در درون نهانگاه مدارک محرمانه سیا

اگر چه سیا در توجیه لینک نکردن این مدارک به اینترنت برای خود توجیهاتی دارد، اما آن طور که نویسنده این مقاله می گوید، مدارکی که بخش عمده آنها اطلاعات کم ارزش اداری است، آنچنان اهمیتی ندارند که نگران سوء استفاده از آنها بود، مگر آن که در همین مدارک از طبقه بندی خارج شده نیز اطلاعاتی وجود داشته باشد که اطلاع همگان از آنها به مصلحت سازمان سیا نباشد.

در اتاقی ساکت و روشن از نور فلورسنت در مجموعه جنبی «آرشیو ملی» در حومه کالج پارک مریلند، واقع در ده مایلی واشنگتن، چهار ترمینال رایانه ای وجود دارد که هر کدام امکان دسترسی فوری به بیش از ده میلیون صفحه از مدارک سیا را که از سال 1995 به این طرف از طبقه بندی خارج شده اند، فراهم می آورند. فقط یک مشکل وجود دارد: اینها تنها رایانه های در دسترس عموم در جهان هستند که می توانند این خدمت را ارائه دهند. در روزگاری که گوگل محتوای کل کتابخانه ها را اسکن می کند و آنها را در وب قرار می دهد، این آژانس از لینک کردن این مجموعه بزرگ از مدارک  که از طریق «ابزار جست و جوی سوابق سیا» قابل دسترسی است ـ به اینترنت، خودداری می کند. این امر باعث شده تا کتابخانه از طبقه بندی خارج شده سیا از دسترس عمده آمریکاییان دور بماند. با این حساب، آیا سیا در حال پنهان نگه داشتن چیزی است که قبلاً آشکار کرده است؟
سخنگوی سیا پل جیمینیانی می گوید: «ما مراقب محافظت از اطلاعاتی که به شکل مناسب طبقه بندی شده اند هستیم. هر کسی ضرورت این کار را تأیید می کند.» اما در مورد اطلاعاتی که از طبقه بندی خارج شده اند، چه؟ یک کتابدار آرشیو ملی که بر ابزار جست و جوی سوابق سیا نظارت دارد، می گوید: «یکی از نگرانی های سیا این است که وجود یک پایگاه اطلاعاتی دیجیتال می تواند توانایی این آژانس برای محفوظ نگه داشتن اطلاعات از دست هکرها و سایر کسانی که ممکن است به تغییر دادن محتوای آنها تمایل داشته باشند را تضعیف کند. حال کسی اهمیتی نمی دهد که یک نفر می تواند مدارک را از ابزار جست و جوی سوابق سیا پرینت بگیرد و با یک لاک غلط گیر و یک اسکنر، اینترنت را پر کند از مدارک جعلی. این پایگاه اطلاعاتی که در آرشیو ملی واقع شده است، هیچ محدودیتی برای کسانی قائل نمی شود که تصمیم به مطالعه دقیق پرونده ها گرفته اند. در واقع کتابدار تصدیق می کند که پژوهشگران خارجی، کاربران همیشگی ابزار جست و جوی سوابق سیا هستند. با این حال آژانس بر این باور است که محدود کردن دسترسی به این ابزار، مانع از شیطنت و صدمه زدن به این مدارک می شود.»
در کنار این ترمینال های رایانه ای، تابلویی دیده می شود که هشدار می دهد، «سیا اطلاعات مربوط به بازدید شما از این پایگاه اطلاعاتی را به طور خودکار گردآوری و نگهداری می کند»، (پیامی که توسط دو دوربین ویدئویی پوشیده شده در شیشه رنگی به مقصد می رسد). همچنین این هشدار دیده می شود که « تلاش غیرمجاز برای دخل و تصرف در اطلاعات ذخیره شده در این سیستم، زیر پا گذاشتن یا دور زدن موازین امنیتی یا استفاده از این سیستم در جهت مقاصدی جز اهداف مورد نظر، ممنوع است و می تواند به پیگرد کیفری منتج شود.»
مقامات سیا همچنین اعتقاد دارند که حتی اگر مدارک سانسور شده نیز به طور آنلاین در دسترس قرار گیرند، به طور بالقوه می توانند منابع و شیوه های این آژانس را به مخاطره بیندازند. این هراس وجود دارد که جاسوسان خارجی با به کار گرفتن به اصطلاح «اصل موزائیکی»، تکه های اطلاعات متنوع از منابع از طبقه بندی خارج شده را برای جعل مدارکی در باره عملیات های اطلاعاتی جاری در کنار هم قرار دهند. اما طبق نظر استیون افترگود، مدیر «پروژه امور محرمانه دولت» که توسط «فدراسیون علوم آمریکا» اجرا می شود، چنین نگرانی هایی اغراق آمیز به نظر می رسند. او می گوید: «سیا تمایل دارد مدارک را به شدت سانسور کند، به طوری که من اصلاً باور نمی کنم، دیگر چیز زیادی از آن برای تحلیل گران اطلاعاتی حرفه ای که روی آن کار می کنند، باقی بماند. به نظر من، این واکنشی بی اساس و بازتابی است که نمی توان آن را جدی گرفت.»
