مصاحبه‌هايهرالدتريبيون و واشنگتن پست با آيت‌الله خميني
خيلي محرمانه 10 نوامبر 1978 ـ 19 آبان 1357
از: سفارت آمريكا، پاريس به: سفارت آمريكا، تهران،فوري ـ 3836
موضوع: مصاحبه‌هايهرالدتريبيون و واشنگتن پست با آيت‌اللهخميني
1ـ كمي پس از اعلام حكومتنظامي در ايران، به ران كاونرئيس دفتر روزنامه واشنگتن پست در پاريس و جو فيشت خبرنگار اصلينشريههرالدتريبيون اجازه داده شد تا در تاريخ 6 نوامبر با آيت‌اللهخميني مصاحبه نمايند. در مقاله تهيه شده توسط فيشتكه در صفحه اول تريبيون امروز (7 نوامبر) چاپ شده چنين گزارش شده كهخميني روش تندي را در قبال شاه اتخاذ كرده و از ارتش خواسته است كه از دستورات شاه «خائن» سرپيچيكنند و هشدار داده است كه در صورتيكه اعتصابات و تظاهرات جاري منجر به خاتمه يافتنحيات سلطنت نشود مقاومت مسلحانه آغاز خواهد شد. در باقي موارد تشريح اهداف جمهورياسلامي و طرز برخورد با كشورهايغربيروشي نسبتاً اعتدال‌آميز داشت. (متن مقاله توسط آژانس ارتباطات بين‌المللي از طريقتلكس به سفارت آمريكا ارسال خواهد شد).
2ـ كاون (كه اظهار داشت مقاله‌ايكهويبراي واشنگتن پست فرستاده با اين مقاله مشابه است و فقط نقل‌قولهايمستقيمبيشتر دارد) در مورد زمينهقبلي مصاحبه با ما سخن گفت. (لطفاً حفاظت شود.) كاون گفت كه او و فيشت در ساعت 11 صبح براي مصاحبه از راه رسيدندليكن پس از ترجمه سؤالات كتبي و پاسخهايخويش نتوانستند تا قبل از ساعت 18 همان روز يك مصاحبه رو در رو داشته باشند. اين مدت تأخير، سبب شد كه آنها بتوانند فرصتيبرايزيرنظر گرفتن خميني و ملازمينش داشته باشند. بنا به گفته كاون در ابتداي ورود آنها خميني شاد و سرزنده بود ليكن با نزديك شدن زمان برگزاري نماز در ساعت شش چهره وي رنگ پريده و خسته بخود گفت و انگشت كوچك دست راستش نيز بدون اختيار لرزش را آغاز كرد. معذالك، حتي در پايان روز نيزوي شاد و سرحال بود و با وجود اينكه از طريقكمكها و مترجمين پاسخ مي‌گفت، ولي نشان مي‌دادكهكاملاً اوضاع را تحت تسلط خويش داشته و خود را تحت اختيار آنها در نمي‌آورد.
3ـ دستيارانخمينيعلناً به تحقير رهبران سياسي جناح مخالف كه به ديدارخمينيآمده‌اندمي‌پرداختند. خميني در ابتداء امر به ملاقات با سنجابي تن نمي‌دادليكن در نهايتراضي به انجام اينكار شد. اولين ملاقات خصوصي بود و ملاقات دوم «علني». سنجابي با اظهار اينكه در بعضي از مواضع خود تغييراتي داده است توانست ملاقات دوم را ترتيب دهد. وي در هنگام ملاقات سه نكته را قرائت كرد، كه مورد قبول خمينينيز قرار گرفت. سپس ويبيانيهيك جانبه‌‌اي را از «پونشاترين» قرائت نمود تا در انظار عموم مرتبط با خمينيتلقي شود و بنا به گفته يكي از يارانخمينياين امر خميني را خشمگين ساخته بود. يكي از دستيارانخميني تمام اخبار مربوط به برگزاري «اجلاسهايعالي» بين رهبران سياسي و خميني را بي‌اساس خواند. هيچ‌يك از آنها نماينده گروه خاصي در ايراننمي‌باشد و خمينيعلاقه‌اي ندارد كه با آنها سر و كار داشته باشد. ليكن به خاطر رعايت جانب احترام و يا عدم تكبروينمي‌خواهد در حال حاضر آنها را از خود براند.
4ـ كاون گفت كهخميني در بخش پايين‌تر از حد متوسط يكي از محله‌هايپاريس به نام پونشاترينزندگيمي‌كند. خانه محل سكونتوي و خانواده چهار تن از دستيارانشبسيار ساده و بي‌پيرايه است. پيروانديگري از پاريسبرايهمراهي با وي از راه مي‌رسند. معمولاً هميشهيكجمعيتعظيم در اينجا حضور دارد و خمينينيزچنين وانمود مي‌كندكه همه ايرانيهاكاملاً به ويدسترسي دارند. يكي از مشاورين به كاون گفت كه آنها درصدد يافتنمحلي مناسبتر در ورساي هستند كه لازم نيستمجلل‌تر، ولياقلاً‌بايد از وسايلحرارتيبهتري برخوردار باشند. اين نشان مي‌دهدكهخمينينمي‌خواهد در آيندهنزديك فرانسه را تركگويد.
هارتمن