فراز و فرود بني صدر
اين روزها يادآور دوراني تاريخي و سرنوشت ساز در تاريخ انقلاب اسلامي است؛ روزهايي كه طي آن اولين رئيس جمهور اين كشور عزل شد و جايگاه فرماندهي كل قوا در نظام جمهوري اسلامي ايران تغيير كرد.
________________________________________
در روزهايي پاياني خردادماه سال 1360 ، ابوالحسن بني صدر اولين رئيس جمهور كشور پس از كمتر از يكسال و نيم از آغاز دوران رياست جمهوري خود، دست خيانتش رو شد و كنار گذاشته شد و مجلس شوراي اسلامي به عدم كفايت وي راي مثبت داد.
پس از استعفاي دولت موقت مهدي بازرگان، بني صدر با حمايت جامعه روحانيت مبارز براي انتخابات رياست جمهوري کانديد و در پنجم بهمن ماه با به دست آوردن يازده ميليون راي در رقابت با حسن حبيبي، احمد مدني، صادق طباطبايي، داريوش فروهر، صادق قطبزاده، کاظم سامي، محمد مکري، حسن غفوريفرد و حسن آيت به عنوان اولين رئيس جمهور تاريخ ايران انتخاب شد.
مجلس شوراي اسلامي که اکثريت آن را اعضاي حزب جمهوري اسلامي تشکيل ميداد، کانديداهاي بني صدر براي احراز پست نخست وزيري را نپذيرفت. اين کشمکش حدود يک ماه ادامه يافت و حتي نخست وزيري مصطفي ميرسليم از اعضاي حزب جمهوري نيز مورد موافقت مجلس قرار نگرفت.
حزب جمهوري، محمدعلي رجايي را معرفي و بر آن پافشاري کرد و بنيصدر سرانجام برخلاف ميل باطني، رجايي را در مرداد به سمت نخست وزيري دولت خود انتخاب کرد و مدت کوتاهي پس از عدم قبول بني صدر در پذيرفتن نامزدهاي منتخب رجايي براي کابينه دولت، روابط اين دو به تيرگي و ناسازگاري گراييد.
بني صدر پس از احراز پست رياست جمهوري، اهدافي چون دوباره سازي مراکز قدرت، از دور خارج کردن تدريجي سپاه پاسداران، دادگاههاي انقلاب و کميتهها و ادغام آنها در ساير سازمانهاي دولتي، کاستن نفوذ روحانيون و همچنين ايجاد طرحي براي بهسازي و توسعه اقتصادي کشور را در دستور کار خود قرار داد بود. در واقع با بروز اين اعمال نفاق خود را بيشتر نمايان مي کرد. اعمالي که شايد عده اي فکر نمي کردند آنها جز برنامه بني صدر باشند و اين فرد تا اين حد نسبت به انقلاب زاويه داشته باشد.
در اواخر ماه خرداد، بني صدر مردم را به قيام فراخواند. مجاهدين خلق نيز در پي تعارض شديد با جمهوري اسلامي از بنيصدر حمايت کرد و در خرداد از هوادارانشان خواستند تا عليه حکومت به خيابان ها بريزند
يک ماه پس از پيروزي در انتخابات، بني صدر با حکم امام خميني (ره) به رياست شوراي انقلاب منصوب شد. همچنين به منظور تثبيت موقعيت بني صدر، امام خميني (ره) سمت فرماندهي کل قوا را نيز به او محول کرد ولي تفاوت سياست هاي بني صدر با ديگر ساختارهاي تصميم گيري جمهوري اسلامي ايران و بخصوص اختلاف وي با برخي فرماندهان ذي نفوذ نظامي نظير شهيد صياد شيرازي موجب شد تا فاصله بني صدر با جمهوري اسلامي بيشتر و بيشتر شود.
