لیستهای انتخاباتی تهران در مجلس دوم / از قهر لیبرالها تا ظهور دفتر تحکیم و پیروزی حزب جمهوری اسلامی
بارزترین تفاوت در برگزاری انتخابات مجلس دوم با انتخابات مجلس اول، «نقش شورای نگهبان» بود.
نسرین وزیری: با وجود شورای نگهبان، صلاحیت ثبتنام کنندگان باید پس از تایید هیاتهای اجرایی، به تایید هیاتهای نظارتی این شورا نیز میرسید. از سویی شرایط سیاسی کشور به گونه ای بود که برخی از گروههای فعال در انتخابات مجلس اول، در این دور از رقابتها حضور نداشتند.
فعالیت حزب توده رسما غیرقانونی شده بود اما گروههای دیگری همچون جنبش مسلمانان مبارز، نهضت آزادی و جبهه ملی اگرچه غیرقانونی نبود ولی نامزدهایشان با رای عدم احراز صلاحیت شورای نگهبان روبرو شدند. این درحالی بود که نامزدهای اختصاصی آنها در مجلس اول، کمترین میزان حضور در کرسیهای پایتخت –حدود 10 درصد- را داشتند. در این انتخابات، ملی گراها انتخابات را تحریم کردند.
اگرچه عملا جامعه روحانیت مبارز و حزب جمهوری اسلامی فعالترین گروهها در عرصه رقابتهای انتخاباتی فروردین 63 بودند اما دفتر تحکیم وحدت، سازمان مجاهدین و انجمن اسلامی معلمان نیز وارد عرصه شده و کوشیدند تا فضایی رقابتی را بیافرینند. البته با حذف گروههای لیبرال و منافقین میتوان گفت که تمامی گروههای حاضر در عرصه رقابت ، از عناصر انقلاب بودند.
بیشترین اشتراک میان دو لیست حزب جمهوری اسلامی با جامعه روحانیت مبارز بود. تشابهی که هم گویای وحدت نظر بود و هم برآمده از اعضای مشترکی چون آیت الله سیدعلی خامنهای که هم دبیرکل حزب جمهوری اسلامی بود و هم عضو جامعه روحانیت مبارز. البته حزب جمهوری اسلامی آنچنان که دبیرکلش اعلام کرده بود «افراد صالح را فارغ از اینکه عضو حزب باشند یا نباشند» کاندیدا کرده بود.(روزنامه جمهوری اسلامی 23/9/1362)
ابراهیم شیبانی، اسدالله بادامچیان، اصغرنیا، موسی زرگر، محمدفرزاد رهبری، هادی غفاری و مریم بهروزی، 7 نامزد مورد حمایت حزب جمهوری اسلامی بودند که در لیست جامعه روحانیت مبارز جای نداشتند.
محمد اصغری، علی غیوری، فضل الله محلاتی، محسن ربانی، سید حسین موسویانی هم نامزدهای اختصاصی جامعه روحانیت بودند که از سوی حزب جمهوری اسلامی مورد حمایت قرار نگرفتند. نکته جالب در میان نامزدهای این دو تشکل این بود که هر دوی آنها از فخر الدین حجازی در مجلس اول اعلام حمایت کرده بودند و او رای اول تهران را به خود اختصاص داد اما هیچ یک از این دو حزب، از نامزدی وی در انتخابات مجلس دوم حمایت نکردند.
همپوشانی لیستهای مجاهدین انقلاب با حزب جمهوری اسلامی از یکسو و اصناف و بازار با جامعه روحانیت مبارز از سوی دیگر، گویای نزدیکیهای دو گرایش سیاسی مجزا در این تشکلها بود که بعدها زمینهساز تشکیل دو جناح چپ و راست در انتخابات مجلس سوم شد. در این میان مستقلترین لیست را دفتر تحکیم وحدت ارائه داد که علی رغم مشترکات حدود 70 درصدیاش با دیگر لیستها، چهرههای جوان دخیل در تسخیر لانه جاسوسی همچون میردامادی، اصغرزاده، دوزدوزانی و معین را وارد رقابت کرد.
