مناسبت‌ها و ارزشهای دفاع مقدس
در جوامع مختلف برای بزرگداشت ارزش‌هایی که بدان معتقدند روزها و مناسبت‌هایی را برای معرفی و نهادینه کردن آن ارزش‌ها در روح و جان مردم اختصاص می‌دهند. معمولا امر نامگذاری روزها پس از انقلاب‌هایی که در دنیا به منظور تغییر نظام ارزشی (در اشکال مختلف) رخ داده، به صورت قابل ملاحظه‌ای خود را آشکار ساخته است. در طی دورانی که انقلاب‌ها در حال شکل‌گیری و تداوم بودند، وقایع و حوادث مهمی اتفاق می‌افتاد که اهم این وقایع مهم پس از پیروزی انقلاب در تاریخ و تقویم‌های کشور انقلابی ثبت و ضبط می‌شده است و برای حفظ و بزرگداشت این وقایع که به عنوان عامل یا عوامل اتحاد و اتفاق و همبستگی اجتماعی و یا سبب ایجاد وجدان مشترک اجتماعی بود و مرم را در نیل به هدف و پیروزی یاری و مدد نموده است، روز اتفاق و حادثه را تحت نام و عنوانی مشخص حفظ و ثبت می‌کردند و طی سالیان بعد، هر سال به نوعی به گرامیداشت آن ایام می‌پرداختند در طول تاریخ، روزهایی را داریم که در کشورهای مختلف هنوز تداوم دارند.
علاوه بر این امر که در کشورهای مختلف به صورت‌های گوناگون جریان یافته است، بعضی از روزها و مناسبت‌ها به دلیل عمومی و فراگیر بودن موضوع، حالتی جهانی به خود گرفته و از طرف اکثریت کشورها پذیرفته شده و برای گرامیداشت آن روزها، برنامه‌ریزی‌های گوناگونی در کشورهای مختلف انجام می‌شود. ذکر این نکته لازم است که بعضی از این روزها یا اکثر روزهایی که حالت جهانی دارند، فی نفسه دارای ارزش حیاتی و اجتماعی هستند. اما فعالیت‌هایی که در کشورهای مختلف پیرامون آنها انجام می‌شود، اگر به گونه‌ای مثبت و خوب صورت گیرد، بر ارزش حیاتی و اجتماعی آن موضوع افزوده و اهمیتش را روشن و گویا می‌سازد. اما اگر فعالیت‌ها به گونه‌ای منفی و بد انجام شود نه تنها نمی‌تواند ارزش حیاتی آن موضوع را حفظ نماید، بلکه منجر به نوعی عرف و عادت معمولی می‌شود که استفاده و تاثیر بهینه‌ای در آن امر خاص برای جامعه ایجاد نمی‌شود و اصل هدف نامگذاری، تحت‌الشعاع قرار گرفته و کارایی مورد انتظار در جامعه حاصل نمی‌شود.
لازم به ذکر است که جوامع مختلف علاوه بر بزرگداشت وقایع و حوادث مهمی که در جامعه آنها اتفاق افتاده است، روزها و مناسبت‌هایی را به منظور توسعه فرهنگی، علمی، اقتصادی، سیاسی و اجتماعی و آشنا ساختن مردم با این مبانی مشخص در طول سال‌های متمادی مورد تبیین اصولی موضوع قرار داده‌اند.
در راستای اهداف اصول سیاست فرهنگی کشور و ایجاد هماهنگی لازم، شورای عالی انقلاب فرهنگی طی مصوبه جلسه دویست و نود و پنج مورخ 1371/9/10 وظیفه نامگذاری روزها و هفته‌ها را به شورای فرهنگ عمومی محول نمود و این شورا برای استحکام بخشیدن به این رکن مهم فرهنگی، مناسبت‌های پیشنهادی را مورد بررسی قرار داده و در نه محور: 1- مناسبت‌های حوادث و رویدادهای جنگ تحمیلی و دفاع مقدس، 2 - مناسبت‌های انقلاب اسلامی، 3 - مناسبت‌های جهانی و رویدادهای تاریخی جهان، 4- مناسبت‌های فرهنگ و ملی، 5- مناسبت‌های مذهبی، 6- مناسبت‌های بزرگداشت مفاخر، 7- مناسبت‌های ولادت و شهادت و وفات معصومین(ع)، 8- مناسبت‌های تولد و شهادت و درگذشت بزرگان، 9- مناسبت‌های پیشنهادی دستگاه‌ها و نهادها، تقسیم‌بندی نموده است.
هدف از نامگذاری روزها و هفته‌های خاص، بزرگداشت ارزش‌ها و شناسایی پیوندهای دینی، ملی، فرهنگی، علمی، سیاسی، اقتصادی و اجتماعی در جامعه است که منجر به نوعی همکاری عمومی می‌شود.
