ملاقات اطاق بازرگاني ايران با خميني
محرمانه 7 فوريه 1979 ـ 18 بهمن 1357
از: سفارت آمريكا، تهران ـ 1918 به: وزارت امور خارجه، واشنگتندي. سي ـ فوري
موضوع: ملاقات اطاق بازرگانيايران با خميني
1- (محرمانه- تمام متن)
2- الف- م. بنكدارپوردبيركل اطاق بازرگانيصنايع و معادن روز 7 فوريه به رايزناقتصادي و بازرگاني سفارت گفت كه قرار است روز 8 فوريهيكهيأت 12 نفره از اعضاي اطاق بازرگاني به ملاقات خميني بروند تا در مورد مشكلات تجار بخش خصوصي و تأثير مخرب اينمشكلات بر اقتصاد ايران با وي گفتگو كنند. اينهيأت شامل صنعتكاران، بانكداران و بازرگانان خواهند بود و تلاش ميكنندآيتالله را در مورد شدت وخامت اوضاع تحتتأثير قرار داده و توصيهنمايندكهتأمين منافع كشور به عنوان يك ضرورت كليراهحليفوريميطلبد.
3-بنكدارپور گفت ناخوشايندترينوضعيت تاخت و تازي است كه توسط صحنهگردانهايكمونيست در بخش نيرويكارگري صورت ميگيرد. وي گفت كمونيستهاييكهاينكارها را سازماندهيميكنند از دانشگاهها اعزام شدهاند. بسياري از كارگرانصنعتيبيكار هستند و حقوق بسياري از آنها پرداخت نشده است. حتيصنايعيكه هماكنون به كارگرانبيكار خود حقوق ميپردازند پس از چند هفته ناچار به تعطيل خواهند شد. اطاق بازرگاني از اينبيم دارد كه اوضاع نااميدكنندهكارگران سبب شود آنها به صورت دستجات بزرگ به رهبريكمونيستهاگرايشپيداكنند.
4-بنكدارپور گفت معتقد است كهخميني پس از گذشت دو يا سه هفته، ديگر قادر نخواهد بود بر كارگران نفوذ نمايد. وي معتقد است در واقع نفوذ خمينيممكن است قبلاً از نقطه اوج خود افول كرده باشد. بنكدارپور گفت هدف اصليهيأت اطاق بازرگانيبيشترتشريح اوضاع ميباشد تا اينكه بخواهد راهحلخاصي را توصيهنمايد. با اين حال مشخص است كه هر روشي جهت كاهش بحران مستلزم ايجادتسهيلات در ترخيص حدود 10 ميليارد دلار از داراييهاي تجار ميباشدكههماكنون در گمركات قرار داشته و يا در حال انتقال به ايران است. همچنين ضرورت دارد كه نظام بانكيمجدداًكار خود را شروع كند. بنكدارپور گفت وضعيتبدهيهاي بازرگانان كه تعداد آنها فقط در تهران بالغ بر 200000 صاحب مغازه ميباشدنااميدكنندهترميشود.
5-پرسيده شد كه مشاوران اصليخميني در زمينههاياقتصادي چه كساني هستند. بنكدارپور گفت ابراهيميزدي، ابوالحسن بنيصدر و صادق قطبزادهكهاسامي آنها به طور كلي در مطبوعات ذكر شده است. بنكدارپور حدس ميزندكهيداللهسحابيهماهنگكننده اعتصابات خمينينيز فرد بانفوذي باشد.
6-نظريه: تلاشهاي اطاق بازرگانيبراي نفوذ بر خميني در پاريس (تلگرام عطف) هيچموفقيتي دربر نداشت. نمايندگان اطاق بازرگاني معتقدند كهخمينيتقريباً به هيچوجهاعتنايي به مسايلاقتصادي ندارد و در مورد اينكه اوضاع اقتصاديايران در حال حاضر تا چه حد وخيم شده هيچاطلاعاتي ندارد. آنها مشخصاً ميخواهندتأكيدنمايندكه بهبود وضع نه فقط براي منافع بازرگانان بخش خصوصيبلكه به عنوان يكراهحلمشكلاتبرايكشور ضرورت دارد.
7-گرايشاتآيتاللهخميني و مشاوران اصليوي در مورد تجارت بخش خصوصي هنوز مشخص نشده است. انتقادات قابلتوجهي از رهبران تجار به دليلهمكاري با شاه و به وجود آوردن يك ساختار تجاريمصنوعيكاملاً وابسته به حفاظت و ورود موادخام و كالاهاي واسطه به عمل ميآيد.
8-يكي از مشكلاتدردسرآفرين اطاق بازرگانيغيبترئيس آن يعني سناتور طاهر ضيايي است. ضياييكهقائممقاممديربنيادپهلويميباشد به شدت در معاملاتبازرگاني خاندان سلطنتيدرگير بوده است. ضياييديگر در امور مربوط به اطاق بازرگانيفعاليت ندارد و شايع شده كهكشور را ترك نموده است.سوليوان