منافقين، «تحت‌الحماية» نظاميان آمريكا
اشغال عراق توسط نظاميان آمريكائي، به سقوط صدام و افول مرحله به مرحله سازمان مجاهدين خلق (منافقين) منجر شد.
روز چهارشنبه 21 ژوئيه 2004 ../../../default.htm 31 تير ماه 1383، سرلشكر جي. د. ميلر، معاون فرماندهي نيروهاي امريكايي در عراق، طي يادداشتي كه به برخي از رسانه‌ها تسليم گرديد، اظهار داشت: به اعضاي سازمان مجاهدين خلق در عراق، از جانب ارتش امريكا موقعيت «تحت‌الحمايه» اعطا گرديده و به آنها حقوق جديدي داده شده است. اعلام اين خبر به صورت مبهم، سؤالاتي ايجاد مي‌نمود كه چند روز بعد مجاهدين خلق بدان‌ها پاسخ دادند.1
روز يكشنبه 25 ژوئيه 2004 ../../../default.htm چهارم مردادماه 1383، از سوي دبيرخانه «شوراي ملي مقاومت ايران» اطلاعيه‌اي انتشار يافت كه با حيرت و شگفتي صاحب‌نظران و رسانه‌هاي گروهي جهان مواجه شد. مفاد اين اطلاعيه حاكي از اين بود كه فرماندهي نيروهاي چند مليتي در عراق، طي بيانيه‌اي خطاب به ساكنان «قرارگاه اشرف»، موقعيت حقوقي جديد آنها را اعلام نموده است.
در اين بيانيه، ايالات متحده آمريكا تأييد كرده است كه نيروهاي سازمان مستقر در قرارگاه «اشرف»، افراد حفاظت شده مشمول كنوانسيون 4 ژنو مي‌باشند. بر اين اساس،كنترل و محدوديت‌هاي اعمال شده بر مجاهدين برطرف خواهد شد و در عين حال حفاظت از «قرارگاه اشرف» ـ كماكان ـ بر عهده نيروهاي امريكايي خواهد بود. در اين بيانيه قيد شده بود كه اين موضوع در تاريخ 2 ژوئيه 2004 ../../../default.htm 21 تير 1383 به اطلاع كميته بين‌المللي صليب سرخ، كميسارياي پناهندگان ملل متحد و دولت عراق رسيده است. پس از اين بيانيه، موافقت‌نامه‌اي تحت عنوان «موافقت‌نامه براي نفرات سازمان مجاهدين خلق ايران در قرارگاه اشرف» امضا شد. موافقت نامه مزبور داراي سه بند بود كه توسط نمايندگان ساكنان «قرارگاه اشرف» و مقامات ذي‌ربط آمريكايي به امضا رسيد. در بندهاي سه‌گانه اين موافقت‌نامه تأييد و گواهي شده بود كه امضاء كننده:
الف )حمايت و مشاركت در تروريسم را رد مي‌كند؛
ب ) تسليحات خود را سال گذشته تحويل داده است؛
ج) خشونت را رد نموده، به طور غير قانوني مسلح نخواهد شد؛ در هيچ عمل خصمانه‌اي درگير نخواهد شد؛ و از قوانين عراق و قطعنامه‌هاي ذي‌ربط ملل متحد ـ تا زماني كه در عراق حضور داشته باشند ـ تبعيت خواهند كرد.
براساس موافقت‌نامه مزبور و در جهت تعيين تكليف يكايك افراد، گزينه‌هاي مختلفي در برابر آنان قرار گرفت تا يكي از اين موارد را انتخاب كنند:
1) بازگشت به ايران؛
2) پذيرفته شدن در كشور ثالث؛
3) درخواست پناهندگي از سازمان‌هاي بين المللي مانند كميسارياي عالي پناهندگان ملل متحد؛
4) استمرار اقامت در عراق (باقي ماندن در «قرارگاه اشرف»).
اطلاعيه دبيرخانه «شوراي ملي مقاومت» مدعي شده بودكه در پي قرارگرفتن نيروهاي سازمان در برابر گزينه‌هاي فوق، حدود 200 نفر خروج از عراق را انتخاب كردند و تحت كنترل نيروهاي آمريكايي به خروجي «قرارگاه اشرف» رفتند؛ ولي حدود 3400 تن از نيروها استقرار در «اشرف» (بند چهارم از چهار گزينه يعني استمرار اقامت در عراق) را برگزيدند.
