آیت الله میرزا محمد تقی شیرازی (میرزای دوم)

میرزا محمد تقی شیرازی فرزند عارف کامل، حاج میرزا محب علی بن میرزامحمد علی گلشن شیرازی، از فحول علمای امامیه در قرن چهاردهم می باشد. او عالمی بوده است عامل، فاضل، کامل، متقی و از شاگردان نام آور فاضل اردکانی، و حاج میرزا محمد حسن شیرازی که بعد از وفات استاد معظم خود،میرزای شیرازی اول، در سامرا متصدی اداره حوزه علمیه سامرا و تدریس آن شد،و شاگردانی که در مکتب تدریسی او تربیت یافته اند، به اصحاب سامرا معروف می باشند که از آن میان مرحوم آیه اللّه العظمی حاج شیخ عبدالکریم حائری یزدی،مؤسس حوزه علمیه قم می باشد.
میرزای شیرازی دارای تالیفات و آثار قلمی متعددی است که از آن میان:
۱  شرح مکاسب شیخ مرتضی انصاری، که در تهران چاپ شده است.
۲  شرح منظومه رضائیه، تالیف سید صدر الدین عاملی.
۳  القصائد الفاخره، فی مدح العتره الطاهره.
۴  رساله عملیه که بعدها مورد تحشیه برخی از فقها واقع شده است.
نجف که در جنگ جهانی اول تحت اشغال نیروهای بیگانه درآمده بود، در راه دفاع از هستی و موجودیت خود محل مشورت ورایزنی زعمای اندیشمند و پیشگامان مسلح عشایر و نیز محل تشکیل انجمنهای سیاسی و اجتماعی گردیده بود، و در همین مسیر بود که رهبری انقلاب ۱۹۲۰ میلادی (۱۳۳۷ ه ق) نیز به پرچمداری و پیشوایی مجاهد بزرگ آگاه، و مرجع مذهبی رزمنده، مرحوم میرزا محمد تقی شیرازی یا میرزای دوم، مسیر شایسته خود را پیمود.
میرزای دوم با کمال صلابت و ایمان و در اوج شجاعت دینی و آگاهی وهوشیاری اسلامی، خاصه به هنگام رو در رویی با حوادث ضد اسلامی و دسیسه های ضد قرآنی، نیروهای استعمار بریتانیا و عوامل دست نشانده محلی آن، موضع راستین خود را انتخاب و اتخاذ کرد در آن هنگام هنگامه ها، میرزای دوم با تلاش پرثمر وپیکار جدی، به مقابله و دفاع پرداخت و هنگامی که به مراحل باریک رسید، امر به دفاع از حریم اسلام داد و با صادر کردن فتوای انقلابی و پر اهمیت خود عراق را تکان داد.
او بر آن بود که هیچ کس، هیچ مقام، هیچ نیرویی و هیچ کدام از قدرتهای بزرگ خارجی آن روز، حق ندارند منابع مسلمانان را به یغما برند، منافع آنها را پایمال کنند واقتصاد مسلمانان را تباه سازند از این رو چون به وضوح می دید که کشور پرقدرت انگلیس و استعمارگر درجه اول آن روز جهان، بر خلاف ایده و عقیده او رفتارمی کند، و از استثمار ملتهای مسلمان دریغ ندارد، پرچم مبارزه علیه این کشورپرقدرت روز و استعمار سیاه آن برافراشت و در راه پیکار و جهاد به خاطر دفاع ازحقوق و حدود و موازین اسلامی جان بر کف گرفت.
میرزای دوم، در این راه به لفظ فداکاری معنای خاص بخشید او همه امکانات و نیروهایش را در راه مبارزه گذاشت، و حتی فرزندان خود را در این راه فداکرد.
در همان روزهای آغاز مبارزات بزرگش، فرزندش میرزا محمد رضا، درحوادث عراق دستگیر و بازداشت شد و اسیر عوامل مزدور بیگانه گردید استعمار انگلیس همان زمان ملت عراق را مجبور کرده بود تا نماینده دولت بریتانیا، سرپرسی کاکس را به عنوان رئیس حکومت عراق بپذیرند و همه جا و در همه موارد ازاوامر و فرمانهای او اطاعت کنند.
با صدور چنین دستوری برای تحت فشار قرار دادن ملت مسلمان عراق،میرزای دوم به وضوح و روشنی دریافت که نیروهای استعماری بریتانیای کبیر می رود تا تسلط بیگانگان به کشورهای اسلامی را ابعاد تازه ای بدهد، از این رو دراوج بحرانی که با گسترش دامنه تسلط غرب به شرق مسلمان درگرفته بود، فتوایی صادر کرد که لرزه بر ارکان حکومت استعماری انگلیس درافکند در این فتوی به صراحت گفته شده بود که انتخاب غیر مسلمان به حکومت مسلمانان جایز نیست.
متن فتوی معظم له: ان المسلم لا یجوز له ان یختار غیر المسلم حاکما
این فتوی و هم زمان با آن مقاومت و مبارزه منفی اش، اثر عمیقی بر دلهای دردمند مسلمانان استعمار شده و تحت استعمار قرار گرفته، به جای نهاد و آنان را درابعادی وسیع به مسئولیت سیاسی و اجتماعی خود آگاه ساخت این فتوی بالاتر ازهمه، به ملل اسلامی هشدار داد که سرنوشت زندگی سیاسی و اجتماعی و فردی آنان،باید به وسیله خود مسلمانان تعیین و مشخص گردد و هیچ نیروی بیگانه و اجنبی، باهر اندازه قدرت و سلطه گری نباید و حق ندارد در این مسائل دخالت کند.
میرزای دوم در راه مبارزه گسترده خود علیه پرقدرت ترین نیروی استعماری آن زمان، تنها به صدور فتوی اکتفا نکرد، بلکه هم زمان با اجرای فتوی یک محفل سری هم تشکیل داد که اعضای آن را تنی چند از علما مبرز و روحانیون مجاهد ومبارز به نامهای: شیخ مهدی خالصی، سید هبه الدین شهرستانی و سید ابوالقاسم کاشانی و تشکیل می دادند.
نامه تکان دهنده و فتوای تاریخی ایشان با این عبارات آغاز می شود:
مطالبه الحقوق واجبه علی العراقیین و یجب علیهم فی ضمن مطالباتهم رعایه السلم و الامن و یجوز لهم التوسل بالقوه الدفاعیه اذا امتنع الانگلیز عن قبول مطالباتهم.
(بر مردم عراق استیفای حقوق خود واجب است، در خلال اقدامات خود،صلح و امنیت را در نظر داشته باشند، اما در صورتی که دولت انگلیس از پذیرفتن پیشنهادهای آنان سرباز زند، مردم می توانند از سلاح استفاده کنند و با دشمن خود بجنگند).
همین فتوی و به دنبال آن برانگیختن یکپارچه ملت مسلمان عراق، پایه های نهضت بزرگ را بنیان نهاد و هسته مرکزی انقلاب عراق را تشکیل داد.
او پس از عمری تلاش و کوشش در راه تعلیم و تربیت در حوزه علمیه سامرا و نجف، بالاخره در دهه اول ذی حجه سال ۱۳۳۸ هجری قمری، در ۶۸ سالگی، درشهر نجف درگذشت، و حوزه علمیه آن شهر، به مناسبت مرگ او تعطیل عمومی شد و با کمال تجلیل جنازه او به کربلای معلا نقل گردید و مرحوم آیه اللّه شریعت اصفهانی بر جنازه اش نماز گزارد و در یکی از حجرات صحن مقدس حسینی (ع) دفن شد.