که کشور متعلق به مردم است. مردم باید بیایند و با انتخاب صحیح و آزادانه، قانون گذاران شان را در قوة مقننه معین کنند؛ مجریانِ خودشان را با ترتیبی که در قانون معین شده است، معین کنند. این حق مردم است و متعلق به آنهاست. اما تکلیف هم هست. این طور نیست که یکی بگوید من نمی خواهم از این حقم استفاده کنم، نه، سرنوشت نظام بسته به احقاق و استنقاذ این حق است؛ این تکلیف است. باید همه شرکت کنند. نظام جمهوری اسلامی توانسته است این حق را در اختیار مردم بگذارد اما در گذشته ما این حق را نداشتیم. در نظام های گذشته مردم از استفاده از چنین حقی محروم بودند. نظام جمهوری اسلامی این را داده است. باید مردم بروند و استنقاذ کنند.5

انتخابات، هم حق ملت است، هم یک وظیفه ملی است. نظام جمهوری اسلامی نظام های انتصابی قدرت ها را نسخ کرد و انتخاب مردم را در مدیریت کشور دارای نقش کرد. این حق آحاد ملت است که بتوانند انتخاب کنند و در تعیین مدیر کشور دارای نقش باشند. از سوی دیگر وظیفه هم هست؛ به این خاطر که این شرکت می تواند روح نشاط و احساس مسئولیت را همیشه در جامعه زنده نگه دارد و حضور مردم در صحنه را به رخ دشمنان این ملت بکشد. انتخابات فقط یک وظیفه نیست، فقط یک حق هم نیست، هم حق شماست، هم وظیفة عمومی است.6

1-5. مشارکت انتخاباتی و اقتدار ملی
حضور مردم در انتخابات، یکی از مهمترین مظاهر اقتدار ملی است ... یکی از پایه های اقتدار ملی همین است که مردم پای صندوق های رأی بروند و رأی بدهند و رئیس جمهور را انتخاب کنند. البته سلایق مردم مختلف است نامزدها هم متعددند، هر کدام از آنها هم سلیقه و نظری دارند و مردم هم به یک نفر رأی می دهند، این مسألة بعدی است. مسألة اول این است که همه در این آزمون عمومی ملت ایران شرکت کنند و نشان بدهند که ملت ایران زنده است و به سرنوشت کشورش علاقه دارد. تحلیلگران گوناگون در اطراف دنیا روی این موضوع حساب می کنند. خیلی از آنها می دانند و بعضی هم دیده اند و بعضی نیز در پرونده ها خوانده اند که در این مملکت از اول مشروطیت تا قبل از انقلاب - که حدود شصت سال فاصله بود - جز موارد بسیار معدودی مردم به صندوق های رأی مجلس اعتنا نکردند. زمامداری کشور هم که در اختیار خانوادة دست نشانده بود. آنها می بینند که امروز مردم ایران وارد میدان می شوند و خودشان مسئولان کشور را انتخاب می کنند؛ این شرف و عزت بزرگی برای ملت ایران است.7

در هر نوبت از انتخابات ریاستجمهوری - البته انتخابات دیگر هم همین طور است، منتها انتخابات ریاستجمهوری مهم تر است - بوق های تبلیغاتی دشمنان از مدتی پیش مشغول سمپاشی و آلوده کردن و زهرآگین نمودن فضا می شوند تا شاید بتوانند به انتخابات لطمه ای بزنند. شما و همة ملت عزیز ایران بدانید - و می دانم که می دانید - دشمن چشم دوخته است که انتخابات ریاستجمهوری، انتخابات بی رونقی بشود؛ برای آنها این مهم است. در درجة اول دشمن مایل است که انتخابات بی رونق شود. البته در درجة دوم ممکن است کسی را بر کسی ترجیح بدهند؛ اما آن درجة بعدی است. در درجة اول می خواهند که انتخابات بی رونق شود. اما نقطة مقابل آن، برای دلسوزان نظام و شخص اینجانب، در درجة اول این مهم است که انتخابات، انتخابات پررونق و پرشوری شود و آحاد عظیم مردم شرکت در انتخابات را وظیفة خودشان بدانند.8

