دهه فجر، فرصت بازخوانی ارزش ها

انقلاب اسلامی ایران پدیده ای نوظهور و منحصر به فرد در جهان بوده و هست. این بی همتایی حاصل جمع بین دو مفهوم جدید و سنتی است. یعنی جمع دین و حکومت مردمی. شگفتی این پدیده زمانی بیشتر نمایان می شود که به یاد آوریم دموکراسی و یا مردم سالاری راه حلی بود که غرب با کنار گذاشتن بسیاری از الزامات مذهبی و رهایی عقل بشری از هیمنه کلیسا به آن دست یافت. به عبارت دیگر مردم سالاری در غرب حاصل صرف نظر کردن از سیطره دین و به اصطلاح خودشان تلاش برای زندگی عقلانی بود. این مساله از آنجا ناشی می شد که بر کلیسای کاتولیک قرون وسطی روحیه ای غیر مردمی و سلطه گر حاکم بود و بر طبق مبانی آن آزاد اندیشی مشروعیت دینی نداشت.
این در حالی است که بر ذات اسلام هیچ گاه روحیه تحکم و سلطه گری حاکم نبوده است. اما با این حال شاهد هستیم که اسلام بسیار بیش از سایر ادیان خصلت مدنی و اجتماعی دارد. مساجد در اسلام علاوه بر آنکه محل عبادت و مرجع نیازهای شرعی مردم بوده اند، کارکردی اجتماعی نیز داشته اند.
این خصیصه است که امکان جمع بین مردم سالاری و دین باوری یا بهتر بگوییم زمینه ظهور مردم سالاری دینی را فراهم آورده و انقلاب اسلامی ایران را با رهبری هوشمندانه امام خمینی(ره) طلایه دار این حرکت نوین در جهان نموده است. هدف این جوشش مردمی و مقدس جامه عمل پوشاندن به ارزش های اسلامی بود.
امروز پس از گذشت قریب به سه دهه از پیروزی انقلاب اسلامی و در آستانه بیست ونهمین سالگرد پیروزی این انقلاب بزرگ و مقارنت خوش یمن آن با برگزاری هشتمین دوره انتخابات مجلس شورای اسلامی بجاست با نگاهی دقیق و نه کلیشه ای به بازخوانی این رویداد بزرگ تاریخی بپردازیم و آرمان های امام راحل(ره) و انقلاب اسلامی را مجددا از نظر بگذرانیم تا بدانیم که در کجای تاریخ انقلاب ایستاده ایم و تا رسیدن به آرمان های والای آن انقلاب عظیم چه راهی در پیش داریم.
بی شک برگزاری مراسم بزرگداشت پیروزی انقلاب اسلامی امری پسندیده و ضروری است لیکن اکتفا به این امر و غفلت از اصل جوهری انقلاب اسلامی و علل وقوع و اهداف مورد نظر آن ضایعه ای است که در نهایت منجر به انحراف از آرمان های انقلاب اسلامی می شود.
به عقیده ما ضروری است هر ساله به بهانه یادآوری خاطرات آن دوران بر اهداف و آرمان های انقلاب نیز نظری دوباره بیندازیم و میزان انطباق شرایط کنونی جامعه را با آن اهداف مورد بررسی قرار دهیم. بزرگداشت واقعی انقلاب تنها در این صورت ممکن است.
توجه به این امر ضروری است که انقلاب اسلامی حاصل جمع دو نیروی عظیم در اراده ملت ایران بود: اولا نیرویی که برخاسته از اسلام خواهی و ارزش گرایی مردم بود و در برابر سیاست های ارزش زدایانه رژیم وقت قرار می گرفت و ثانیا نیرویی که در مخالفت با سالیان دراز حکومت استبدادی در ایران شکل گرفته بود و بر طبق آن مردم ایران خواهان به دست گیری سرنوشت خویش و رهایی از حکومت های مستبد بودند . این دو نیروی عظیم با رهبری امام راحل(ره) در جهت ایجاد نظام مقدس جمهوری اسلامی ساماندهی شدند.
حرکت امام راحل(ره) بعد از پیروزی انقلاب اسلامی نیز نشان داد که مراد ایشان به عنوان یک عالم اسلامی و مرجع دینی از جمهوری اسلامی چیست. ایشان با رد هرگونه پست حکومتی و باقی ماندن در کسوت مرجعیت دینی عملا نشان دادند تعالیم اسلام این ظرفیت را داراست که در نظامی مردم سالارانه به دست مردم در جامعه اجرا شود و با تکیه به این تعالیم و الهام از دستورات آن، برنامه اداره جامعه تدوین گردد.
