مردم ایران آیتالله را میخواهند
تحلیلگران در كار آیتالله حیران بودند. شاه كه ناچار شد برود، آنها دایه مهربانتر از مادر شدند، هر روز نظریههای مختلفی برای اداره كشور ارائه میكردند. گاه ارتش را به همكاری با بختیار فرا میخواندند و گاه به بختیار قوت قلب میدادند كه تو میتوانی و تو میمانی و... اما درباره آیتالله نمیتوانستند حرفی بزنند.
كارهایش قابل پیشبینی نبود. جنس این آیتالله با همه كودتاگران و براندازان و حتی مردان انقلابی كه تا آن روز دیده بودند، فرق داشت.
حساب و كتاب كارهایش ریشه در پول و زور و مقام نداشت كه اهالی دنیا بتوانند سر از كارهایش دربیاورند. خبرههای تحلیل سیاسی و نظریهپردازی در كار او حیران مانده بودند. شاه كه رفت، چند روزی از توافق امام و بختیار گفتند و هر روز در تلكسهای خبریشان از وفاداری ارتش به شاه فراری و شورای سلطنتی كه بر جای مانده بود، دم زدند.
كارهایش قابل پیشبینی نبود. جنس این آیتالله با همه كودتاگران و براندازان و حتی مردان انقلابی كه تا آن روز دیده بودند، فرق داشت
اما كار از این حرفها گذشته بود. كار از دست بقایای سلطنت 2500 ساله خارج شده بود و این را دیگر نمیشد انكار كرد. چند روز مانده به 22 بهمن 1357 دیگر چیزی كه در خبرهایشان منعكس میشد ابراز نگرانی از اوضاع آینده ایران بود و البته آن هم به شیوه خودشان! مدام از نزدیكی جنگی خونین در ایران خبر میدادند و از خشونت طرفداران آیتالله و از آمار و ارقام نادرست درباره كشتهشدهها و درگیریهای خیابانی و... .
اما با همه این حرفها، خروش ملت را در سر سپردن به حرفهای امام خمینی(ره)، نه میفهمیدند و نه میتوانستند نادیده بگیرند. ملت امام را با جان و دل طلب میكرد و این خبری بود كه همان روزها روی تلكسهای خبری جهان رفت: «مردم ایران آیتالله را میخواهند.»
اگر آیتالله بیاید، بختیار سقوط میكند
26 دیماه 1357
رادیو لندن: دولت مصر میگوید شاه امروز به مصر میرود. او كه با فرح دیبا، همسرش در این سفر همراه است، قبل از رفتن به اروپا و آمریكا با انور سادات، رییسجمهور مصر، در شهر «آسوان» ملاقات میكند.
بیشك شاه پیش از سفر در مصاحبه مطبوعاتی، این مسافرت را استراحتی لازم میخواند كه به بازگشت ثبات و آرامش در ایران پس از خونریزیهای چند ماه اخیر كمك میكند، اما هیچیك از ناظران قضایا باور نمیكنند كه او دوباره به ایران بازگردد.
در ذهن اهالی محافل دیپلماتیك شك زیادی درباره مرحله بعدی هست. مثلا اینكه آیتا... خمینی به كشور بازمیگردد؟ با چه شرایطی و با چه كسی و اگر او بازگردد، به احتمال زیاد دولت بختیار سقوط میكند.
پیشبینیهای دلسوزانه
27 دیماه 1357
روزنامه دیلی تلگراف: ارتش ایران كه وفاداری خود را به شاه اعلام كرده بود، اكنون این وفاداری را به شورای سلطنت ابراز داشته است. نشانههای زیادی از گسترش فعالیتهای تروریستهای مسلح ضدغربی در شهر هست كه با پوشش فعالیتهای ضد شاه عملیات میكنند.
این گروهها از بین نخواهند رفت و در نتیجه ممكن است ارتش، خود را ناگزیر بداند كه وارد عمل شود! این روزنامه نتیجه گرفته كه «دورهای از حكومت نظامیان شاید بهتدریج اجتنابناپذیر باشد! گرچه نمونه این نوع حكومت در پاكستان و تركیه برآیند خوبی نداشته ولی در غیر اینصورت، احتمال از هم پاشیدگی كشور وجود دارد.»
پیشرفت ما یا شما؟ مسئله این است
27 دیماه 1357
رادیو لندن: موضوعی كه در این شرایط كاملا نامعلوم است، مربوط به آیتا... خمینی است. او نقش بزرگی ایفا كرده و به هدف خود یعنی خروج شاه رسیده، ولی هدفهایی كه برای آینده در نظر دارد آسان نیست. او قدرت ایفای یك نقش سازنده را دارد، ولی امكان دارد كه اقداماتی كه برای رساندن ایران به یك موقعیت اقتصادی قابل استفاده، لازم است، به مخاطره افتد، كه بدون آن هر پیشرفتی غیرممكن است! باید كسانی كه اكنون قدرت در اختیارشان جلوی این سراشیبی را بگیرند و طرحهای دیگری برای آینده بریزند.