1-6. رأی بالای رئیس جمهوری پشتوانه مدیریت اجرایی کشور
من از همه ملت ایران تقاضا می کنم که با روشن بینی و هوشمندی و تیزبینی خود به این مسأله - انتخابات ریاستجمهوری - به صورت یک مسألة ملی و تاریخی نگاه کنند و آن را دست کم نگیرند. البته در شروع انتخابات، بخصوص در تبلیغات، هر کسی، هر جمعیتی گزینه ای دارد. کسی را می خواهند انتخاب کنند و او را بر دیگران ترجیح می دهند. اینجا جای خطرناکی است و میدانی است برای این که خدای نکرده صفات بد در انسان بروز پیدا کند. این خطری در راه انتخابات است که یک تجربة بزرگ می باشد. همه با همت، اما با حسن خلق و روشن بینی و امید و روی خوش و دل خوش با این قضیه مواجه بشوند آرای زیادی را در صندوق ها بریزند و رئیس جمهور را با رأی بالایی ان شاء الله انتخاب بکنند تا دولت و رئیس جمهوری آینده دستشان باز باشد و بتوانند با پشتوانة عظیم آرای ملت، کشور را بسازند و دیگرانی که در بیرون از مرزها همیشه منتظرند تا نقص کوچکی در ملت ما ببینند و آن را چند برابر بزرگ کنند آنها هم از این که بتوانند این کار را انجام بدهند مأیوس بشوند.9

1-7. حضور حداکثری مردم در انتخابات
آنچه که باید به عنوان راهبرد اساسی مورد نظر همه باشد، عبارت است از حضور حداکثر مردم. باید شرکت مردم در انتخابات ریاستجمهوری آینده شرکتی باشد که دشمن را از دست اندازی به ایران اسلامی و ملت سرافراز ایران مأیوس کند.10

من همیشه گفته ام نتیجة انتخابات که مسأله بسیار مهمی است مسأله دوم ماست. مسأله اول نفس انتخابات است که انتخابات باید با شور و هیجان و حضور مردم صورت بگیرد این در درجة اول است. باید همه تلاشمان را بکنیم که ان شاء الله انتخابات خوبی داشته باشیم.11

امروز صرف نظر از این که چه کسی از صندوق رأی بیرون خواهد آمد چه کسی انتخاب خواهد شد و چه کسانی مسئولیت را بر دوش خواهند گرفت - این در درجة دوم است - باید همه در انتخابات شرکت کنند ... .

این که چه کسی انتخاب بشود مسألة اول نیست مسألة دوم است، مسألة اول این است که مردم همه در انتخابات شرکت کنند، پرشور شرکت کنند، آگاهانه شرکت کنند، فکر کنند، تحقیق کنند و آن کسی را که می خواهند انتخاب کنند. انتخابات، خودش مهم است. حضور مردم در انتخابات مهم است.12

1-8. تلاش دشمن برای دلسرد کردن مردم
در نزدیکی انتخابات - که بعضی ها از الان زمزمه اش را آغاز کرده اند - خواهید دید که زمزمه های تحریم انتخابات شروع خواهد شد؛ برای اینکه مردم به میدان نیایند؛ حضور نداشته باشند، گزینش نکنند و از معادلات سیاسی ایران و نظام جمهوری اسلامی حذف شوند. این زمزمه ها ابتدا از محافل سیاستگذاری و طراحان راهبردی آمریکا و اسرائیل شروع می شود؛ بعد هم به دست یک عده از آدم های بی توجه و گاهی هم مزدور و حقیر در داخل می رسد. یک عده خواهند گفت انتخابات را تحریم کنیم؛ یک عده خواهند گفت انتخابات آزاد نیست - برای این که مردم را دلسرد کنند - یک عده بنا می کنند به تخریب چهرة نامزدهای انتخاباتی. هرکدام از اینها به نحوی سعی می کند این انتخابات را کم رونق کند. من اصرار دارم همة مسئولان کشور و آحاد ملت خودشان را ان شاء الله برای انتخابات آماده کنند.13