به جز دوزدوزانی که مورد حمایت انجمن اسلامی معلمان بود، هیچ یک از نامزدهای اختصاصی دفتر تحکیم وحدت رای لازم را کسب نکردند. البته در مرحله دوم انتخابات تهران، عدهای از روحانیون، وزرا و نمایندگان مجلس از لیست دفتر تحکیم وحدت حمایت کردند.طبق اطلاعیهای که روزنامه کیهان در 25 اردیبهشت سال 63 منتشر کرده است، این افراد عبارتند از «محمد موسویخوئینیها، صادق خلخالی، مهدی کروبی، اسدالله بیات، حسین هاشمیان، محمود دعایی، حمیدزاده، مجید انصاری، محمدعلی صدوقی، محسن نوربخش، محمدعلی نجفی، حسن شاهچراغی، محمدتقی بانکی، عطاءالله مهاجرانی، صباح زنگنه، بهزاد نبوی، حسین نمازی، فخرالدین حجازی و عباس علی زالی.
گفتنی است در فاصله دو هفتهای تا برگزاری انتخابات مجلس دوم، خانه کارگر که تنها چهار نامزد برای تهران داشت، نهایتا با دفتر تحکیم وحدت ائتلاف کرد و این دو گروه لیست مشترکی را ارائه دادند. البته از میان چهار نامزد خانه کارگر، حسین کمالی رکورد حضور در اکثر لیست های انتخاباتی را شکست.
نهایتا بر اساس تحلیل مرکز اسناد انقلاب اسلامی، در تهران، 12 کرسی به چهره های نزدیک به جناح چپ و 18 کرسی به چهرههای نزدیک به جریان راست رسید. پیروزترین لیست در این انتخابات، لیست حزب جمهوری اسلامی بود.
اسامی
گروهها
نامزدهای مورد حمایت
حزب جمهوری اسلامی اکبر هاشمیرفسنجانی، مهدی ربانیاملشی، محمدعلی موحدیکرمانی، محمد یزدی، مهدی شاه آبادی، قربانعلی دری نجف آبادی، محی الدین انواری، مهدی کروبی، حسن روحانی، محسن شبستری، محمود دعایی، جلال الدین فارسی، عباس شیبانی،اسدالله بادامچیان، سعید امانی، سیدرضا زواره ای، محمدحسن اصغرنیا، موسی زرگر، حسین کمالی، محمدفرزاد رهبری، کمالدین نیکروش، محسن لبانی، حبیب الله عسگراولادی، ابراهیم اسرافیلیان، عاتقه رجایی، محمدعلی هادی، محمدهاشم رهبری، مریم بهروزی، هادی غفاری، مرضیه دباغ
جامعه روحانیت مبارز اکبر هاشمیرفسنجانی، مهدی ربانیاملشی، محمدعلی موحدی کرمانی، عباس شیبانی، مهدی شاهآبادی، محمد یزدی، قربانعلی دری نجفآبادی، سیدمحمد اصغری، محیالدین انواری، محمد یزدی، مهدی کروبی، حبیبالله عسگراولادی، سیدرضا زوراهای، جلالالدین فارسی، حسن روحانی، ابراهیم اسرافیلیان، حسین کمالی، هاشم رهبری، علی غیوری، محمدعلی هادی، فضلالله محلاتی، محسن لبانی، کمالالدین نیکروش، سعید امانی، سید حسین موسویانی، مرضیه دباغ، عاتقه رجایی، محسن مجتهدشبستری، سید محمود دعایی.
سازمان مجاهدین
انقلاب
اکبر هاشمیرفسنجانی، ربانی املشی،محمد یزدی، موحدی کرمانی، محیالدین انواری، مهدی شاهآبادی، قربانعلی درینجف آبادی،فضل الله محلاتی،محسن مجتهد شبستری، حبیبالله عسگراولادی، احمد توکلی، جلالالدین فارسی، ابراهییم اسرافیلیان، سعید امانی، اسدالله بادامچیان، محمدحسن اصغرنیا، سیدرضا زوارهای، محسن لبانی، کمالالدین نیکروش، اصغر رخ صفت، حسین موسویانی، محمدرضا هاشمی.
