دنیای مجازی عرصه جولان تروریستها
القاعده به شکل مشهودی به استفاده از اینترنت و شبکههای تلویزیونی روی آورده است و اگر چه طی سه سال گذشته در محتوای پیامهای گروههای تروریستی بر روی شبکه جهانی اینترنت و آنچه بر روی صفحات تلویزیونها ظاهر میشود تغییر چندانی ایجاد نشده اما تکرر پخش و ارسال این پیامها به مراتب بیشتر از گذشته است. پس از یازدهم سپتامبر سال 2001 میلادی اعضای القاعده هر شش هفته حداقل یک بار پیامی رادیویی یا تلویزیونی منتشر کردهاند. در یکی از توجه برانگیزترین موارد اخیر اسامهبنلادن، که حدود دو سال است از چشم جهانیان پنهان شده در حدود سه هفته قبل پیام ویدیویی از پیش ضبط شدهیی را برای شبکه ماهوارهیی الجزیره ارسال کرد. پیش از آن مردی که گمان میرود امریکایی باشد برنامهیی 75 دقیقهیی در مورد وضعیت افغانستان که حاوی مطالبی پیام گونه بود را در مرز پاکستان با افغانستان تحویل نماینده شبکه خبری داد. این پیامها را بندرت میتوان محدود به اینترنت دانست. ابومصعب زرقاوی، مرد میانسال اردنی تباری که متهم به رهبری عملیات شورشیان عراق است به تنهایی تاکنون بارها پیامهایی را برای پیروان خود در عراق و سایر کشورها از طریق اینترنت ارسال کرده و از آنان خواسته است به مقاومت خود در برابر نیروهای اشغالگر ادامه دهند. ظهور مکرر این نوارهای ویدیویی و پیامهای اینترنتی مبین این واقعیت است که به رغم تنگتر شدن حلقه امنیتی و تشدید تمهیدات محدود کننده برای گروههای تروریستی و القاعده در تولید و پخش پیامهای ویدیویی با هدف برقراری ارتباط با جهانیان و حفظ ارتباطات داخلی به پیشرفتهای قابل توجهی دست یافته است. این روند نشان میدهد در دوران تلویزیونهای ماهوارهیی و اشاعه استفاده از اینترنت در جهان تقریبا ناممکن است که بتوان گروههای ترور فراملیتی را از برقراری ارتباط با گروههای تروریستی داخلی و دسترسی به مخاطبان خود از طریق یک دستگاه دوربین ویدیویی ساده و سختافزارهایی پیشپا افتاده محروم کرد. فرماندهان نظامی ارتش امریکا تا پیش از این گمان میکردند رهبران القاعده پس از سقوط حاکمیت طالبان به دلیل عدم امکان استفاده از تلفنهای ماهوارهیی که امکان ردیابیشان وجود دارد قادر به هماهنگ کردن عملیات خود نخواهند بود. گروههای عملیاتی تفنگداران دریایی ارتش ایالات متحده پس از یورش به فلوجه در مکانی که گمان میرود پایگاه اصلی زرقاوی بوده کامپیوترهایی را یافتند که موید کسب تبحر رهبران القاعده در استفاده از دنیای ارتباط رایانهیی برای انتقال پیامهایشان به یکدیگر است. سرتیپ دوم ونس اسمیت، جانشین فرماندهی ریاست ستاد مشترک ارتش ایالات متحده معتقد است همین ادوات ارتباط بین زرقاوی و بنلادن را برقرار میکرده است. اگر چه حفظ خطوط ارتباطی بین القاعده و هستههای وابسته به آن در سراسر جهان نگران کننده است اما آنچه به دغدغه اصلی مسوولان نهادهای مبارزه با تروریسم غربی تبدیل شده تاثیری است که نوارهای ویدیویی و تبلیغات اینترنتی این گروه بر جذب داوطلبان جدید عضویت دارد. نوارهای ویدیویی متعلق به رهبران القاعده از طریق رسانههای فراملیتی چون شبکه الجزیره به طیف وسیعی از مخاطبان در کشورهای مسلمان میرسد. بخشهای گزینش شده از این پیامها در ایالات متحده پخش میشود و متن آنها بر روی اینترنت منتشر میشود.نواری که حدود یک ماه قبل توسط مردی که خود را عظام امریکایی معرفی کرده بود به خبرنگار در پاکستان تحویل شد هنوز هم عامل سردرگمی دستگاههای امنیتی ایالات متحده است. افبیآی چهار دقیقه از این نوار به همراه درخواست کمک عمومی برای شناسایی افرادی که در نوار به تصویر کشیده شدهاند را یک روز پس از آنکه همان تکه مشابه را سیام اکتبر روی آنتن برد بر روی سایت اینترنتی خود قرار داد. گفته میشود تاکنون چند تن برای شناسایی افراد موردنظر تماس گرفتهاند اما هنوز بطور کامل و قطعی شناسایی نشدهاند. نوار 75 دقیقهیی مذکور که به اعتقاد برخی مقامات اطلاعاتی امریکا توسط آدام غازلف، جوانی کالیفرنیایی که شش سال پیش به اسلام گروید و ایالات متحده را به مقصد پاکستان ترک گفت تحویل ئإؤ شده مجموعهیی از سخنرانیهای بنلادن را به تصویر میکشد که وی در آن غرب را به اشغال سرزمینهای اسلامی، صدور ارزشهای مذموم و به یغما بردن ثروتهای مسلمانان متهم کرده و تنها راه پایان دادن به این روند را جهاد توصیف میکند. بر روی تصاویر صدایی ضبط شده که به گویش فصیح انگلیسی مردم ایالات متحده را مورد خطاب قرار میدهد. این تحولی جدید است چرا که القاعده برخلاف سیاق گذشته به خدمت گرفتن عوامل جدید را فراتر از جهان اسلام هدف قرار داده است. اشاعه هر چه بیشتر این پیام و پیامهای مشابه کلید موفقیت آن است. به عنوان مثال پیامهای بنلادن عموما بطور کامل از طریق شبکههای ماهوارهیی عرب زبان پخش میشود. این در حالی است که گزیدههای 15 تا30 ثانیهیی این پیامها در ایالات متحده به روی آنتن میرود. مهمتر از این پیامها روی آوردن القاعده و سایر گروههای تروریستی به شیوههای نوین برقراری ارتباط با مخاطبان بالقوه چه در سطوح عملیاتی و چه در قالب فعالیتهای تبلیغی است. به اعتقاد مایکل شوئر، از مقامات اطلاعاتی ارشد پیشین ایالات متحده که حدود یک دهه را صرف بررسی القاعده و ساختارش کرده، این گروه به لحاظ توانمندیهای ارتباطی با بهرهگیری از فناوریهای جدید در مقام مقایسه با قبل از حوادث یازدهم سپتامبر 2001 چند سال نوری به پیش رفته است.