1-9. انتخابات و کارآمدی نظام
آنچه که برای مردم در این انتخابات و همه گزینش های ملی و انتخابات ها مهم است، این است که سطح کارآمدی نظام روز به روز ارتقا پیدا کند؛ این اساس مسأله است. اگر مردم دنبال رئیس جمهور یا دنبال نماینده مجلس می گردند یا دنبال دیگر کسانی هستند که می خواهند آنها را با انتخاب تعیین کنند، در پی آن هستند که انسان های کارآمدی را بر اریکه مسئولیت بنشانند تا آنها بتوانند سطح کارآمدی نظام را افزایش بدهند و مشکلات مادی و معنوی مردم را حل کنند؛ این خواست مردم است. حالا گروه ها و احزاب و عناصر سیاسی هم هر کدام نقطه نظرهایی دارند؛ آن نقطه نظرات برای خودشان است. مردم می خواهند کسانی مسئولیت ها را به عهده بگیرند که دلسوز، باکفایت و کارآمد باشند. بحمدالله امروز کارهای زیادی شده؛ زیربناهای مهمی از کشور آماده بهره برداری شده است. بازوان قوی و با کفایت یک مسئول مؤمن و وفادار به آرمان های انقلاب - که آرمان های مردم است - خواهد توانست بسیاری از گره ها را باز کند؛ مردم دنبال این هستند.14

آنچه امروز مهم است، این است که همه بناهای رفیعی که در طول این مدت به وجود آمده و ساخته شده است، تأثیر خود را در واقع زندگی مردم نشان دهد؛ آب عظیمی که پشت این سد، متراکم شده و به وجود آمده است، به مرزعة زندگی مردم راه پیدا کند و نتایج این تلاش ها سر سفرة مردم و در زندگی آنها دیده شود؛ این کار بزرگی است، این برداشتن موانع از سر راه را می طلبد. تعیین مدیریت قدرتمند و توانا به این ترتیب، جزو کارهای امسال ملت ایران است.15

1-10. نقش عملکرد مسئولان در افزایش میزان مشارکت عمومی
من همان روز گفتم امروز هم می گویم که مردم در انتخابات شوراها شرکت نکردند، به خاطر این بود که از عملکرد شوراها راضی نبودند. اگر شوراها این دوره خوب عمل کنند، خواهید دید که مردم در دورة بعد اگر بخواهند برای شوراها به پای صندوق بیایند پر شور خواهند آمد. آن جایی که مردم امید دارند که کاری انجام بگیرد می آیند. وقتی دیدند نه، شوراها خوب عمل نکردند مردم دلسرد و ناامید می شوند. ... اگر می خواهید مردم در انتخابات شرکت کنند، عملکردهایتان را خوب کنید. اگر مردم عملکردها را ببینند، برای ورود در انتخابات تشویق می شوند. بنابراین مسألة شرکت در انتخابات از نظر وظیفه برای ما مهم است.16

دولتمردان جمهوری اسلامی باید قدر این فداکاری مردم و حضور آنها در صحنه را بدانند. مبادا مسئولین بخش های مختلف کشور در تحلیل اشتباه کنند و خیال کنند که شرکت وسیع مردم در انتخابات معنایش این است که آنها از یکایک کارهای مسئولین خشنودند؛ این جور نیست. مردم، انقلاب را دوست دارند، امام را دوست دارند، دولت جمهوری اسلامی را دوست دارند، نظام را دوست دارند، معنایش این نیست که مردم روی یکایک کارهای مسئولین بخش های مختلف صحه می گذارند.17

2. رفتار انتخاباتی
2-1. جایگاه قوهمجریه و لزوم دقت در انتخاب رئیس جمهور
در قانون اساسی ما، رئیس جمهور مقام والایی است. در قانون اساسی، هم وظایف سنگینی بر دوش رئیس جمهور گذاشته است - که اصول مختلف آن مطرح گردیده است - هم اختیارات و امکانات زیادی در اختیار رئیس جمهور است. در مجموعة نظام قانون اساسی ما، این اختیارات و امکانات و وظایف منحصر بفرد است. رئیس جمهور اختیارات فراوانی دارد. قوة مجریه و بودجة کشور و وزارتخانه های گوناگون در اختیار اوست.18