فدائیان اسلام اکبر هاشمی رفسنجانی، مهدی کروبی، محسن مجتهد شبستری، محی الدین انواری، محمود دعایی، مهدی شاهآبادی، علی غیوری، ابوالقاسم رفیعی، محمد یزدی، هادی غفاری، موحدی کرمانی، عباس شیبانی، جلالالدین فارسی، محسن لبانی، فضلالله محلاتی، سعید امانی، حبیبالله عسگراولادی، حسین کمالی، گوهرالشریعه دستغیب، مریم بهروزی
انجمن اسلامی معلمان اکبر هاشمیرفسنجانی، محمد مهدی ربانی املشی، محمد اصغری، سعید امانی، فخرالدین حجازی، مرضیه دباغ، قربانعلی دری نجف آبادی، گوهر الشریعه دستغیب، محمود دعایی، عباس دوزدوزانی، باقر ذهیبیون،عاتقه رجایی، محمدحسین رفیعی،مهدی شاه آبادی، عباس شیبانی، منصوره طبیبزاده، جعفر علاقمندان، هادی غفاری، مرتضی کتیرایی، مهدی کروبی، حسین کمالی، محمدشهاب گنابادی، محسن مجتهدشبستری،حسین مظفرینژاد، مصطفی معین، محمدعلی موحدی کرمانی، حسین موسویانی، محسن میردامادی، محمدعلی هادی، ابراهیم اصغرزاده.
دفتر تحکیم وحدت اکبر هاشمی رفسنجانی، مهدی کروبی، محمد ربانی املشی، محمود دعایی، هادی غفاری، مهدی شاه آبادی، قربانعلی دری نجفآبادی، قربانعلی، محمد موحدی کرمانی، نجفقلی حبیبی، مصطفی معین، حسین موسویانی، محسن میردامادی، ابراهیم اصغرزاده، حسین مظفرینژاد، محمدحسین رفیعی، محمدجعفر نجفی، مرتضی کتیرایی، مرضیه دباغ، عاتقه رجایی، گوهرالشریعه دستغیب، ربابه رفیعی(فیاض بخش)، فخرالدین حجازی، محمدعلی هادی، حسن نبوی منش، حسین کمالی، محمدعلی عرب، محمد پنبهکار، عباس دوزدوزانی، محمد اصغری، محمد میرمحمدصادقی.
خانه کارگر حسین کمالی، علیمحمد عرب، حسین کریمی، غلامحسین رحیمی
انجمن اسلامی فارغ التحصیلان دانشگاه علم و صنعت اکبر هاشمیرفسنجانی، مهدی کروبی، محمدباقر محیالدین انواری، مهدی ربانیاملشی، محمدعلی موحدی کرمانی، قربانعلی دری نجف آبادی، محمد یزدی، مهدی شاهآبادی، حسن روحانی، محمود دعایی، محسن مجتهدشبستری، سیدرضا زواره ای، جلالالدین فارسی، اسدالله بادامچیان، حبیبالله عسگراولادی، عباس شیبانی، ابراهیم اسرافیلیان، کمالالدین نیکروش، محمدعلی هادی، هاشم رهبری، محمدحسن اصغرنیا، احمد روشنفکرراد، حسین موسویانی، سعید امانی،محسن لبانی، احمد توکلی، فخرالدین حجازی، حسین کمالی، گوهرالشریعه دستغیب، مرضیه دباغ.