دولت کلینتون از این نوع نگرانی ها در باره بهره برداری دشمنان خارجی از مدارکی که چندین دهه از عمر آنها می گذرد و به شدت سانسور شده اند، نداشت. در آوریل سال 1995، این دولت یک فرمان اجرایی را صادر کرد که الزام می کرد، کلیه مدارک محرمانه با عمر بیست و پنج سال یا بیشتر که برخوردار از«ارزش تاریخی» قلمداد می شوند، باید برای عامه مردم منتشر شوند، مگر آنکه آژانس های فدرال استثناهایی را برای پرونده هایی مشخص که همچنان واجد حساسیت هستند، قائل شوند. این فرمان خواستار ایجاد یک «پایگاه از اطلاعاتی طبقه بندی شده در سطح دولت» می شد و اشعار می داشت که محتوای این پایگاه باید در دسترس عامه مردم قرار گیرد. در مارس سال 2003، دولت بوش که اشتغال ذهنی عمده آن مسائل امنیتی بود، این فرمان را مورد تجدید نظر قرار داد و هر گونه اشاره به یک پایگاه اطلاعاتی قابل دسترسی برای عامه مردم به مدارک طبقه بندی شده را از آن حذف کرد. در حالی که دولت فدرال نزدیک به یک میلیون صفحه یادداشت، خاطرات روزانه اداری، پیش نویس و برآوردهای اطلاعاتی محرمانه چندین آژانس و وزارتخانه را منتشر ساخته، هیچ پایگاه اطلاعاتی عامی وجود ندارد که تمام این مدارک را یکجا در اختیار شهروندان علاقه مند قرار دهد.
با وجود دسترسی محدود مردم به آن، پایگاه اطلاعاتی ابزار جست و جوی سوابق سیا، یکی از جامع ترین منابعی است که در حال حاضر در دسترس است. این نکته ای است که سخنگوی سیا نیز سریعاً به آن اشاره می کند. او می گوید، اکثر آژانس های فدرال صرفاً پرونده های کاغذی را در آرشیو ملی قرار می دهند، اما پایگاه اطلاعاتی سیا، پرونده های از طبقه بندی خارج شده خود را به شکل «منبعی سازمان دهی می کند که مورد پسند هر پژوهشگری است». از سال 2000 تاکنون، حدود هشتصد و پنجاه هزار صفحه از رایانه های ابزار جست و جوی سوابق سیا پرینت گرفته شده است. فرض بر این بوده که مدارک واجد ارزش بیشتری بوده اند، اما اکثر اطلاعات موجود در این پایگاه، اطلاعاتی بی ارزش است. دیوید بارت و ریموندن واسکو در بازنگری خود از این پایگاه اطلاعاتی برای جورنال «اطلاعات و امنیت ملی» می نویسند: «چند صد هزار صفحه از مدارکی که در ابزار جست و جوی سوابق سیا در دسترس قرار گرفته اند، به هیچ وجه چیز جالب توجهی در خود ندارند. این مدارک شامل یادداشت های اداری شخصی، بریده های روزنامه بی شمار، رونوشت مقالات جورنال های دانشگاهی و غیره هستند.»
وقتی من از کالج «پارک» دیدن کردم، به دنبال منابع نشریه «مادرجونز»، ابزار جست و جوی سوابق سیا را جست و جو کردم و یک مقاله مربوط به سال 1978 مادر جونز را پیدا کردم که در باره رابطه محرمانه و ناپایدار با بچل کورپوریشن که یک پیمانکار نظامی برجسته به شمار می رفت، بود. منشاء طبقه بندی شدن آن «نامعلوم» درج شده بود. در الحاقیه ای به آن، یادداشتی قرار داشت که نام فرستنده و دریافت کننده روی آن درج شده بود و مادر جونز را به عنوان «یک ورق پاره مربوط به رسوایی ها که توسط یک گروه مخالف به طور محلی تهیه می شود» توصیف کرده بود. ظاهراً قوانین فدرال، آژانس ها را از طبقه بندی کردن مدارک غیر دولتی منع کرده اند. افترگود در توجیه این مسأله می گوید، ظاهراً این مقاله «همین جوری در کشوهای فایل یک نفر بوده و او آن را وارد سیستم کرده است». این مقاله، سیا (و شریک بخش خصوصی اش بچل) را آنچنان تکان داد که این موضوع مدتی در صدر مباحث داخلی این آژانس قرار گرفت. یک یادداشت از طبقه بندی خارج شده دیگر مربوط به آگوست سال 1978 برای معاون وقت سیا فرانک کارلوچیو، قبل از ایراد یک سخنرانی در جمعی از مدیران اجرایی شرکتی در سان فرانسیسکو تهیه شده بود، عنوان«مادر جونز نشریه ای جنجال طلب و ضد فرهنگی است» داشت و می گفت،کارلوچی که می رفت تا در دولت ریگان وزیر دفاع شود، باید خود را برای پاسخگویی به سؤالاتی درباره بچل آماده کند. این یادداشت هشدار می داد که مقاله مادر جونز «به احتمال زیاد به مرکز توجه و نگرانی در جامعه تجاری تبدیل می شود.» (در حالی که بر اساس یک کپی از برنامه سفری که از طریق ابزار جست و جوی سوابق سیا می توان به آن دست یافت، او در سان فرانسیسکو در خانه کاسپر واینبرگر که در آن زمان قائم مقام و مشاور ارشد بچل بود، اقامت داشته است؛ نکته ای که جهت گیری مقاله را تأیید می کرد.)
هر چند که سیا از پست کردن آنلاین مجموعه مدارک طبقه بندی شده خود امتناع کرده، این آژانس در ماه جاری یک « کمک یاب» اینترنتی را راه اندازی کرده که به کاربران اینترنت اجازه می دهد، فایل های ابزار جست و جوی سوابق سیا را بر اساس عنوان و تاریخ (نه موضوع) جست و جو کنند. ولی اگر بخواهید خود مدارک را ببینید، باز هم مجبورید به آرشیو ملی مراجعه کنید. طبق اعلام مطبوعاتی که خبر راه اندازی این ابزار اینترنتی جدید را اعلام کرده اند، سیا تصدیق می کند که «این ابزار مانعی را برای بسیاری از پژوهش گران ایجاد می کند» .