رئیس جمهور جایگاه بسیار والایی دارد؛ توانایی و اختیارات فراوانی از لحاظ قانونی متوجه رئیس جمهوری است؛ بودجة کشور در اختیار رئیس جمهور است؛ مدیران کشور در سطوح مختلف در اختیار رئیس جمهور هستند. آنچه مردم به آن علاقه دارند و عاشق آن هستند، این است که رئیس جمهوری سرکار بیاید که مهمترین انگیزه او کار برای این ملت باشد و در زمینه های اقتصادی، زیربنایی، فرهنگی، علمی، اخلاقی، سیاست خارجی و سایر زمینه ها کار کند و نشاط و شور و انگیزة کار داشته باشد؛ این هم با ایمان امکان پذیر است. نامزدهای انتخاباتی به این نکته توجه کنند. مردم مایلند که از زبان نامزدها بشوند که اینها می خواهند چه کار کنند. نامزدها مشخص کنند که می خواهند چه کار کنند؛ برنامه ها و هدف ها و راهبردهایشان را برای مردم مشخص کنند. شور انتخابات این است.19

2-2. قوهمجریه و چشم انداز بیست ساله کشور
انتخابات ریاستجمهوری امسال نسبت به سایر انتخابات اهمیت بیشتری هم دارد؛ و آن به خاطر این است که در سال 1384 برنامة چهارم توسعه و پیشرفت کشور آغاز می شود. این اولین برنامه در طول مدت اجرای سند چشم انداز بیست ساله است. امروز کشور ما به حول و قوة الهی به این توانایی و قدرت رسیده است که بتواند آیندة بیست سالة ایران را طراحی کند و چشم انداز روشنی برای این مدت در جهت اهداف والا و حقوق طبیعی و شایستة این ملت ترسیم کند. این مدت بیست ساله، یعنی چهار برنامة پنج ساله. اولین برنامه، امسال آغاز خواهد شد. در آغاز برنامه، یک مدیریت کارآمد، با کفایت و پرنشاط باید سرکار باشد تا بتواند سازه های این برنامه را مستحکم و استوار کند و پایه های این برنامه را به طور عمیق و محکم پی ریزی کند. اهمیت این انتخابات در این است که ملت ایران می خواهد مدیری را انتخاب کند که بتواند موانع اجرای برنامه را از سر راه ملت ایران بردارد؛ مثل بولدوزری که موانع را برمی دارد تا جاده ای را صاف کند.20

2-3. انتخاب برتر
مردم باید به فکر شناخت اصلح باشند، چون چیز کوچکی نیست. مسألة انتخابات مسألة سپردن سرنوشت بخش عمدة امکانات کشور به یک نفر و یک مجموعه است. سرنوشت مسائل اقتصادی، مسائل فرهنگی، روابط خارجی و مسائل گوناگون دیگر تا حدود زیادی به این قضیة وابسته است. درست است که قوای دیگر هم هرکدام وظایفی دارند، اما مهمترین مسائل و فعالیت هایی که در بخش های مختلف کشور به جریان می افتد، به قوة مجریه مربوط است که سرنوشت آن در این انتخابات معلوم می شود ... . کسانی می روند نامزد می شوند، بعد هم شورای نگهبان طبق وظیفة قانونی خود آن کسانی را که از لحاظ معیارهای قانونی صلاحیت دارند مشخص خواهد کرد. سپس من و شما بایستی در بین این مجموعه نگاه کنیم و آن کسی را که اصلح است انتخاب کنیم. این هم وظیفة بسیار مهمی است.21

مردم بایستی هوشمندانه و آگاهانه انتخاب کنند و در میان نامزدهای گوناگون، کسی را که احساس می کنند به این معیارها نزدیک است، برگزینند؛ این یک کار بزرگ است و کار شما مردم است. مردم باید با چشم باز در این صحنة مهم حاضر شوند و ان شاء الله خدای متعال کمک کند و دل های مردم را هدایت کند تا فرد باکفایت، شجاع، با اخلاص، دارای روح مردمی، شاداب و با نشاط، مؤمن به هدف ها و ارزش های انقلاب، مؤمن به مردم، مؤمن به نیروی مردم و معتقد به حق مردم را انتخاب کنند، این مهمترین بخش مشارکت عمومی مردم در امسال است. در همه چیز مشارکت عمومی مهم است، و این از جملة کلیدی ترین است.22