واكنش متناقض وزارت امور خارجه
يك روز پس از انتشار اطلاعيه «شوراي ملي مقاومت»، آدام ارلي، سخنگوي وزارت امور خارجه امريكا، در جلسه مطبوعاتي روزانه، در خصوص تصميم جديد امريكا (و به بيان دقيق‌تر، تصميم نيروهاي مسلح امريكا) به سؤالات خبرنگاران پاسخ گفت. از مجموعه مصاحبه آدام ارلي چنين استنباط مي‌شود كه در پاسخ به خبرنگاران چندان مسلط نيست يا اطلاعات وي ناقص است. وي درتوضيح «موقعيت تحت حفاظت» چنين اظهار داشت:
كسي كه از موقعيت حفاظت شخصي برخوردار است، به اين معناست كه تحت حفاظت كنوانسيون ژنو قرار مي‌گيرد. ... اين يك موقعيت حفاظتي است كه مشمول افراد است و نه گروه‌ها و سازمان‌ها. تغيير زيادي پيش نيامده است و اعضاي مجاهدين خلق در «اردوگاه اشرف» در كنترل نيروهاي چند مليتي محدود هستند. نيروي چند مليتي تضمين مي‌كند كه اعضاي اين گروه‌ها نتوانند تهديدي نسبت به افراد درداخل و خارج عراق ايجاد كنند. ما با سازمان‌هاي بين‌المللي و دولت عراق همكاري مي‌كنيم تا نهايتاً موقعيتي براي بازگشت اين افراد به كشورهاي متبوع خود ايجاد شود. 2
آدام ارلي در جواب به سؤالي مبني بر اينكه اگر اين گروه از نظر ايالات متحده تروريستي تشخيص داده شده است، چرا اين موقعيت براي آنها در نظر گرفته شده است؛ با توجه به اينكه با گروه‌هاي تروريست ديگر، به عنوان نظاميان دشمن، بسيارمتفاوت رفتار مي‌شود؟ باز پاسخ متشتت و متناقض ديگري داده است:
... اين موقعيت حفاظت شخصي مربوط به دخالت آنها به عنوان غيرمتخاصم در جنگ بين ائتلاف و عراق به آنها داده شده است. بنابراين تشخيص داده شده كه آنها متخاصم نيستند و به عنوان غير متخاصم ـ با توجه به اختلافات در عراق ـ در اين طبقه‌بندي قرار مي‌گيرند. اين به عضويت آنها در يك گروه تروريستي مربوط نمي‌شود.
مجاهدين خلق همچنان يك گروه تروريست خارجي است. ما با افرادي كه تشخيص دهيم در اقدامات تروريستي مجاهدين خلق دخالت داشته‌اند، مطابق با قوانين موجود رفتار خواهيم كرد. 3
ماهيت حقوقي «تحتالحمايگي
سازمان از برخوردار شدن ماهيت تحتالحمايگي استقبال كرده و اظهار مسرت نمود و اين مطالب در مصاحبه‌هاي مختلف سيد‌المحدثين مسئول ارتباطات خارجي آنان منعكس شده است.
در توضيح وضعيت تحتالحمايگي سازمان و شمول كنوانسيون چهارم ژنو بر اين گروه، بايد گفت كه كنوانسيون چهارم ژنو وظايف و حقوق دولت اشغالگر را در سرزمين اشغالي تعيين مي‌كند. براساس اين كنوانسيون، كه بيشتر بر رفتار با غيرنظاميان در زمان جنگ نظارت دارد، «افراد تحت‌الحمايه» كساني هستند كه تحت كنترل يك قدرت اشغالگر يا يك كشور درگير مخاصمه قرار گرفته‌اند. از مهمترين حقوقي كه به اين افراد تعلق مي‌گيرد، اين است كه از حمايت اشغالگر در برابر مجازات جمعي و اخراج برخوردارند.
تناقضي كه در توافق‌نامه پنتاگون (يا فرماندهي نيروهاي امريكا در عراق) و سازمان وجود دارد، اين است كه در آخر ژوئن 2004 نقش آمريكا به عنوان اشغالگر در خاك عراق تمام شده است؛ يعني از روزي كه فرماندار آمريكايي عراق، پل‌برمر، مسئوليتش را به نخست‌وزير دولت موقت، به ايادعلاوي واگذار نمود، امريكا ديگر نقش حقوقي خود را به عنوان «اشغالگر» ـ طبق همان كنوانسيون ژنو ـ از دست داد. اين تناقض ـ البته ـ مي‌تواند مفهوم مستتر ديگري را به ذهن متبادر كند و آن اين است كه آمريكا ـ در واقع امر ـ هنوز خود را «اشغالگر» مي‌داند.
اما روند اوضاع در عراق جديد و استقرار مرحله به مرحله‌ي دولت مردمي كه درمقابل همسايه رنجديده و بزرگوار خود ايران، احساس تعهد و دوستي عميق دارد، آخرين روزنه‌هاي اندك باقيمانده براي خارج ساختن سازمان از وضعيت مرگ و فروپاشي تدريجي را كاملاً محو نمود. بعد از دو دهه پيوند عميق و همه جانبه سرنوشت رژيم صدام و سازمان رجوي، ديگر نمي‌توان امكان حيات مستقلي براي اين گروه از هم پاشيده و متلاشي، متصور بود. سازمان مجاهدين خلق،به فرجام تاريخي خود رسيد و ميراثي از درد و رنج و خون و عبرت براي تاريخ اين معاصر بر جاي گذارد.
پی نوشت‌ها:
1ـ نشريه مجاهد، ش 678، ص 3.
2ـ سايت خبرگزاري جمهوري اسلامي (ايرانا)؛ متخذ از «آژانس اطلاعاتي وزارت خارجه آمريكا»، مورخ 26 ژوئيه 2004 ../../../default.htm پنجم مرداد ماه 1383.
3ـ همان.