اندیشه امام کاربردی، راهگشا، نجات بخش و امید ساز است
بیست و یکمین سالگرد تاسیس موسسه تنظیم ونشر آثار حضرت امام خمینی(س
به مناسبت 17 شهریور سالروز تاسیس موسسه به گفتگو با وی پیرامون فعالیت های مدیریت تحقیقات و گروه اجتماعی پرداخته ایم. در این گفتگو داستانی از برنامه های شاخص گذشته، روند تهیه و تصویب طرح ها، جایگاه محصولات موسسه در جامعه علمی کشور، طرح های آینده و پارادایم حاکم بر پژوهش های موسسه سخن می گوید.
در ابتدا در خصوص تقسیم بندی ها و حوزه های فعالیت مدیریت تحقیقات صحبت کنید.
مدیریت تحقیقات سه تا زیرمجموعه دارد گروه اجتماعی، گروه معارف، گروه تاریخ. گروه اجتماعی در چند شاخه فعالیت می کند، دفاع مقدس، جامعه شناسی، اقتصاد، مدیریت، علوم سیاسی، گروه تاریخ هم دو دو بخش تاریخ شفاهی و تاریخ محلی کار می کند گروه معارف هم در شاخه های فقه و مبانی حقوق اسلامی، قرآن و حدیث ، حقوق ، فلسفه ، عرفان و اخلاق و ... . فعالیت می کند.
هر ساله مدیریت تحقیقات محورهای پژوهشی را با استفاده از نظر کارشناسان و مسولین گروه ها طبقه بندی می کند این عناوین در شورای تحقیقات بررسی می شود و به عنوان اولویت کاری حوزه پژوهش به تصویب می رسد.
روند تهیه و تدوین این طرح ها به چه صورت است؟
ما یکسری اولیه های پژوهشی داریم که محققین می توانند مراجعه کنند و انتخاب کنند یا محوری را خودشان پیشنهاد دهند، در مرحله اول عنوان پیشنهادی مورد بررسی قرار می گیرد طرح پیشنهادی نباید تکراری باشد بایدعلمی و نو و بدیع باشد بعد از تصویب عنوان، طرح تحقیقاتی توسط محقق بصورت مبسوط در فرم های مربوطه نوشته شده و در اختیار گروه قرار داده می شود بعد از آن، این طرح ها توسط دو کارشناس در ابعاد مختلف ارزشیابی و سپس در شورای تحقیقات طرح می شوند و در صورت تصویب به مرحله قرارداد می رسد، هر طرح پژوهشی یک ناظر متخصص دارد که در طول تحقیق بر روی کار پژوهشگر نظارت دارد هر بخشی از کار که آماده شد به ناظر ارائه می شود. ناظر باید کار را تایید کند تا وارد مرحله آماده سازی و انتشار شود.
چه کارهای شاخصی در گروه اجتماعی انجام دادید؟
در حوزه اجتماعی ما کارهای متعددی انجام داده اید که یکسری از آنها دسترسی محدود دارند یکی از این موارد در مورد امام، شورای انقلاب است. کار دیگر، امام خمینی و احیای تمدن اسلامی است که در مرحله آماده سازی است. کار دیگر امام خمینی ، احزاب و گروه های غیر همسو است این کار هم در شرف اتمام است. کار دیگر، امام خمینی و پارلمان است که سیر اندیشه قانون گذاری و پارلمان در ایران مورد بررسی قرار داده است و... .
مجموعه 48 جلدی تبیان از دیگر کارهای مشترک گروه اجتماعی و معارف است که در طول بیست سال به نتیجه نهایی رسیده است. آخرین جلد آن امسال چاپ شده است. اهم تبیان ها عبارتند از: انتخابات، آیین انقلاب سالامی، دانشگاه و دانشگاهیان، اقتصاد، رسانه، حوزه و دانشگاه، آزادی در اندیشه امام، نقش و جایگاه مردم، هنر در اندیشه ، جهان اسلام در اندیشه امام و ... .
دامنه کارهای پژوهشی شما در گروه اجتماعی خیلی گسترده است چه اساتیدی با شما همکاری داشته اند؟
موضوعات گروه اجتماعی اهمیت فراوانی دارد. ما با حدود 70 نفر از اساتید، ارتباط مستمر داریم که در پروسه تهیه موضوعات، ارزیابی آثار، نظارت و ارائه طرح های تحقیقاتی با ما همکاری می کنند.
ارتباط شما با مراکز دیگر پژوهشی به چه نحوی است؟
سعی ما بر این است که با همه مراکز علمی و پژوهشی در ارتباط باشیم در این رابطه با برخی مراکز دانشگاهی و تحقیقاتی تفاهمنامه امضا کرده ایم این تفاهمنامه ها از چند جهت اهمیت دارند یکی اینکه از اساتید آنجا در حوزه های مختلف استفاده می کنیم مخصوصا در همایش ها و طرح های تحقیقاتی. ما از مجموعه پژوهشگران در تمامی فعالیتهای پژوهشی دعوت کرده ایم که اگر هر کسی بخواهد در حوزه امام کاری انجام دهد حمایت می کنیم.