2-4. مسئولیت الهی در برابر انتخاب
همه توجه کنند که این انتخابی که ما می کنیم، یک جا می بایست جواب آن را بدهیم. این طور نیست که بگوییم حالا ما یا اصلاً انتخاب نمی کنیم یا انتخاب می کنیم و کسی چه می فهمد! بله، مردم نمی فهمند که ما چه انتخاب کردیم اما خدای متعال که تشخیص می دهد ما باید جواب او را بدهیم. ما باید محاسبه کنیم تحقیق کنیم بررسی کنیم و معیارها را ملاحظه نماییم تا بتوانیم به خداوند پاسخ دهیم. اگر انسان نمی تواند از اشخاصی که مورد اعتماد هستند از کسانی که انسان می تواند در مسائل مهم - در مسائلی که باید به خدا جواب داد - به آنها اعتماد کند، اشکالی هم ندارد.23

2-5. گزینش آگاهانه: وظیفه ای همگانی
همچنان که شرکت در انتخابات یک وظیفه است، گزینش خوب و آگاهانه هم یک وظیفه است. البته ممکن است همه تلاش ها به نتیجه نرسد؛ اما انتخاب کنندگان تلاش نمایند برای این که گزینش درست بکنند، این خیلی مهم است. البته هیچ کسی در صحنه انتخابات وارد نمی شود، مگر این که شورای نگهبان صلاحیت او را اعلام کند. بنابراین کسانی که وارد صحنه انتخابات می شوند، اشخاصی هستند که شورای نگهبان - که امین مردم در این قضیه است - پای اسم آنها را امضا کرده و اعلام صلاحیت نموده است. بنابراین همه صلاحیت دارند؛ منتها امر ریاستجمهوری بالاتر از این حرف هاست. باید گشت و اصلح را پیدا کرد. باید گشت و امین ترین را انتخاب کرد.24

3. اخلاق انتخاباتی
3-1. انتخابات، مسابقة خدمت
انتخابات در کشور ما باید مسابقه ای برای خدمت باشد، نه مسابقه ای برای کسب قدرت. انتخابات اسلامی این گونه است. آن جایی که دعوا بر سر قدرت است، آن طوری می شود که شما در بعضی از انتخابات های دنیا مشاهده می کنید؛ یک نمونه اش را هم در انتخابات اخیر آمریکا دیدید. آنجا دعوا بر سر قدرت است؛ دست به یقه اند؛ هر طرف می خواهد قدرت را به حزب و مجموعة خودش منتقل کند. مسأله، مسأله کسب قدرت است؛ صریحاً هم می گویند تلاش می کنیم تا به قدرت و مقام برسیم. در منطق اسلامی قدرت و عزت و آبرو و خوشنامی و امکانات، فقط و فقط برای خدمت به مردم و حرکت دادن خود و جامعه و کشور در راه نظام مقدس اسلامی و رسیدن به آرمان بلندی است که انسان ها نیازمند آنند.

این مسند، مسابقه برای خدمت و زحمتکشی است. هر کس که آماده است تا بیش از دیگران زحمت بکشد و توقعی را که مسئولان کشورهای دیگر از مقام و موقعیت خود دارند، نداشته باشد، داخل این میدان شود. نباید کسانی تصور کنند که رسیدن به ریاست یا فلان مقام - همچنان که در دنیا معمول و رایج است - باید با برخوردهای فراوان همراه باشد.25

