حذف شدگان 13 آبان

حذف شدگان 13 آبان

بسياري از نويسندگان معتقدند شكست جيمي كارتر در انتخابات رياست جمهوري آبان سال 1359 نتيجه تبعات حادثه گروگانگيري و تسخير سفارت آمريكا در تهران و ناتواني كارتر در آزاد‌سازي گروگانها تا زمان انتخابات بود. حتي كارتر خود در كتاب خاطرات خود به تأثير منفي گروگانگيري بر نتايج انتخابات اعتراف كرده است. با اين حال وي اولين مقامي نيست كه قرباني «13 آبان» شده و حذف گرديده است. پيش از وي مهندس مهدي بازرگان نخست‌وزير دولت موقت جمهوري اسلامي ايران نيز در روز 14 آبان 1358، در اعتراض به اقدام دانشجويان مسلمان پيرو خط امام در تسخير لانه جاسوسي، از مقام نخست وزيري استعفا داد و زمام امور كشور را به شوراي انقلاب سپرد. يك سال پيش از اين استعفا نيز درست در 14 آبان 1357 مهندس جعفر شريف امامي از نخست‌وزيران رژيم شاه تحت تأثير عواقب ناشي از اقدام نظاميان رژيم در حمله مسلحانه به دانشگاه تهران و كشتار دانش‌آموزان و دانشجوياني كه در 13 آبان آن سال سرگرم تظاهرات ضد دولتي بودند، توسط شاه بر كنار شد تا زمينه براي روي كار آمدن كابينه ارتشبد غلامرضا ازهاري فراهم گردد . به قدرت رسيدن ازهاي نتيجه مشور‌تهاي فشرده شاه با ويليام سوليوان و آنتوني پارسونز سفيران آمريكا و انگليس در تهران بود. بعضي مورخان، حادثه ترور حسنعلي منصور در روز اول بهمن سال 1343 را نيز نتيجه اقدام وي در بازداشت و تبعيد امام خميني در 13 آبان آن سال مي‌دانند. وي در اين روز توسط شهيد بخارائي عضو هيأت مؤتلفه اسلامي در مقابل درب مجلس شوراي ملي ترور شد و چند روز بعد درگذشت. اين حادثه سه ماه پس از تبعيد امام خميني به تركيه در 13 آبان 1343 صورت گرفت. پس از اين حادثه امير عباس هويدا به حكم شاه مأمور تشكيل كابينه شد . در واقع هر يك از حوادث مربوط به 13 آبان در سالهاي 1343، 1357 و 1358، قربانيان خاص خود را داشته است.