در این نظام، مردم خود بر سرنوشت خویش احاطه دارند و مقدرات خود را، بدون نیاز به مرجعی بالاتر و با صلاح دید خود، رقم می زنند. به عبارت بهتر دستورات اسلام به خوبی با شرایط دنیای امروز و نظام مردم سالاری که حاصل رویکردهای جدید به امور سیاسی است تطابق می یابد. البته شناخت سره از ناسره و تطبیق دستورات شرع با مصادیق امروزی آن محتاج متخصص ویژه یعنی مجتهد باتقوا است لذا نظام جمهوری اسلامی نیز نیازمند نظارت این متخصصین بوده تا اراده ملی از حدود شرع تجاوز نکند. این نظارت در موارد مورد نیاز، برطبق قانون اساسی با تشکیل شورای نگهبان و مجلس خبرگان رهبری محقق شده است.
به عقیده ما دین اسلام، به عنوان کامل ترین و مترقی ترین دین الهی، قادر است مطابق با مقتضیات جهان جدید، جامعه را اداره کند و مسلما در صورتی که مطابق با روح حاکم بر این تعالیم رفتار شود، دین در اداره جامعه از تدابیر بشری که تکیه بر تعالیم دینی نداشته باشد، کارآمدتر خواهد بود. انقلاب اسلامی فرصتی را برای ما فراهم آورده است که برای نخستین بار این امر را در جهان امروز که خود را بی نیاز از هدایت های دینی می داند، به محک آزمایش گذاریم.
لذا باید هر ساله دهه فجر را به بازنگری در عملکرد خود از ابتدای استقرار نظام جمهوری اسلامی تا کنون قرار دهیم و کاستی های خویش را در این خصوص بیابیم و به جد در جهت رفع آنها بکوشیم. از این منظر مسوولین نظام جمهوری اسلامی وظیفه ای بس خطیر بر عهده دارند وعملکرد آگاهانه ایشان نقشی بزرگ در تداوم آرمان های انقلاب خواهد داشت. در این راستا اصولگرایی اصلاح طلبانه به عنوان نزدیکترین رویکرد به آرمان های اصیل انقلاب اسلامی برموارد زیر تاکید مجدد دارد:
لازم است هر ساله با گرامیداشت ایام پیروزی انقلاب اسلامی، ارزش هایی را که قیام الهی مردم ایران احیا کننده آن بود، برای خود یادآوری کنیم. یادآوری این ارزش ها تداوم آنها را در بطن جامعه تضمین خواهد کرد. ماهیت دینی و ارزشی انقلاب اسلامی مردم ایران نباید در کشاکش مسائل جدیدی که هر روزه جهان و به تبع آن کشور ما را تحت تاثیر قرار می دهند به فراموشی سپرده شود. لازم است با تکیه بر این اصول و اصرار بر حفظ آنها خود را از پشتوانه غنی فرهنگ اسلامی محروم نسازیم.
یکی از ارزش هایی که در انقلاب اسلامی غبار از چهره آن کنار رفت و در ایام دفاع مقدس به خوبی پرورده شد، فرهنگ جهاد و ایثار در راه اهداف الهی است. دفاع مقدس صحنه تجلی قدرت اراده جوانان ایرانی بود.اراده ای که به علت تکیه بر فرهنگ جهاد و ایثار قادر به خلق شگفتی های عظیمی در زمینه مدیریت جنگ شد. فرهنگ جهاد و ایثار جز در زمینی که ارزش های اسلامی آن را آبیاری کرده باشند نمی روید و این فرصتی ذی قیمت است که در اختیار مدیران و مسوولان نظام جمهوری اسلامی قرار دارد.
با توجه به بیانات مقام معظم رهبری امروزه کشور نیاز به وجود مدیرانی دارد که ارائه خدمت خالصانه به مردم را سرلوحه عملکرد خود قرار دهند. به عقیده ما راهکار صحیحی که امروزه می توان از آن جهت ارائه خدمات خالصانه به جامعه بهره جست، بسط فرهنگ جهاد، مجاهدت و ایثار است. امروز گره مشکلات کشور با گسترش این روحیه باز شده و مسیر توسعه و پیشرفت ایران از این منزل می گذرد.