3-2. فضای سالم
فضای کشور را باید فضای علاقه مندی و شوق به این انتخابات کرد تا مردم بدانند می خواهند کار بزرگی انجام دهند. دولتی سرکار بیاورند که برای راه رسیدن به آرمان ها یک قدم بلند بردارد؛ اساس قضیه این است. چهره های گوناگونی که به عنوان نامزد وارد عرصه انتخاب می شوند، به این موضوع توجه کنند. این ملت، تشنة کار است؛ کار. کار نکرده زیاد است؛ میدان هم برای حضور آگاهانه در انتخابات ریاستجمهوری و انتخاب هوشمندانه از سوی آحاد مردم، یک مشارکت در سرنوشت کشور است. کشور ما متکی به آراء مردم است. علت این که دشمنان ملت و طمع ورزان به این آب و خاک نتوانسته اند در طول بیست و شش سال گذشته گزندی وارد کنند، حضور و ارادة و مشارکت مردم درصحنه های مختلف بوده است. راهپیمایی های شما در بیست و دوم بهمن یا در روز قدس و شرکت شما در انتخابات گوناگون سال های گذشته، این کشور را بیمه کرده است. مشارکت در سرنوشت کشور علاوه بر این که در اداره و تعیین مدیریت کشور نقش دارد، در خنثی کردن دشمنی دشمنان هم بزرگترین نقش را ایفا می کند.26

3-3. سلامت انتخابات
این که بنده تأکید می کنم باید مراقب سوءاستفاده های مالی در دستگاه های قدرت وابسته به حکومت بود، به خاطر این است. زیان بزرگ فساد اقتصادی در دستگاه های دولتی این است که پول در خدمت قدرت و قدرت را در خدمت پول به کار می گیرد و دور باطلی به وجود می آید. از قدرت و داشتن مسئولیت و مدیریت در بخش های مختلف برای جمع آوری ثروت و پول سوءاستفاده بشود؛ بعد همان پول مجدداً در خدمت خریدن آرای رأی دهندگان قرار گیرد؛ حالا با خریدن آشکار - که در خیلی جاها در دنیا معمول است پول بدهند - یا خریدن پنهان به شیوه های گوناگون؛ یعنی با خرج کردن های گوناگون، جلب محبوبیت کنند. وقتی با تبلیغات فریبنده پر خرج، آرای مردم را به سمت خود جلب کنند، این مردم سالاری و دخالت مردم در امور نیست؛ رأی مردم در این جا بازیچه شده است.

در نظام اسلامی که مظهر کامل آن، حکومت حضرت بقیة الله (ارواحنا فداه) است، فریب و حیله گری برای جلب آرای مردم، خودش جرم است. استفاده از قدرت برای به دست آوردن پول، یکی از بزرگ ترین جرایم است. آنجا یاران حضرت مهدی موظفند در سطوح پایین زندگی کنند، نظام اسلامی ما پرتو کوچکی از آن حقیقت درخشان است. ما هرگز این ادعا را نکردیم و نمی کنیم، اما باید نشانه ای از او داشته باشیم.27

3-4. صداقت در تبلیغات
به هر حال ما به آقایان محترمی که در این میدان هستند، این چند توصیه را عرض می کنیم:

در تبلیغاتشان ارزش های نظام را ندیده نگیرند؛ همدیگر را تخریب نکنند و از دادن آمارهای سست بپرهیزند. اگر قرار شد به مردم آماری بگویند و حرفی بزنند، آمارهای دقیق ارائه کنند. با مردم با کمال صداقت حرف بزنند؛ هر چه عقیده شان هست، به مردم بگویند. اگر بخواهند در دل مردم اثر بگذارند، این صداقت بیشتر در دل مردم اثر می گذارد. آن چیزی که حقیقتاً عقیده و نیت آنهاست، آن را به مردم بگویند، اختیار با مردم است که چیزی را انتخاب کنند؛ وحدت ملی را خدشه دار نکنند؛ طوری نباشد که به خاطر جذب یک دسته یا یک گروه، حرفی بزنند که وحدت ملت خدشه دار شود. وعده هایی که معلوم است نمی توانند به آنها عمل کنند، به مردم ندهند. آنچه که در چارچوب قانون اساسی است و امکانات مملکت از امکان آن حکایت می کند، آن را به مردم بگویند. بله، به مردم قول بدهند که اگر رأی آورند، با همه قوا و قدرت خودشان و با اتکای به مردم، مدیریت عالی و کلان کشور را در دست می گیرند و پیش می برند؛ خذها بقوة با قوت این ماموریت را به دست بگیرند و پیش بروند و در هیچ جا ضعف نشان ندهند.