در ذهن اهالی محافل دیپلماتیك شك زیادی درباره مرحله بعدی هست. مثلا اینكه آیتا... خمینی به كشور بازمیگردد؟ با چه شرایطی و با چه كسی و اگر او بازگردد، به احتمال زیاد دولت بختیار سقوط میكند
لندن از تمایلات ارتش ایران خبر میدهد
30 دی 1357
رادیو لندن: شیوه بهدست گرفتن قدرت سیاسی توسط آیتا... خمینی بهاحتمال زیاد مشكلهایی دارد. آیتا... خمینی آنطور كه تظاهرات دیروز نشان داد هنوز حمایت بیشمار مردم را پشتوانه خود دارد.
تاكنون هیچیك از گروههای مخالف مذهبی و غیرمذهبی جرئت انتقاد از وی را نداشتند. با وجود این خطر یك كودتای نظامی وجود دارد.
بسیاری از ناظران معتقدند چنین مرحلهای برای ایران فاجعه بهبار میآورد. چون اكنون به مرحلهای رسیدهاند كه دیگر اعمال قدرت با خشونت سودی ندارد. ولی شكی نیست كه بسیاری از افسران ارتش كه درباره اغتشاشها فرمان آمادهباش گرفتهاند، بیمیل نیستند این اعمال قدرت را به مرحله آزمایش برسانند.
دولتی كه حمایت خمینی را نداشته باشد، سرپا نمیماند
2 بهمن 1357
خبرگزاری فرانسه: فرانك چرچ، رییس جدید كمیسیون خارجه سنای آمریكا، دیروز دولت كارتر را بهدلیل شتاب زیاد در حمایت از دولت شاپور بختیار سرزنش كرد.
وی گفت: «حمایت از دولت بختیار یك ژست زودرس از جانب دولت ما بود. چنانچه دولتی حمایت خمینی و دیگر گروههای مذهبی را نداشته باشد مشكل میتواند سرپا بماند.» یك مقام بلندپایه وزارت خارجه آمریكا گفت: «آمریكا اینك میكوشد آیتا... خمینی را قانع كند كه با دولت بختیار مخالفت نكند. هدف واشنگتن این است كه آیتا... خمینی، رهبران مذهبی، بختیار و فرماندهان ارتش را به یافتن فرمولی سیاسی سوق دهد كه آرامش را به كشور برگرداند و یك دولت باثبات و میانهرو را در ایران مستقر كند.»
واقعا كسی نمیداند؟
8 بهمن 1357؛
رادیو لندن: احتمالا هیچوقت آشكار نخواهد شد كه چه كسی فرمان گشودن آتش بر تظاهركنندگان را در نزدیكی دانشگاه تهران صادر كرد.
حوادث اخیر به شدت موقعیت دكتر بختیار را به خطر میاندازد و گفته میشود كنترل خود را بر ارتش از دست داده است. بعضی از تظاهركنندگان گفتهاند، اگر رهبرانشان اجازه دهند آنها متقابلا به افراد نیروی انتظامی تیراندازی میكنند.
از پاریس خبر میرسد كه آیتا... خمینی در پیامی گفته است: «اگر دولت بختیار اجازه بازگشت به ایران را ندهد، طرفداران او متوسل به اسلحه میشوند.»
آیتا... خمینی تبلور خواست مردم است
8 بهمن 1357
لندن؛ خبرگزاری رویترز: روزنامه انگلیسی گاردین دیروز درباره عدم بازگشت سریع آیتا... خمینی به ایران هشدار داد.
گاردین در سرمقاله خود مینویسد: «آیتا... خمینی بیش از هر كس دیگر تبلور تصمیم مردم ایران برای خلاص شدن از شاه و نظامی است كه وی مظهر آن بوده است و حالا كه شاه عزیمت كرده، مردم نمیخواهند آیتا... را به لطایفالحیل از آنها دور نگه دارند.»
گاردین مینویسد: «بختیار در مدت كوتاه صدارتش، دولت را خوب رهبری كرده و شایسته است كه شانس بیشتری برای ادامه كار داشته باشد. بازگشت سریع آیتا... ممكن است به كودتای خونینی منجر شود! اما راه دیگر نیز كمتر از این خونین نخواهد بود.»
شیوه بهدست گرفتن قدرت سیاسی توسط آیتا... خمینی بهاحتمال زیاد مشكلهایی دارد. آیتا... خمینی آنطور كه تظاهرات دیروز نشان داد هنوز حمایت بیشمار مردم را پشتوانه خود دارد
ایران جای خطرناكی شده است
11 بهمن 1357
خبرگزاری فرانسه: ناظران بر این عقیدهاند كه بذر جنگ داخلی یا جنگ مقدس در ایران پاشیده شده؛ یكی از مركزهای عمده خرید و فروش اسلحه بهشتزهرا است.