بجاست در این فرصت به رقابت های گروه های سیاسی در آستانه سالگرد انقلاب اسلامی اشاره کنیم. رقابت های انتخاباتی از ابتدای پیروزی انقلاب اسلامی تحولات بسیاری یافته و می توان گفت امروزه از تنوع بیشتری برخوردار شده است. اندیشه اسلامی در مواجهه با دنیای جدید و تلاش جهت برآوردن نیازهای امروز جامعه بر اساس دستورات دین رشد می یابد و از این رهگذر است که تنوع سلایق نیز بیشتر می شود. وجود گروه های مختلف سیاسی نشان دهنده وجود سلایق گوناگون در جامعه است.علیرغم تمام اختلاف سلایق و روش ها، حفظ اصل نظام و آرمان های انقلاب بر همه گروهها و احزاب و افراد واجب است و هیچ بهانه ای نباید ما را نسبت به حفظ این اصل اساسی بی توجه و سست کند.
از این رو ضروری است احزاب و گروه ها در میادین رقابت همچون انتخابات مجلس هشتم با دقت در این مهم از متشنج ساختن جو رقابت های انتخاباتی خودداری کنند. گروه های سیاسی با پرهیز از تنگ نظری و خودبرتر بینی دیگر سلایق را نیز محترم شمرده و از وارد آوردن تهمت و تخریب شخصیت اعضای دیگر احزاب و جناح های رقیب خودداری کنند چراکه آنها در اصول و اهداف اشتراک عمیقی دارند و اختلاف در فرعیات نباید گروه های همدل را از هم جدا سازد.
با مرور خاطرات مبارزات انقلابی مردم ایران و گرامیداشت پیروزی انقلاب اسلامی باید اهداف این انقلاب توسط تمام گروه های سیاسی بازخوانی شود. فلسفه استقرار نظام جمهوری اسلامی با توجه به تاکیدات مکرر امام راحل(ره) احیای ارزش های اسلامی و خدمت به آحاد ملت ایران بود و امروز نیز این هدف باید سرلوحه تمام رقابت های سیاسی قرار گیرد. بنا به فرمایشات مقام معظم رهبری صحنه انتخابات باید صحنه رقابت احزاب سیاسی جهت کسب سهم بیشتری در ارائه خدمات خالصانه به مردم باشد و تمام فعالان این عرصه لازم است برنامه های خود را جهت نیل به این هدف ارائه کرده و به جای تخریب رقیب، توانایی های معقول خود را عرضه نمایند. به یاد داشته باشیم که انقلاب اسلامی خواهان گسترش عدالت و آزادی بر مبنای ارزش ها و تعالیم اسلامی بود و هدف از استقرار نظام جمهوری اسلامی تحقق همین معناست. امروز نیز توسعه کشور در نگاه گروه های سیاسی باید توسعه ای همه جانبه باشد. رویکرد تک بعدی به آرمان های انقلاب اسلامی به معنای تحقق یکی به بهای زیرپا نهادن دیگر آرمان ها خواهد بود.
یک جانبه گرایی در مواضع احزاب سیاسی باعث دور ماندن ایشان از اهداف انقلاب اسلامی می شود. امروز نیاز کشور توسعه همه جانبه است و احزاب و گروه های مختلف سیاسی نیز باید با کنار گذاشتن تعصبات حزبی در جهت تحقق توسعه همه جانبه و پایدار با تکیه بر تخصص و برنامه ریزی های راهبردی تلاش کنند.
اصولگرایی اصلاح طلبانه خود و دیگر سلایق سیاسی کشور را موظف می داند در بیست و نهمین بهار پیروزی انقلاب اسلامی ایران، در جهت تحقق آرمان های مقدس انقلاب اسلامی بکوشد و در این مسیر گزینشی عمل نکند. به عقیده ما ماندگاری این ارزش ها در پویایی و تداوم آنهاست و این وظیفه ای است که بر دوش آحاد مردم ایران خصوصا مسوولین می باشد.
مسوولین و مدیران نظام جمهوری اسلامی باید به این معنا توجه داشته باشند که امروز تداوم ارزشهای اسلامی وابسته به افزایش کارآمدی نظام جمهوری اسلامی است و تحقق این معنا، همانگونه که ذکر شد، در ارائه خدمت خالصانه به مردم و تعهد مسوولان به این معناست. وظیفه تمام مسئولین، مدیران و فعالان سیاسی کشور در گرامیداشت پیروزی انقلاب اسلامی تلاش گسترده جهت نشان دادن کارآیی دین در اداره جامعه است و چنانچه این امر تحقق یابد به معنای واقعی آرمان های انقلاب اسلامی پاس داشته شده و تداوم خواهد یافت.