فهرست روزها و مناسبت‌های جنگ تحمیلی و امور نظامی و رخدادهای مهم و تاریخی دفاع مقدس، مندرج در تقویم رسمی کشور به قرار زیر می‌باشد؛
-1 آغاز عملیات فتح‌المبین (1361 هـ. ش-) مصادف با دوم فروردین، -2 روز ارتش جمهوری اسلامی و نیروی زمینی - مصادف با 29 فروردین، -3 آغاز عملیات بیت‌المقدس (1361 هـ. ش-) مصادف با 10 اردیبهشت، 4 - فتح خرمشهر در عملیات بیت‌المقدس (1361 هـ. ش) و روز مقاومت، ایثار و پیروزی - مصادف با سوم خرداد، -5 روز مبارزه با سلاح‌های شیمیایی و میکروبی - مصادف با 8 تیر، -6 سقوط هواپیمای مسافربری جمهوری اسلامی ایران توسط ناوگان آمریکای جنایتکار (1367 هـ. ش-) مصادف با 12 تیر، -7 اعلام پذیرش قطعنامه 598 شورای امنیت از سوی ایران (1367 هـ. ش-) مصادف با 27 تیر، 8- سالروز عملیات افتخارآفرین مرصاد (1367 هـ. ش-) مصادف با پنجم مرداد، -9 آغاز بازگشت آزادگان به میهن اسلامی (1369 هـ. ش-) مصادف با 26 مرداد، 10 - روز مبارزه با تروریسم - مصادف با 8 شهریور، 11 - آغاز جنگ تحمیلی (1359 هـ. ش-) مصادف با 31 شهریور، -12 آغاز هفته دفاع مقدس - مصادف با 31 شهریور، -13 شکست حصر آبادان در عملیات ثامن‌الائمه(ع() 1360 هـ. ش-) مصادف با پنجم مهر، -14 روز پاسدار - سوم شعبان - مصادف با سالروز ولادت حضرت امام حسین(ع() 4 هـ. ق)، -15 روز جانباز - چهارم شعبان - مصادف با سالروز ولادت حضرت ابوالفضل العباس(ع() 26 هـ. ق)، 16 - روز نیروی انتظامی - مصادف با 13 مهر، -17 روز بسیج مستضعفان - مصادف با پنجم آذر، -18 روز نیروی دریایی - مصادف با هفتم آذر، -19 معرفی عراق به عنوان مسئول و آغازگر جنگ از سوی سازمان ملل (1370هـ. ش-) مصادف با 18 آذر، 20- روز نیروی هوایی - مصادف با 19 بهمن، -21 روز تجلیل از اسرا و مفقودین - مصادف با 11 محرم‌الحرام، -22 روز بزرگداشت شهدا - مصادف با 22 اسفند، -23 بمباران شیمیایی حلبچه توسط ارتش بعث عراق (1366 هـ. ش-) مصادف با 25 اسفند.
نامگذاری و ثبت روزها و رخدادهای مهم و تاریخی دفاع مقدس در تقویم رسمی کشور، نقش مستقیم در تداعی و زنده نگه داشتن یاد و خاطره آن دوران به یادماندنی و همچنین ترویج و انتقال فرهنگ انسان‌ساز و ارزشهای متعالی خلق شده توسط رزمندگان سلحشور همه ایثارگران قهرمان دارد. هفته دفاع مقدس نیز یادآور حماسه‌های جاودانه امت قهرمان ایران اسلامی است که تصویری از شجاعت و وفاداری به اسلام و امام راحل(ره) و میهن اسلامی را در برابر جهانیان به نمایش می‌گذارد. از جمله اهداف و محورهای این هفته عبارتند از:
-1 تقویت اراده و عزم ملی در دفاع و مقاومت در برابرهرگونه تجاوز (نظامی، فرهنگی، سیاسی و اقتصادی)، -2 به نمایش گذاردن قدرت نظامی و اقتدار سیاسی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران، -3 ایجاد آمادگی لازم به منظور مقابله با هرگونه توطئه تبلیغاتی و فرهنگی استکبار جهانی، -4 تهییج و تقویت روحیه نیروهای مسلح و اصل وحدت فرماندهی به منظور ایجاد آمادگی کامل در دفاع از استقلال و تمامیت ارضی و آرمان‌های انقلاب اسلامی ایران، -5 تبیین و تبلیغ مقاومت دلیرانه امت اسلام و دلاوران نیروهای مسلح و تجلیل و تکریم از حماسه‌سازان بزرگوار و ایثارگران هشت سال دفاع مقدس، -6 بیان نقش والای فرماندهی و رهبری حضرت امام خمینی(ره) و مقام ولایت امر مسلمین در بالا بردن روحیه رزمندگان و نمایش همبستگی نیروهای مسلح و مردم و هدایت کلی دفاع مقدس، -7 تبیین ضرورت و ایجاد انگیزه حفظ آثار و نشر ارزشهای دفاع مقدس توسط آحاد مردم مسلمان، بویژه مسئولان و متولیان و سیاستگذاران فرهنگی، اجتماعی کشور به عنوان یک نیاز واقعی برای نسل‌های آینده، -8 تلاش در هرچه بیشتر مردمی کردن برنامه‌ها و جذب مشارکت عمومی.