مربیان مسلمان حالا در دانشگاه شیوه استفاده از اسلحه را یاد میدهند. به هر صورت، ایران مسلما جای خطرناكی شده است. یك فرستاده رادیو فرانسه میگوید: «مسلمانان و طرفداران شاه در هر پنج كیلومتر جاده یك مانع ایجاد كردهاند و برای سفر كمخطر انسان باید دو عكس همراه خود داشته باشد. یكی عكس آیتا... خمینی و دیگری عكس شاه و باید بداند كجا از كدام استفاده كند.
مبارزان مسلمان وقتی با طرفداران پراكنده شاه كه به چوب و چماق مسلح هستند روبهرو میشوند، با خشونت رفتار میكنند!»
آقایان نگران چه چیزی هستند؟
14 بهمن 1357؛
خبرگزاری رویترز: مقامات دولت اسراییل دیروز ابراز نگرانی كردند كه بازگشت آیتا... خمینی به ایران ممكن است باعث بروز تندرویهای خشن شود و كوشش جاری برای صلح خاورمیانه را بهخطر اندازد. یك مقام اسراییل گفت: «این كشور حالا خود را با از دست دادن ایران بهعنوان تأمین كننده نفت و خریدار كالا و خدمات وفق داده است!» وی با ابراز تأسف شدید از زیانهای مالی شدید اسراییل در این مسئله گفت: «اسراییل بیشتر نگران بروز موج خشونت میان اسلام?گراییهایی است كه ممكن است كوششهای صلح خاورمیانه را بهخطر اندازند.»
از همین حالا نشانههایی از افزایش احساسات مذهبی پان اسلامیستی میان 500 هزار عرب ساكن نواحی اشغالی بهوجود آمده است و این دیگر یك موضع ضداسراییلی با تكیه بر سازمان آزادیبخش فلسطین نیست.
شاه، همچنان امیدوار است
15 بهمن 1357؛
خبرگزاری آلمان: شاه ایران هنوز امیدهایش را برای بازگشت اوضاع بهوضع دلخواه خود از دست نداده. شاه میگوید: «ملت ما، ملت بزرگی است با تاریخ طولانی و هر 25 سال ما قربانی یك شوك بزرگ هستیم. اینبار مسئله كاملا ایرانی است و به دست خود ایرانیها حل میشود.
براساس قانون اساسی در ایران شورای سلطنت سر كار است و ارتش كه حافظ نظم است، برقرار. ما دیگر چه میخواهیم؟»
انگلیس قوت قلب میدهد
17 بهمن 1357؛
رادیو لندن: با اعلام خبر انتخاب مهندس بازرگان از طرف آیتا... خمینی به نخستوزیری مرحله جدید و حساسی در دوران ایران گشوده شده است. از صحبتهای آیتا... خمینی چنین برمیآید كه او متوجه شده تصمیمش از طرف بختیار و ارتش پذیرفته نمیشود.
او اكنون مستقیما آنها را به مبارزه طلبیده، هم در جبهه سیاسی و هم در خیابانها، البته برخلاف لحن سخت آیتا... خمینی هنوز امید به یك نوع سازش با دولت بختیار هست، زیرا مهندس بازرگان بین طرفین سمت میانجی را داشته است.
آیتا... خمینی بیش از هر كس دیگر تبلور تصمیم مردم ایران برای خلاص شدن از شاه و نظامی است كه وی مظهر آن بوده است و حالا كه شاه عزیمت كرده، مردم نمیخواهند آیتا... را به لطایفالحیل از آنها دور نگه دارند
این آمریكاییهای سادهلوح
18 بهمن 1357
آسوشیتدپرس: مقامهای آمریكایی بهجای صحبت با نمایندگان برگزیده مردم ایران فقط با مأموران دولت، تكنوكراتها و درباریان مذاكره میكردند و دولت آمریكا از تحولات ایران اطلاعات درستی بهدست نمیآورد. سادهلوحانه است كه تصور كنیم میتوان با سازمانهای جاسوسی علیه یك جنبش مذهبی جوشان به موفقیت رسید. چنین جنبشهایی ریشههای عمیقی در مردم دارد و با چند حقه یا روش دیپلماتیك خاموش نمیشود.
وقتی روباه پیر جوان بود
19 بهمن 1357
خبرگزاری فرانسه: دیوید اولن، وزیر خارجه انگلیس، گفت: «انگلیس همچنان از موضعگیری آشكار درباره رویدادهای ایران خودداری میكند.» او تأكید كرد: «یافتن هر راهحلی برای بحران فعلی در ایران بهعهده مردم ایران و فقط «مردم ایران» است! با این حال، وزیر خارجه انگلیس اعتراف كرد كه وضع ایران «یك عامل نگرانی» برای دولت لندن است.»
این هم سنگپای قزوین!
22 بهمن 1357
خبرگزاری فرانسه: شاپور بختیار نخستوزیر ایران امروز صبح گفت: «رشته امور از دست آیتا... خمینی خارج شده است. بدون شك، سنگرهایی كه اكنون در خیابانهای تهران افراشته شده كار «كماندوهای كمونیستی» است كه خارج از كشور تعلیم دیدهاند!» بختیار گفت: «هنوز باب مذاكره برای مخالفان مذهبی دولت باز است.»