آیا تا حالا برآوردی از تولیدات خود داشته اید که اینها چقدر مورد استفاده جامعه علمی قرار گرفته اند؟
از دو جهت می توان به این مهم رسید یکی ارجاعات محققان است که خیلی از آنها به محصولات پژوهشی موسسه ارجاع داده شده است که نشان دهنده میزان نفوذ محصولات ما در میان پژوهشگران است از تبیان ها گرفته تا مقالات همایش ها. دومین مساله فروش بالای محصولات است اکثر کتابهای ما چندین بار به چاپ رسیده است. ما هر سال یک نظرسنجی داریم در نمایشگاه بین المللی کتاب تهران که از صاحب نظران تقاضا می کنیم از نگاه خودشان فعالیتهای ما را مورد ارزیابی قرار دهند این نظرسنجی نشان می دهد که ما در حوزه پژوهش حضور خوبی در جامعه داریم. البته با توجه به گستردگی جامعه ، موسسه در حد توانایی خود تلاش کرده و کارنامه قابل قبولی دارد. همچنین ما هر دو سه سال یک نظرسنجی کلان هم داریم که میزان شناحت و نگرش دانشجویان سراسر کشور نسبت به اندیشه های امام بررسی می شود نظرسنجی دوسال پیش نشان می دهد که محصولات ما حضور خوبی در جامعه دانشگاهی داشته است.
اکثر کارهای پزوهشی موسسه به نظر می رسد کار تدوینی و آرشیوی بوده، چقدر به پژوهش های تحلیلی و به خود گفتمان پرداخته اید و خواهید پرداخت؟
ما از همان آغاز در کنار کار جمع آوری و تدوین به کار تحلیلی و پژوهشی پرداخته ایم این کار با توجه به نوع مخاطب در جامعه صورت می گیرد یک وقت مخاطبان ما ، جامعه علمی و پژوهشی است و کار هم کار علمی است. کار تبیینی زیاد کرده ایم. علاوه بر کار پژوهشی صرف، کار علمی - ترویجی هم انجام داده ایم که مخاطب عام دارد این کارها را اکثرا بصورت مناسبتی انجام می دهیم بیشترین اینها هم در ایام ارتحال امام است. اینجا چون مخاطب عام است بحث ، با زبان ساده تری، ارائه می شود.
فضای حاکم بر این پژوهش های شما چیست؟ گروهی از دانشگاهیان معتقدند که نگاه برخی از دیگر موسسات پژوهشی که بعضا حتی نام امام را یدک می کشند، در حوزه اندیشه امام و انقلاب خیلی متفاوت با نگاه اصلی حضرت امام است که در موسسه تنظیم و نشر به آن پرداخته می شود.
امام متعلق به همه مردم است. اندیشه امام اندیشه اسلامی است. امام با این اسلام، بزرگترین رویداد ربع آخر قرن بیستم را ایجاد کرد امید را برای ملل تحت سلطه ایجاد کرد. وقتی ما وقتی راجع با اندیشه امام صحبت می کنیم منظور ما اندیشه کامل و جامعی است که نشآت گرفته از اسلام است و این هم مال هیچ گروهی نیست و متعلق به همه گروه ها هست. ما وقتی از صاحب نظران دعوت می کنیم هیچ گروه خاصی را مد نظر قرار نمی هیم مخاطب ما همگان هستند اندیشه امام به عنوان یک اندیشه روشن، نورانی و جامع است و تجربه انقلاب و دوران حاکمیت امام نشان می دهد که این اندیشه کاربردی ، راهگشا ، نجات بخش و امید ساز است ما دنبال این اندیشه هستیم و کار ما هم همین است.
آیا محصولات پزوهشی موسسه مورد تشویق قرار گفته است ؟
چند بار موسسه در نمایشگاه بین المللی کتاب مورد تشویق قرار گرفته است. محصولات موسسه چندین بار به عنوان کتاب سال جمهوری اسلامی معرفی شده اند از جمله در سال گذشته در سه حوزه جایزه کتاب سال به موسسه تعلق گرفت. ما چند سالی هست که در هفته پژوهش از مجموعه محققان، کارشناسانی که در حوزه امام و انقلاب کار کرده اند در قالب یک جشنواره تقدیر می کنیم ولی جشنواره پژوهشگران برتر در حوزه امام و انقلاب است که هر دو سال یکبار برگزار می شود و تاکنون دو دوره برگزار شده است.
چه برنامه های شاخصی برای آینده دارید؟
ما هر سال با توجه به مسائل جدید، در جامعه نیازسنجی داریم بر اساس این نیازمندی ها، موضوعات جدید را شناسایی و تدوین می کنیم و در اختیار پژوهشگران قرار می دهیم. در تلاشیم دایره محققان را نیز گسترده تر کنیم.
بصورت مصداقی چند مورد را مثال بزنید؟
چند موضوع با توجه به همین نیازسنجی ها در دستور کار داریم. یکی مدیرت بحران است امام بحران های بزرگی را هدایت کرده اند و به سلامتی به سرانجام رسانده اند با توجه به همین مدیریت عالی امام طرح "امام خمینی و مدیریت بحران ها" را در دستور کار داریم که چند تا طرح ارائه شده که بعد از تصویب کار را آغاز کرده است. از دیگر موضوعات می توان به اخلاق رقابت سیاسی و تاریخ شفاهی اشاره کرد.