بازار و اصناف اکبر هاشمیرفسنجانی، مهدی ربانی املشی، محمد یزدی، محمد موحدی کرمانی، قربانعلی دری نجف آبادی، مهدی شاهآبادی، محیالدین انواری، مهدی کروبی، فضلالله محلاتی، سعید امانی، ابراهیم اسرافیلیان، احمد توکلی، مصطفی حائری زاده، ابوالفضل حاجحیدری، تقی خاموشی، اصغر روحصفت، موسی زرگر، سیدرضا زوارهای ، عباس شیبانی، حبیبالله شایق، حبیبالله عسگراولادی، جلالالدین فارسی، محمد کریمینوری، محسن لبانی، گوهرالشریعه دستغیب، مریم بهروزی، مرضیه دباغ
انتخابات مجلس دوم در حوزه تهران در سه مرحله برگزار شد. نخست در 26 فروردین سال 63 ، دوم در 27 اردیبهشت ماه همان سال و سوم در انتخاباتی میان دورهای که تنها نماینده راه یافته در آن به مجلس، علیاکبر ناطق نوری بود که به تازگی ردای وزارت کشوری را از تن به در کرده بود. به همین دلیل نام او در هیچ یک از لیستهای انتخاباتی اولیه تهران وجود ندارد. اما او برای حضور در انتخابات میان دورهای تهران ،هم حمایت حزب جمهوری اسلامی را داشت و هم حمایت جامعه روحانیت مبارز را.
13 نفر در دور اول و 15 نفر دیگر هم در دور دوم از پایتخت به مجلس دوم راه یافته بودند. از میان راه یافتگان به مجلس در مرحله اول، موحدی کرمانی و هاشمی رفسنجانی بیشترین حضور را در لیستهای انتخاباتی داشتند و به جز لیست چهارنفره خانه کارگر، در تمامی لیست ها بودند. البته هاشمی رفسنجانی در تمامی لیستها نیز سر لیست تهران بود.
اغلب دیگر نامزدهای تهران چه آنها که در مرحله اول، وارد مجلس دوم شدند و چه آنها که در مرحله دوم کسب رای کردند، در بیش از سه لیست انتخاباتی حضور داشتند که نشان از هم پوشانی گسترده لیستها در این دوره دارد. تنها عباس دوزدوزانی، محمدهاشم رهبری، سید محمد اصغری، موسی زرگر فقط در دو لیست حضور داشتند و مریم بهروزی، فخرالدین حجازی و حسن روحانی نیز فقط در سه لیست بودند.
آنچه در پی میآید، جدول حمایت هر یک از تشکلهای فوق از نمایندگان تهران در مجلس دوم است:
نمایندگان تهران در مجلس دوم حضور در لیستهای انتخاباتی
حزب جمهوری اسلامی جامعه روحانیت مبارز
سازمان مجاهدین فدائیان اسلام
انجمن اسلامی معلمان
دفتر تحکیم وحدت
خانه کارگر فارغ التحصیلان دانشگاه علم و صنعت بازار و اصناف
اکبر هاشمی رفسنجانی * * * * * * * *
محمدعلی موحدی کرمانی * * * * * * *
محمد
مهدی ربانی املشی * * * * * * *
عباس شیبانی * * * * *
عاتقه صدیقی * * * *
مهدی کروبی * * * * * * * *
جلالالدین فارسی * * * * * *
فخرالدین حجازی * * *
هادی غفاری * * * *
محمود دعایی * * * * * *
محسن مجتهد شبستری * * * * *
ابراهیم اسرافیلیان * * * * *
اسدالله بادامچیان * * *
محمدعلی هادی * * * * *
حسین کمالی * * * * * * *
محمد یزدی * * * * * *
حسن روحانی * * *
مرضیه دباغ * * * * * *
موسی زرگر * *
محمدباقر محیالدین انواری * * * * * *
سیدرضا زوارهای * * * * *
سیدمحمد اصغری * *
مریم بهروزی * * *
محمد
هاشم رهبری * * *
سیدحسین موسویانی * * * * *
سعید امانی * * * * * * *
عباس دوزدوزانی * *
کمالالدین نیک روش * * * *
علیاکبر ناطق‌نوری
توضیح جدول: تفکیک رنگ در اسامی نمایندگان نشان دهنده ورود آنها در مراحل اول و دوم و میاندورهای به مجلس دوم است. منبع استخراج این اسامی کتاب معرفی نمایندگان مجلس، چاپ روابط عمومی خانه ملت است.
/1729