آغاز حمله عراق به ايران و عدم پذيرش ديدگاه هاي بني صدر براي اداره جنگ تحت عنوان "زمين در برابر زمان" از سوي بخش هاي ديگر حاكميت، نقطه اوج بروز اختلافات ميان بني صدر با مجلس، كابينه، روحانيون و بويژه شوراي عالي دفاع بود. در واقع سياست هاي بني صدر براي جنگ بازي در زمين جبهه استکبار بود و وي سربازي دلير و نفوذي در اين جنگ رباي انها بود که ضرباتي هم به بدنه جنگ وارد کرد.
در نهم ماه آبان، بنيصدر طي نامه اي رسمي به امام خميني (ره)، وزيران کابينه نخست وزير را بي کفايت خطاب کرد و آنها را تهديدي بزرگ تر از تجاوز عراق به خاک کشور خواند. وي همچنين در اين نامه از ناديده گرفتن هشدارهايش در مورد وخيمتر شدن اوضاع اقتصادي و پافشاريهايش مبني بر نياز به سازماندهي مجدد نيروهاي مسلح، گله کرد. اين نامه و همچنين برخي ديدگاه هاي وي در مساله تسخير سفارت آمريکا در تهران، خشم مجلس وقت - که اکثريت آن از اعضاي حزب جمهوري اسلامي تشکيل مي شد- را برانگيخت.
بني صدر ديگر از حمايت حاكميت و بويژه شخص امام خميني (ره) برخوردار نبود و از آنجا که عملا به تنهايي توان مقابله با مخالفانش را نداشت و پيشتر نيز هيچگاه به ايجاد يک حزب و يا ائتلاف اقدام نکرده بود، با سازمان مجاهدين خلق متحد شد
بني صدر در ماه هاي ديگر از حمايت حاكميت و بويژه شخص امام خميني (ره) برخوردار نبود و از آنجا که عملا به تنهايي توان مقابله با مخالفانش را نداشت و پيشتر نيز هيچگاه به ايجاد يک حزب و يا ائتلاف اقدام نکرده بود، با سازمان مجاهدين خلق متحد شد. اين اتحاد و ائتلاف در حالي صورت مي گرفت كه پيشتر، شخص بني صدر بارها از سازمان مجاهدين خلق به شدت انتقاد كرده بود.
در اواخر ماه خرداد، بني صدر مردم را به قيام فراخواند. مجاهدين خلق نيز در پي تعارض شديد با جمهوري اسلامي از بنيصدر حمايت کرد و در خرداد از هوادارانشان خواستند تا عليه حکومت به خيابان ها بريزند.
يک روز پس از آن فراخوان، تظاهرات خشونت آميز و بزرگي در شهرهاي مختلف کشور به راه افتاد. گستره اين تظاهرات در تهران به مراتب بيشتر از شهرهاي ديگر كشور بود و معترضان در خيابان ها به دادن شعار و درگيري با نيروهاي مقابل خود پرداختند و اين درگيري ها به خشونتي كم سابقه و دستگيري هاي گسترده منجر شد.
روز بعد از تظاهرات يعني در تاريخ 31 خرداد 1360، مجلس شوراي اسلامي با اکثريت آرا ، رأي بر عدم کفايت بنيصدر داد تا اولين رئيس جمهور ايران پس از كمتر از يكسال و نيم بركنار شود.
حکم مجلس، يک روز بعد به امضاي امام خميني (ره) رسيد و دستور بازداشت بني صدر به اتهام خيانت و توطئه عليه نظام نيز توسط ايشان صادر شد.
پس از مدتي زندگي در خفا، ابوالحسن بني صدر و مسعود رجوي با هواپيما از ايران گريخته و وارد فرودگاه پاريس شدند و سپس به همراه برخي گروه هاي ديگر، شوراي ملي مقاومت ايران را تشکيل دادند كه البته پس از اقدامات سازمان مجاهدين خلق در حمايت از عراق در جريان جنگ اين کشور با جمهوري اسلامي ايران، بني صدر از شوراي ملي مقاومت خارج شد.