3-5. پرهیز از اسراف در تبلیغات
در تبلیغات انتخابات ریاستجمهوری - که آزمایش عظیمی برای ملت است - مراقبت بشود که مخارج بیش از متعارف و زیادی و اسراف گونه انجام نگیرد. البته خوشبختانه آن کسانی که ما می شناسیم و در این میدان وارد شده اند. کسانی هستندکه مورد اعتمادند. ما به صدق و صفای اینها اطمینان داریم و می دانیم که نمی خواهند؛ ولی ممکن است کسانی در گوشه و کنار، بدون این که اصحاب قضیه خودشان بخواهند، در این زمینه ها حرکتی بکنند که درست و مناسب نباشد.

البته فقط این نیست. در همة زمینه ها و در همة میدان ها و در بخش های مختلف، مسئولان در هر جا که هستند، باید کاری کنند که این ارتباط و علقه با مردم و این پیوند و این اعتماد، حفظ بشود و ولایت به معنای حقیقی کلمه - که اسلام آن را خواسته است - تحقق پیدا بکند.28

3-6. در میدان انجام تکلیف بازنده وجود ندارد
شرکت در میدان انجام وظیفه، بازنده ای ندارد؛ همه برنده اند. من در همین جا به مردم گفتم که هر کسی پای صندوق رأی برود و از روی احساس مسئولیت و طبق تشخیص خود رأی بیندازد، باید احساس کند که تکلیف خود را انجام داده است. الان هم قضیه همین است. آقایان نامزدهای مختلف که در صحنه انتخابات وارد شدند و نیز طرفداران آنها باید خوشحال باشند. از خداوند متعال شاکر باشید که به شما توفیق داد تا در این صحنه وارد شوید. این عرصه را برای حضور ملت عظیم الشأن ایران هموار کنید و آنان را در این آزمایشی که این قدر شیرین آغاز گردید و شیرین تمام شد، درگیر نمایید. این برایتان افتخار است و همه شما پیش خدای متعال مأجورید. همه کسانی که به نحوی در این انتخابات شرکت نمودند، دخالت کردند، تبلیغات انجام دادند و از کسی که مورد علاقه آنهاست و به نظرشان اصلح بوده است، حمایت کردند، پیش خداوند متعال مأجورند. همه میلیون ها انسانی هم که به پای صندوق های رأی رفتند و از روی احساس مسئولیت رأی خود را نوشتند، در آن سهیم و شریکند. این، شرط اصلی قضیه است. انما یتقبل الله من المتقین؛ این دستور قرآنی ماست. همه کسانی که از روی احساس مسئولیت رأی نوشتند و در صندوق انداختند - چه آن رایی که آنها نوشتند و با این رئیس جمهور منتخب مردمی که بحمدالله امروز مشغول مقدمات انجام تکلیف و وظیفه بزرگ خود است، منطبق شد و چه منطبق نشد؛ فرقی نمی کند، همه در این جهت یکسانند - باید بدانند که برای آنها حسنات الهی نوشته شد.29

سوتیتر
این، همان حضور مردمی است که هنر بزرگ انقلاب اسلامی بوده است و در این کشور تا قبل از انقلاب اسلامی، در طول تاریخ و در طول قرن ها سابقه نداشته است.

در نظام اسلامی مردم تعیین کننده اند. این هم از اسلام سرچشمه می گیرد.

هم حق و هم تکلیف مردم است که بیایند و سرنوشت کشورشان را به دست خودشان معین کنند.

یکی از پایه های اقتدار ملی همین است که مردم پای صندوق های رأی بروند و رأی بدهند و رئیس جمهور را انتخاب کنند.

آرای زیادی را در صندوق ها بریزند و رئیس جمهور را با رأی بالایی ان شاء الله انتخاب بکنند تا دولت و رئیس جمهوری آینده دستشان باز باشد و بتوانند با پشتوانة عظیم آرای ملت، کشور را بسازند.

این که چه کسی انتخاب بشود مسألة اول نیست مسألة دوم است، مسألة اول این است که مردم همه در انتخابات شرکت کنند.

آنچه که برای مردم در این انتخابات و همه گزینش های ملی و انتخابات ها مهم است، این است که سطح کارآمدی نظام روز به روز ارتقا پیدا کند؛ این اساس مسأله است.

آنچه مردم به آن علاقه دارند و عاشق آن هستند، این است که رئیس جمهوری سرکار بیاید که مهمترین انگیزه او کار برای این ملت باشد.

این مدت بیست ساله، یعنی چهار برنامة پنج ساله. اولین برنامه، امسال آغاز خواهد شد. در آغاز برنامه، یک مدیریت کارآمد، با کفایت و پرنشاط باید سرکار باشد تا بتواند سازه های این برنامه را مستحکم و استوار کند.

ان شاء الله خدای متعال کمک کند و دل های مردم را هدایت کند تا فرد باکفایت، شجاع، با اخلاص، دارای روح مردمی، شاداب و با نشاط، مؤمن به هدف ها و ارزش های انقلاب، مؤمن به مردم، مؤمن به نیروی مردم و معتقد به حق مردم را انتخاب کنند.

انتخابات در کشور ما باید مسابقه ای برای خدمت باشد، نه مسابقه ای برای کسب قدرت.

در نظام اسلامی که مظهر کامل آن، حکومت حضرت بقیة الله (ارواحنا فداه) است، فریب و حیله گری برای جلب آرای مردم، خودش جرم است.

در تبلیغاتشان ارزش های نظام را ندیده نگیرند؛ همدیگر را تخریب نکنند و از دادن آمارهای سست بپرهیزند.

شرکت در میدان انجام وظیفه، بازنده ای ندارد؛ همه برنده اند.

پی نوشت ها:


. عضو هیأت علمی دانشگاه تهران.

[1]. خطبه های نماز جمعه تهران، 14/3/1372.

[2]. مرقد امام خمینی(ره) 14/3/1380

3. مصاحبه در روز انتخابات هشتمین دوره ریاست جمهوری 18/3/1380.

4. مرقد مطهر امام خمینی(ره) 14/3/1380.

5. دیدار با کارگزاران حج 26/11/1378.

6. بیانات در صحن جامع رضوی 1/1/1384.

7. خطبه های نماز جمعه تهران 28/2/1380

8. دیدار با مردم استان گیلان، رشت 11/2/1380.

9. پیام نوروزی 1/1/1376.

10. بیانات در خطبه های نماز عید فطر 24/8/1382.

11. دیدار با هیأت وزیران 5/6/1382.

12. دیدار با جمعی از جهادگران جهاد سازندگی 5/7/1377.

13. بیانات در دیدار با مردم قم 19/10/1383.

14. بیانات در خطبه های نماز عید فطر 24/8/1382.

15. بیانات در صحن جامع رضوی 1/1/1384.

16. دیدار با استادان و دانشجویان قزوین 26/9/1382.

17. دیدار با علماء، طلاب و روحانیون در آستانة ماه محرم 26/3/1372.

18. خطبه های نماز جمعه تهران 28/2/1380.

19. بیانات در دیدار با مردم قم 19/10/1383.

20. بیانات در صحن جامع رضوی 1/1/1384.

21. دیدار مردم استان گیلان، رشت 11/2/1380.

22. بیانات در صحن جامع رضوی 1/1/1384.

23. دیدار با کارگزاران حج 16/11/1378.

24. مصاحبه در روز انتخابات هشتمین دورة ریاست جمهوری 18/3/1380.

25. دیدار با مردم استان گیلان، رشت 11/2/1380.

26. بیانات در صحن جامع رضوی 1/1/1384.

27. دیدار با اقشار مختلف مردم به مناسبت نیمة شعبان 30/7/1381.

28. دیدار با مسئولان و کارگزاران نظام جمهوری اسلامی ایران به مناسبت عید غدیر 6/2/1376.

29. دیدار با نمایندگان مجلس شورای اسلامی 7/3/1376.